یارانه بگیران بخوانند / فرمول پرداخت یارانه نقدی تغییر می کند؟

تلاش دولت چهاردهم این است که «درصد نابرابری» و «میزان نابرابری» را کاهش دهد. برای این منظور وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درحال تدوین سازوکاری است تا از طریق «آزمون وسع» و با تکیه بر ابزارها و تکنولوژی‌هایی که امروز در اختیار ما قرار دارد، جامعه هدف دقیق‌تری برای حمایت‌های دولتی تعیین کند. از همین رو 6 شاخص تعریف شده است تا برمبنای آن دهک‌بندی‌ها بازتنظیم شده و کسانی که از درآمدهای بالاتری برخوردار هستند از دریافت یارانه حذف شوند تا دولت بتواند کمک بیشتری را به آسیب پذیرترین بخش جامعه ارائه کند.

اطمه مهاجرانی سخنگوی دولت  نوشت: ساختار و نظام تعریف شده در دهک بندی یارانه‌ها، بعد از یک دهه نیازمند تغییر است. زیرا شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی تغییر کرده و با شاخص‌های یک دهه گذشته نمی‌توان میزان توانایی مالی افراد جامعه را سنجید. از همین رو وزارت تعاون نیز موظف شده است تا با تعریف این شاخص‌ها، افرادی را که توانایی مالی بالایی دارند شناسایی کند تا از فرآیند دریافت یارانه‌ها حذف شوند. اما این اتفاق با کدام منطق صورت می‌گیرد؟

یک واقعیت مهم برای همه دولت‌ها وجود دارد مبنی بر اینکه منابع دولت‌ها نامحدود نیست. در کنار محدودیت منابع دولت‌ها، سازوکار پرداخت یارانه نقدی هم در همه دولت‌های جهان با هدف حمایت از جامعه پایه‌گذاری شده است. براساس این دو واقعیت، لازم است تا حد امکان بیشترین حمایت از آسیب پذیرترین بخش جامعه صورت بگیرد. این نگاه با رویکرد ارائه یارانه برابر به همه جامعه متفاوت است.

دو خانواده سه نفره را در نظر بگیرید. هر دو خانواده در یک نقطه محروم زندگی می‌کنند و درآمد ماهانه نزدیک به 3 تا 6 میلیون تومان دارند. خانواده اول در همان محل باقی مانده و خانواده دوم برای به دست آوردن فرصت‌های شغلی بهتر، نقل مکان کرده و در شرایط دیگر فرصت کارکردن دو نفر از اعضای خانواده برای آنان فراهم می‌شود. با این تغییر درآمدهای این خانواده به 20 تا 30 میلیون تومان افزایش می‌یابد. طبیعتاً خانواده دوم به ناچار بخشی از این درآمدها را باید از دست بدهد تا فرصت‌های شغلی خود را حفظ کند. هزینه‌هایی مانند حمل‌و‌نقل و اجاره مسکن که در محل زندگی ابتدایی برای این خانواده هزینه چندانی نبود. در این شرایط، یارانه 350 هزار تومانی تقریباً 5 تا ده درصد از درآمد خانواده اول است. اما برای خانواده دوم کمتر از 2 درصد است. حالا قرار است شما منابع محدود خودتان را بین این دو خانواده تقسیم کنید. اینجا سه تفکر در مقابل هم قرار می‌گیرند.

تفکر اول معتقد است به دولت هیچ ارتباطی ندارد تا از این خانواده‌ها حمایت کند. از نگاه این عده، این کار مصداق دخالت دولت در جامعه و بازار است و نباید این کار را بکند. نتیجه این تفکر به گسترده‌تر شدن «نابرابری» در جامعه منجر می‌شود.

تفکر دوم معتقد است منابع محدود باید به صورت یکسان به همه پرداخت شود. از نگاه این تفکر عدالت یعنی «برابری». این تفکر برابری‌طلب، در عمل در جوامع کمونیستی با شکست و فروپاشی روبه رو شد. زیرا واقعیتی به نام محدود بودن منابع دولتی را در نظر نمی‌گرفت و توجه نداشت که در این رویکرد آنچه در عمل اتفاق می‌افتد، توزیع فقر خواهد بود.

اما تفکر سوم معتقد است دولت باید بیشترین حمایت را از کسانی انجام دهد که آسیب پذیری بیشتری دارند. مطابق این تفکر، از میان دو خانواده فرضی بحث شده در اینجا، حمایت دولت از خانواده اول می‌تواند به بهبود محسوس کیفیت زندگی او منجر شود، اما همین حمایت در خانواده دوم تأثیر چندانی نخواهد داشت. این وضعیت را در ابعاد بزرگ‌تر هم می‌توان دید.

هیچ دولتی نمی‌تواند مدعی شود می‌تواند فقر را به طور کامل از بین ببرد. منابع و امکانات هیچ دولتی هم به این اندازه نیست که بتواند به لحاظ اقتصادی فقرا را به اندازه مرفه‌ترین بخش جامعه بالا بکشد. بر همین مبنا تلاش دولت چهاردهم این است که «درصد نابرابری» و «میزان نابرابری» را کاهش دهد. برای این منظور وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درحال تدوین سازوکاری است تا از طریق «آزمون وسع» و با تکیه بر ابزارها و تکنولوژی‌هایی که امروز در اختیار ما قرار دارد، جامعه هدف دقیق‌تری برای حمایت‌های دولتی تعیین کند. از همین رو 6 شاخص تعریف شده است تا برمبنای آن دهک‌بندی‌ها بازتنظیم شده و کسانی که از درآمدهای بالاتری برخوردار هستند از دریافت یارانه حذف شوند تا دولت بتواند کمک بیشتری را به آسیب پذیرترین بخش جامعه ارائه کند.

جامعه دیرپای ایرانی هم نشان داده است اگر اطمینان داشته باشد پول و اعتبارات خیریه‌ای که پرداخت می‌کند (یا منافعی که از دست می‌دهد) به دست افراد نیازمندتر جامعه می‌رسد، حتماً در این کار مشارکت و همراهی خواهد کرد./ روزنامه ایران

این دهک‌ها از لیست یارانه نقدی حذف می‌شوند

وزارت تعاون به موجب آیین‌نامه‌ای که آبان امسال مصوب شد، ۶ شاخص تعریف کرد که بر مبنای آن می‌توان دهک‌بندی جدیدی را ارائه داد و از محل دهک‌هایی که حذف می‌شوند (دهک ۸ تا ۱۰) منابعی را برای دهک‌های اول جامعه ایجاد کرد.

سرپرست سازمان هدفمندسازی یارانه ها گفت: در قانون بودجه امسال ۳۱۵ هزار میلیارد تومان تحت عنوان یارانه نقدی، معیشتی و کالابرگ در نظر گرفته شده و اینکه چه مقدار از این مبلغ به شکل نقدی و چقدر به صورت کالابرگ اختصاص داده شود، در اختیار دولت است.

به گزارش  ایرنا، حسن نوروزی روز دوشنبه در یک گفت‌وگوی تلویزیونی درباره طرح کالابرگ الکترونیکی گفت: وزارت تعاون به موجب آیین‌نامه‌ای که آبان امسال مصوب شد، ۶ شاخص تعریف کرد که بر مبنای آن می‌توان دهک‌بندی جدیدی را ارائه داد و از محل دهک‌هایی که حذف می‌شوند (دهک ۸ تا ۱۰) منابعی را برای دهک‌های اول جامعه ایجاد کرد.

وی اظهار داشت: وزارت تعاون در حال کار کردن روی این داده‌ها است و تکلیف حذف دهک‌های ۸ تا ۱۰ را برعهده دارد؛ این وزارتخانه باید بر اساس نتایج آزمون وسع این حذفیات را انجام داده و منابع را آزاد کند.

تبدیل یارانه نقدی به کالابرگ الکترونیکی

نوروزی تصریح کرد: چنانچه سرپرست خانوار که مشمول یارانه نقدی است، بخواهد شیوه دریافت یارانه خود را از نقدی به کالابرگ تبدیل کند، می‌تواند داوطلبانه انجام دهد.

سرپرست سازمان هدفمندسازی یارانه ها با بیان اینکه سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها در بودجه ۱۴۰۴ مکلف شده، ساز و کار اجرایی لازم برای توزیع کالابرگ الکترونیکی را مهیا کند، افزود: طرح کالابرگ الکترونیکی زمانی از سوی جامعه مورد استقبال قرار گرفت که بسته تشویقی داشت، در غیر آن صورت مشمولان یارانه ترجیح‌ می دادند که یارانه نقدی دریافت کنند.

وی افزود: البته اکنون به صراحت در لایحه بودجه ۱۴۰۴ اشاره شده که درخواست سرپرستان خانوار مشمول یارانه نقدی برای تبدیل به یارانه کالابرگ الکترونیکی بدون مبلغ تشویقی، مجاز و قابل انجام است.

سرپرست سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها افزود: بار مالی این بسته تشویقی باید مشخص شود اگر در آزمون‌های وسع‌سنجی که وزارت تعاون انجام می‌دهد،‌ حذفیات از یک حدی بالاتر برود شاید بتوان منابعی را آزاد کرد و بعد روی این مسئله که آیا ایجاد یک بسته تشویقی قابل انجام است، بررسی‌هایی را انجام داد.

تضمین امنیت غذایی هدف کلان پرداخت یارانه است

نوروزی با بیان اینکه طرح کالابرگ الکترونیکی در سال‌های اخیر برای دهک های اول تا هفتم اجرایی شد، افزود: برای سال آینده نیز پیش‌بینی این است که دهک اول تا هفتم مشمول این طرح شوند.

وی با بیان اینکه هدف اول طرح کالابرگ الکترونیکی امنیت غذایی اقشار جامعه است، اظهار داشت: در سبد کالای طرح کالابرگ الکترونیکی اقلامی مانند گوشت قرمز، تخم مرغ، لبنیات، مرغ، ماکارونی، حبوبات و برنج وجود دارد که متعهد به تامین آن هستیم و امنیت غذایی خانوار را تضمین می‌کند.

دولت تصمیمی برای کاهش مبلغ یارانه‌ها ندارد

سرپرست سازمان هدفمندسازی یارانه ها درباره اینکه برخی اعتقاد دارند این سازمان با طرح کالابرگ همراهی نمی کند، اظهار داشت: هر تصمیمی که بخواهیم در قالب قوانین برنامه و بودجه اجرا کنیم باید بار مالی آن دیده شود. اینکه پرداخت نقدی داشته باشیم یا کالابرگ هر دو باید از همان منبع ۳۱۵ هزار میلیارد تومان تامین شود.

نوروزی با بیان اینکه اگر بخواهیم کالابرگی در اختیار مصرف‌کننده بگذاریم باید مبلغ یارانه نقدی را کمتر کنیم، تصریح کرد: البته سیاست دولت بر این است که یارانه را مانند سابق در قالب مبالغ ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان پرداخت کنیم، تا زمانی که مبالغ جدید کشف نشود نه سازمان هدفمندی و نه هیچ دستگاهی نمی‌توانند مدل دیگری را اجرا کند.