جزئیات جدید پرداخت کالابرگ دو مرحله‌ای

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت در جلسه روز یکشنبه هیأت دولت از دستور رئیس‌جمهوری به تیم اقتصادی دولت برای تخصیص اعتبار به کالابرگ الکترونیکی خبر داد و گفت که «در تکانه‌های اقتصادی آنکه بیش از همه آسیب می‌بیند طبقه محروم است. با دستور رئیس‌جمهوری تمرکز تیم اقتصادی بر بازار و ارائه کالابرگ طی دو نوبت تا شب عید است.»

البته پیش از این نیز بهروز محبی نجم آبادی، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در رابطه با ضرورت اجرای کالابرگ الکترونیکی از سوی دولت گفته بود: «انتظار داریم دولت قبل از آغاز سال نو، علاوه بر اینکه یارانه معیشتی مردم را تقویت می‌کند، حتماً باید کالابرگ الکترونیکی را نیز فعال کرده و این موضوع را در دستور کار خود قرار دهد.»

اکنون با دستور رئیس‌جمهوری اجرای این طرح کلید می‌خورد و قرار است در آستانه نوروز و ماه رمضان آغاز و به صورت طولانی‌مدت ادامه یابد. به گفته سخنگوی اقتصادی دولت قرار است ساز و کار توزیع کالا با کالابرگ در ابتدای کار در دو نوبت با تنوع در اقلام اساسی به مردم عرضه شود.

ماجرای کالابرگ از کجا شروع شد؟

به طور کلی کالابرگ نوعی ساز و کار حمایتی دولت از مردم برای بهبود معیشت در دوران خاص محسوب می‌شود. این سازوکار به نوعی این امکان را به دولت‌ها داده که بخشی از حداقل‌های معیشتی را به صورت یارانه‌ای تأمین کنند.

البته به مانند دیگر بازارها، خرید و فروش کالابرگ یا همان کوپن نیز در زمان اجرا زیاد دیده شده است. منتقدان می‌گویند کالای کوپنی به صورت یارانه‌ای عرضه می‌شود اما به دلیل جیره‌بندی خاصی که دارد؛ ممکن است فضای واسطه‌گری برای کالابرگ را هم ایجاد کند.

کالابرگ الکترونیکی چگونه کلید خورد

در اواخر دهه ۹۰، شرایط تورمی باعث شد تا قوه مقننه بخشی از یارانه نقدی را به شکل کالابرگ الکترونیکی در اختیار مردم قرار دهد. از این جهت طرح «مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها» از اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفت.

طرح "کالابرگ الکترونیک" در راستای افزایش رفاه و حفظ سفره غذایی مردم از تورم کلید خورد و به دنبال آن، ۱۱ قلم کالای اساسی برای تأمین امنیت غذایی مردم در سبد غذایی تعریف شد. در این طرح، هفت دهک درآمدی در صورتی که ۲۰۰ هزار تومان از مبلغ یارانه خود را از میان ۱۱ قلم کالای سبد غذایی تعریف شده خریداری می‌کردند، مشمول دریافت یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی می‌شدند.

چرا اجرای کالابرگ الکترونیکی متوقف شد؟

دولت از ۱۷ بهمن‌ماه به مدت سه ماه مرحله جدید طرح کالابرگ الکترونیک را تحت عنوان «طرح فجرانه» اجرا کرد که در فاز جدید این طرح «شرط ۲۰۰ هزار تومان خرید از یارانه» حذف و اعتبار تشویقی از ۱۲۰ هزار تومان به ۲۲۰ هزار تومان افزایش یافت.

اجرای طرح کالابرگ در سال ۱۴۰۳ به دلیل تأمین منابع مالی متوقف شد. دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۳ پیشنهاد افزایش نرخ ارز ترجیحی کالا‌های اساسی از ۲۸۵۰۰ تومان به ۳۸۵۰۰ تومان را مطرح کرد؛ اما این پیشنهاد با مخالفت مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام مواجه شد.

کالابرگ دو مرحله‌ای

با دستور رئیس‌جمهوری، بحث کالابرگ الکترونیکی برای ۱۵ قلم کالای اساسی در دو مرحله تا پیش از عید دوباره مطرح شده است. این طرح با هدف کمک به مردم در تأمین نیازهای روزمره آنها مطرح و دولت مکلف شده افزایش قیمت‌های کالاهای اساسی را با کالابرگ الکترونیک جبران کند.

رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز اعلام کرده که این طرح پیش از ماه رمضان به مرحله اجرایی برسد. همچنین محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، تأکید کرد که اجرای کالابرگ برای دهک‌های پایین جامعه ضروری است.

دهک‌ها تعداد افراد اعتبار هر نفر مدت اجرا

جزئیات زیادی درباره طرح جدید دولت منتشر نشده؛ اما جمعیت هر دهک در ایران حدود ۸.۲ میلیون نفر است و از نظر درآمد و هزینه، حدود ۲۴.۶ میلیون نفر در فهرست مشمولان کالابرگ قرار خواهند گرفت.