افغان ها این بازار مشهور ایران دچار بحران کرده اند !
اقتصاد 100- مهاجرت گسترده و خرید بی‌رویه املاک توسط اتباع خارجی در ایران، با سوءاستفاده از خلأهای قانونی و عدم نظارت کافی، بازار مسکن را دچار بحران کرده و نگرانی‌های امنیتی و اجتماعی جدی به همراه داشته است.
برخی از این افراد با سوءاستفاده از خلأهای قانونی و روش‌های دورزدن مقررات، به‌شیوه‌های مختلفی اقدام به تملک املاک در کشور می‌کنند. این روند نه‌تنها بازار مسکن را تحت تأثیر قرار داده بلکه نگرانی‌های امنیتی، اقتصادی و اجتماعی متعددی را نیز به‌همراه داشته است.
گزارش‌های متعددی نشان می‌دهد که این خریدها گاهی با واسطه‌گری افراد ایرانی، تنظیم اسناد غیررسمی و حتی ثبت شرکت‌های صوری برای مالکیت املاک انجام می‌شود.
از سوی دیگر، عدم نظارت کافی بر معاملات ملکی و ثبت اسناد، باعث شده است این روند در برخی مناطق، به‌ویژه در شهرهای مرزی و استان‌های مهاجرپذیر، تشدید شود.
این مسئله نه‌تنها بر بازار مسکن و افزایش قیمت‌ها تأثیر گذاشته، بلکه موجب ایجاد مشکلات حقوقی در مالکیت املاک، افزایش پرونده‌های قضایی مرتبط و حتی نگرانی‌های امنیتی درباره تجمیع اتباع خارجی در برخی مناطق شده است.
برخی کارشناسان معتقدند که نبود قوانین شفاف و اجرایی برای کنترل این معاملات، می‌تواند در درازمدت به تغییر ترکیب جمعیتی و افزایش تنش‌های اجتماعی منجر شود. در این گزارش، به بررسی چگونگی این سوءاستفاده‌ها، پیامدهای آن و اقدامات احتمالی برای کنترل این روند خواهیم پرداخت.
شیوه‌های تملک املاک توسط اتباع خارجی
بر اساس قوانین موجود، اتباع خارجی در ایران به‌صورت مستقیم حق خرید ملک را ندارند اما برخی با سوءاستفاده از خلأهای قانونی و دورزدن مقررات، اقدام به تملک املاک می‌کنند.
روش‌ها شرح| ثبت شرکت‌های صوری | بسیاری از اتباع خارجی با تأسیس شرکت‌های صوری در ایران اقدام به خرید املاک می‌کنند. طبق آمار، بیش از ۸ هزار شرکت با مالکیت اتباع افغانستانی ثبت شده است. |
| واسطه‌گری | اتباع خارجی اسناد را به نام بستگان یا دوستان ایرانی خود ثبت می‌کنند و عملاً مالک ملک می‌شوند. |
| قراردادهای غیررسمی | خرید املاک از طریق قولنامه‌ها و توافق‌های غیررسمی انجام می‌شود که مشکلات حقوقی زیادی به وجود می‌آورد. |
| ازدواج با شهروندان ایرانی | در این روش، ملک به نام همسر ایرانی ثبت شده اما مالک واقعی آن، فرد خارجی است. |
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی
افزایش خرید املاک توسط اتباع خارجی، به‌ویژه مهاجران افغان، تأثیرات گسترده‌ای بر بازار مسکن گذاشته است و نگرانی‌های امنیتی و اجتماعی نیز ایجاد کرده است. این روند، دلایل و پیامدهای متعددی دارد:
افزایش قیمت مسکن: ورود سرمایه‌های خارجی باعث افزایش تقاضا و بالا رفتن قیمت‌ها در استان‌هایی مثل خراسان رضوی، تهران و سیستان و بلوچستان شده است.
بی‌نظمی معاملات: واسطه‌گری و ثبت شرکت‌های صوری، نظارت بر معاملات ملکی را دشوار کرده و بستر فساد و افزایش قیمت‌های غیرواقعی را فراهم نموده است.
فرار مالیاتی: بسیاری از اتباع خارجی که از روش‌های غیرقانونی برای خرید ملک استفاده می‌کنند، از پرداخت مالیات نقل‌وانتقال املاک فرار کرده‌اند.
نگرانی‌های امنیتی: شرکت‌های صوری و معاملات غیرقانونی می‌توانند بستری برای تخلفات اقتصادی و جرایم سازمان‌یافته شوند.
اقدامات قانونی و واکنش مسئولان
در پی افزایش نگرانی‌ها درباره خرید غیرقانونی املاک توسط اتباع خارجی، اقدامات و واکنش‌هایی از سوی مسئولان انجام شده است:
افزایش نظارت سازمان ثبت اسناد و املاک برای جلوگیری از ثبت شرکت‌های صوری.
تحقیقات نهادهای امنیتی درباره مالکیت صوری املاک.
پیشنهاد نمایندگان مجلس برای اصلاح قوانین مربوط به خریدوفروش املاک و افزایش نظارت.
راهکارها برای پیشگیری
برای پیشگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی در بازار مسکن و مقابله با دورزدن قوانین توسط اتباع خارجی، راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:
اجرای دقیق‌تر قوانین موجود و تقویت نظارت بر ثبت شرکت‌ها.
شفاف‌سازی معاملات ملکی با ایجاد سامانه‌های نظارتی.
اصلاح قوانین مالکیت اتباع خارجی و تعیین محدودیت‌های بیشتر.
افزایش همکاری میان دستگاه‌های نظارتی از جمله سازمان ثبت اسناد و نیروی انتظامی.
در نهایت، خرید املاک توسط اتباع خارجی در ایران، به‌ویژه از طریق روش‌های غیرقانونی، به یک معضل جدی اقتصادی و امنیتی تبدیل شده است. برای مقابله با این چالش‌ها، نیاز به تدوین سیاست‌های شفاف و اجرای قاطع قوانین وجود دارد تا بازار مسکن و وضعیت اجتماعی از آثار منفی این روند در امان بمانند.
