یک شوک جدید به ساخت و ساز در کشور

در هفته گذشته، شایعاتی در بازار مسکن و ساختمان تهران و دیگر شهرهای بزرگ مبنی بر اجباری شدن نصب نیروگاه خورشیدی در پشت‌بام ساختمان‌های مسکونی منتشر شد. این شایعات به‌ویژه پس از انتشار تصویری از نامه‌ای که به سازندگان مسکن ابلاغ کرده بود، مطرح شد. در این نامه به نظر می‌رسید که نصب نیروگاه خورشیدی به‌عنوان شرطی جدید برای صدور پایان‌کار ساختمان‌ها تعیین شده است.

اما تحقیقات نشان می‌دهد که این تکلیف در واقع به صورت یک تفاهم‌نامه غیرالزامی بین متولیان برق و نظام مهندسی بوده و هدف آن تشویق سازندگان به نصب پنل‌های خورشیدی برای کاهش بحران خاموشی‌ها بوده است. طبق این تفاهم‌نامه، سازندگان ساختمان‌های چهار طبقه و بیشتر، یا ساختمان‌هایی با مساحت بالای ۱۰۰۰ مترمربع، باید قبل از درخواست انشعاب برق، نسبت به نصب نیروگاه خورشیدی اقدام کنند، اما این موضوع به معنای الزام قانونی نیست.

وزارت راه و شهرسازی به‌عنوان مرجع تصویب مقررات ملی ساختمان، هیچگونه اطلاعیه رسمی در این خصوص صادر نکرده است و در صورتی که نصب نیروگاه خورشیدی به‌عنوان یک قانون اجباری در نظر گرفته شود، باید از طریق اصلاحات در قوانین ملی ساختمان یا مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان به تصویب برسد. بنابراین، الزام به نصب نیروگاه خورشیدی می‌تواند سوءبرداشت باشد و هنوز به‌طور رسمی قانون‌گذاری نشده است.

این تفاهم‌نامه بیشتر به‌منظور فرهنگ‌سازی و تشویق سازندگان به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بوده و در صورتی که به‌طور دقیق و شفاف به سازندگان اطلاع‌رسانی نشود، ممکن است به اختلال در روند صدور مجوزهای ساختمانی منجر شود.

نصب نیروگاه خورشیدی در ساختمان‌ها برای مالکان می‌تواند در سه حالت مختلف عملیاتی شود:

نیروگاه خورشیدی «منفصل» از شبکه برق، که شاید در ساختمان‌های چندواحدی به دلیل محدودیت‌های مساحت و ساعات تابش خورشید، غیرعملی باشد.

نیروگاه خورشیدی «متصل» به شبکه برق، که برق تولیدی به شبکه توزیع وارد می‌شود و می‌تواند به کاهش بحران خاموشی‌ها کمک کند.

نیروگاه خورشیدی «متصل» به شبکه برق و دارای باتری ذخیره‌سازی که در مواقع قطع برق، انرژی موردنیاز ساختمان را تأمین می‌کند.

هزینه نصب این نیروگاه‌ها بسته به ظرفیت پشت‌بام و نیاز مصرفی برق ساکنان، می‌تواند به حدود 1.5 تا 2 میلیارد تومان برسد، که معادل حدود ۱۰ درصد از هزینه ساخت ساختمان است.

اما یکی از محدودیت‌های مهم برای نصب این نیروگاه‌ها، سایه‌اندازی ساختمان‌های مجاور، محدودیت مساحت پشت‌بام، شرایط جوی و آلودگی هوا است که می‌تواند بر کارایی سیستم تأثیرگذار باشد.

در نهایت، می‌توان گفت که در حال حاضر نصب نیروگاه خورشیدی در ساختمان‌های مسکونی یک توصیه و فرهنگ‌سازی است، نه یک الزام قانونی، و هنوز به‌طور رسمی در قالب یک قانون یا مقرره مشخص، اجباری نشده است