راه اندازی بورس بین الملل در مناطق آزاد؛ خیلی دور خیلی نزدیک

به گزارش خبرنگار گروه بانک بیمه و بورس اقتصاد 100-  اولین روزهای شهریور امسال بود که شورای عالی بورس با تاسیس بورس بین‌الملل در مناطق آزاد کشور موافقت کرد. همان زمان اعلام شد که این بورس با سرمایه ارزى در مناطق آزاد تاسیس مى شود و تمامى معاملات آن ارزى خواهد بود.

بورس بین الملل بازار جهانی خرید و فروش ارز است که دارای ویژگی هایی چون سرعت بالا، قابلیت دسترسی آسان و قوانین انعطاف پذیر سیستم معاملاتی است که در راستای سیاست های اقتصاد مقاومتی ابلاغی رهبری پس از بررسی های متعدد توسط گروه های مختلف، براساس اظهار نظر مسئولان مناطق آزاد از سال 97 در یک قدمی تصویب قرار دارد. بورس بین الملل، در کنار بورس تهران، فرابورس، بورس انرژی و بورس کالا قرار است پنجمین بورس کشور باشد و براساس اخبار منتشر شده توسط پایگاه اطلاع رسانی دولت نهاد آن در جزیره کیش مستقر خواهد شد.

سه هفته پیش و در سفر سعید محمد به جزیره قشم بود که دبیر وقت شورایعالی مناطق آزاد قشم کشور اعلام کرد: «اقدامات اولیه برای ایجاد بورس بین الملل و بانک آف شور در مناطق آزاد انجام شده و شبکه سهامداری آنها تعریف گردیده است». این اولین مرتبه نبود که مقام ها و مسئولان مناطق آزاد کشور از تاسیس بورس بین الملل در این مناطق صحبت می کنند. با یک نگاه اجمالی به اظهار نظرهای پیشین در این باره می توان حدس زد که بازهم شاهد تاخیر در عملیاتی شدن ایده بورس بین الملل در مناطق آزاد خواهیم بود.

*بورس بین الملل تکیه کلام دبیر شورایعالی مناطق آزاد کشور

اولین بار سال 95 بود که اکبر ترکان در مقام مشاور رییس جمهوری و دبیر شورایعالی از اهمیت راه اندازی بورس کالا در مناطق آزاد کشور صحبت کرد. پس از آن و دولت دوازدهم مرتضی بانک به جایگاه ترکان تکیه زد و تقریبا هر سال درباره آماده سازی زیرساخت ها و اخذ مجوزهای لازم برای راه اندازی بورس بین الملل در کیش خبر داد. سال 99 که مرتضی بانک بازنشست شد و از دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد کشور خارج شد، تنها پیشرفت حاصل شده؛ برگزاری «نشست هیأت موسس بورس بین الملل در مناطق آزاد» بود.

پس از آن در چند ماهی حمیدرضا مومنی به عنوان مشاور رییس جمهوری و دبیر شورایعالی مناطق آزاد کشور مشغول بود، خبر فراهم شدن مقدمات راه اندازی بورس بین الملل در کیش و ارائه طرح برای به تصویب شورای عالی بورس مطرح شد. در نهایت اما شهریورماه امسال و حدود 10 ماه پس از آغاز فعالیت سعید محمد به عنوان دبیر شورایعالی مناطق آزاد کشور بود که شورای عالی بورس با تاسیس بورس بین‌الملل در مناطق آزاد کشور موافقت کرد.

اینطور به نظر می رسد که پیگیری های کمتر از یک سال گذشته توسط سعید محمد، نزدیکترین موقعیت برای راه اندازی بورس بین الملل در مناطق آزاد بوده است. حالا اما چند روزی است که نصرالله ابراهیمی به عنوان سرپرست جدید دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد کشور به صندلی محمد تکیه زده است و باید دید که او تا چه میزان می تواند به عملیاتی شدن ایده راه اندازی بورس بین الملل در مناطق آزاد سرعت ببخشد.

*تاثیر منفی تغییرات مکرر در دبیرخانه شورایعالی

امروز مشخص شده که موضوع راه اندازی بورس بین الملل یکی از مسائل مورد توجه وزارت امور اقتصادی و دارایی است. تا آنجا که موضوع راه اندازی بورس بین الملل به عنوان یکی از طرح های دارای برنامه عملیاتی در مراسم تودیع و معارفه سرپرست جدید دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد توسط مشاور وزیر اقتصاد و مدیرکل حوزه وزارتی وزارت امور اقتصادی و دارایی مورد تاکید قرار گرفت.

راه اندازی بورس بین الملل در مناطق آزاد، بستر لازم را برای اتصال به اقتصاد جهانی و بین المللی کردن بازار سرمایه در این مناطق ایجاد می کند. با این حال به نظر می رسد که تغییرهای مکرر در راس دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد کشور و عدم ثبات جایگاه دبیران این نهاد، موضوعی است که طی سال های گذشته تاثیر منفی بر فرآیند راه اندازی سریع تر بورس بین الملل در کشور داشته است.

اگر در سال های گذشته خروج دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد کشور از زیرمجموعه نهاد ریاست جمهوری و انتقال آن به وزارت اقتصاد موجب ایجاد ناهماهنگی و کند شدن فرآیند تصمیم گیری در این بخش شد، حالا به نظر می رسد که مشخص نبودن جایگاه حقوقی این دبیرخانه در چارت وزارت اقتصاد در کنار اعمال نظرهای سیاسی و شخصی وزیران اقتصاد در کنار لابی های نمایندگان موجب کند شدن اجرای برخی تصمیمات است.