مثقال طلا چیست و چطور محاسبه می شود؟

از آنجا که نوسانات در این بازارها بسیار زیاد است ضرورت اطلاع از اصطلاحات و نحوه محاسبه انواع سکه و طلا بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. در گذشته که ترازوهای دیجیتالی و دقیقی برای محاسبه وزن وجود نداشت، از مثقال به عنوان یک واحد اندازه‌گیری شناخته شده استفاده می‌کردند.

امروزه نیز این واحد در موارد زیادی استفاده می‌شود. معمولا از مثقال در بیشتر کشورهای اسلامی برای اندازه‌گیری وزن استفاده می‌شود. نه تنها در رابطه با طلا بلکه برای خرید داروهای گیاهی یا زعفران نیز از واحد مثقال استفاده می‌گردد. شاید جالب باشد بدانید که هر مثقال معادل 24 عدد نخود است. شاید برای این که بهتر بتوانید با واژه مثقال ارتباط برقرار کنید، لازم باشد یک توضیح مختصر در مورد واحدهای اندازه‌گیری طلا و سکه بیان کنیم تا بهتر بتوانید به امور مسلط شوید.

واحدهای اندازه‌گیری طلا

در این نوسانات و التهابات بازار سکه و طلا، ضرورت آشنایی با اصطلاحات صنف طلافروشان بیش از گذشته می‌باشد. این اصطلاحات در واقع  همان واحده‌ی اندازه‌گیری طلا و سکه و ... هستند که در صنف طلا فروشان با عناوین مختص به خودشان بیان می‌شوند در زیر به معرفی مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:

اونس

یکی از واحدهای اندازه‌گیری طلا اونس است، در واقع یک تکه طلا با وزن 10343/3 گرم و خلوص 99% و عیار 24 را یک انس طلا می‌نامند.

سوت

هر گرم معادل 1000 سوت است یا به بعبارت دیگر هر سوت 001/0  گرم می‌باشد.

مثقال

یک مثقال طلا معادل است با 608/4 گرم، که انواع مختلفی مانند؛ مثقال شرعی، مثقال صیرفی و ...

قیراط

یک قیراط معادل با 200 سوت طلا می‌باشد.

مظنه

مظنه طلا به معنی قیمت 608/4 گرم طلا می‌باشد، که در واقع برابر با یک مثقال طلا است.

مثقال طلا چیست؟

واژه مثقال را زیاد شنیده‌اید، این کلمه ریشه عربی دارد و از زبان عربی وارد فارسی شده است.  مثقال در  واقع واحد اندازه‌گیری وزن می‌باشد که در کشورهای اسلامی بسیار رایج است. اگر به عطاری محله خود رفته باشید، یکی از واحدهایی که داروهای گیاهی را وزن می‌کنند و در اختیار شما قرار می‌دهند همین مثقال است. همچنین این واحد را برای بیان وزن زعفران هم به کرات شنیده‌اید. یک مثقال با وزن 24 نخود( یک نخود برابر 192 سوت می‌باشد) یا یک شانزدهم سیر برابر است. اما اگر بخواهیم به شکل امروزی مثقال را تعریف کنیم، باید بگوئیم یک مثال برابر است با 608/4 گرم، به عبارت دیگر، اگر وزنه یک مثقالی داشته باشیم و آن را روی ترازوی دیجیتال قرا دهیم بیشتر از 4 گرم را نشان خواهد داد. در قدیم به جای ترازو از 24 عدد نخود برای تعیین وزن برابر مثقال استفاده می‌کردند، شاید به دلیل این که ترازوی دقیقی وجود نداشت و از طرف دیگر همیشه تغییر برای انسان‌ها دشوار است و ترجیح می‌دهند یک واحد شناخته شده را استفاده کنند،به همین علت این واحد مثقال برابر 24 عدد نخود از قدیم باقی‌مانده است.

انواع مثقال

همانطور که گفتیم مثقال برابر 24 نخود یا 608/4 گرم است. اگر بخواهیم از سایر واحدهای طلافروشی استفاده کنیم، می‌توانیم بگوئیم یک مثقال برابر 4 گرم و ششصد و هشت سوت می‌باشد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید مظنه طلا یا مثقال طلا هر دو مترادف یکدیگر هستند. مثقال از واحدهای اندازه گیری جرم در کشورهای اسلامی بوده و 3 نوع دارد که شامل؛ مثقال شرعی، مثقال صیرفی و مثقال معمولی می‌باشد. در زیر به توضیح هر یک می‌پردازیم.

مثقال شرعی؛

هر مثقال شرعی برابر 18 نخود یا 456/3 گرم می‌باشد، به عبارتی هر هجده نخود برابر یک مثقال شرعی یا چهار و نیم گرم می‌باشد. با توجه به این که هر جو چهار سوم گندم است، بنابراین هر مثقال شرعی برابر 72 دانه گندم می‌باشد. نکته قابل توجه این است که در بازار طلا فروش‌ها از مثقال شرعی استفاده نمی‌شود و همانطور که از نام ن پیداست، معمولا در امور فقهی و شرعی از آن استفاده می‌شود.

مثقال صیرفی؛

واژه صیرف از صراف می‌آید بله دقیقا منظورمان همان صرافی های‌است که در کار ارز و دلار هستند. مثقال صیرفی همان مثقالی است که طلافروشان از آن در خرید و فروش‌های‌شان استفاده می‌کنند و ترازوی زرگری آن‌ها را نشان می‌دهد و ازهمه مهم‌تر شما به دنبالش می‌گردید. هر مثقال صیرفی چهار سوم مثقال شرعی ( 24 نخود) و برابر 608/4 گرم است. این دقیقا همان عددی است که اکثر خوانندگان این مطلب به نبال آن هستند و در طلافروشی‌ها از آن استفاده می‌کنند.

مثقال معمولی؛

هر مثقال معمولی نیز معادل 6875/4 گرم است، البته برخی مثقال را معادل 5/4 گرم یا 5 گرم نیز در نظر می‌گیرند تا محاسبات را ساده کنند که البته این کار برای کالاهای کم ارزش انجام می‌شود. استفاده ازاین نوع مثقال تقریبا اصلا رایج نیست.

رابطه مظنه و مثقال  و قیمت طلا

از گذشته‌های دور تا به امروز، قیمت  طلا در کشور ایران، قیمت یک مثقال طلای 17 عیار بوده است. همانند انس طلا که یک قرارداد بین معامله‌گران طلا در جهان می‌باشد، مثقال طلا نیز بین فعالان بازار داخل ایران و کشورهای همسایه کاربرد دارد. بنابراین مفهوم مثقال طلا خیلی مهم‌تر از انس طلا در کشور ما می‌باشد. هر مثقال طلا برابر 608/4 گرم طلای 17 عیار است( خلوص 705 ) است، پس در نتیجه این دو ویژگی، 608/4 گرم و عیار 17 در واقع از نشانه‌های مثقال طلا محسوب می شوند. بنکداران طلا که به صورت عمده کار می‌کنند، قیمت طلا را بر اساس یک مثقال در نظر می‌گیرند و خرید و فروش طلا را با قیمت یک مثقال طلا انجام می‌دهند نه قیمت یک گرم طلا، در فاکتورهای حسابداری ابتدا قیمت یک مثقال طلا یا همان مظنه را می‌نویسند و سپس آن را با ماشین حساب یا توسط نرم افزار حسابداری طلافروشی، به قیمت یک گرم طلای 18 عیار تبدیل می‌کنند، سپس خرید و فروش را با آن قیمت بدست آمده انجام می‌دهند. همانطور که گفتیم مظنه با مثقال طلا یکی است، در بازار بزگ تهران، و شهرهای دیگر، از واژه مظنه بازار استفائه می‌کنند و شما کمتر در بین طلا فروشان واحد مثقال طلا را می‌شنوید. پس مظنه طلا همان مثقال طلاست که توسط بازاری‌ها به جای واژه مثقال طلا استفاده می‌شود. حتی در سایت‌ها نیز شما با واژه مظنه طلا مواجه می‌شوید نه مثقال طلا، که خود نشان دهنده رایج بودن این عنوان در صنف طلافروشان می‌باشد. پس تا اینجا متوجه شدید که قیمت مظنه طلا در واقع قیمت طلای 17 عیار است حال برای محاسبه این قیمت به صورت سنتی و تبدیل آن  به قیمت طلا 18 عیار باید طبق فرمول و محاسبات خاص عمل کنید که در زیر به توضیح آن می‌پردازیم.

چگونگی تبدیل مثقال طلا به گرم

مظنه بازار خود از قیمت اونس جهانی و قیمت دلار آزاد و از طریق یک فرمول که به صورت زیر است محاسبه می شود. (حاصلضرب قیمت دلار آزاد در قیمت اونس در بازار جهانی تقسیم بر عدد 5742/9 )  که برابر قیمت مظنه یا مثقال طلا می باشد. عدد 5742/9  از تبدیل عیار 24 در بازار جهانی به عیار 17 مظنه و همچنین تبدیل اونس به مثقال حاصل شده است. بنابراین اگر بخواهیم با یک مثال به شما توضیح دهیم باید بگوئیم، فرض کنید امروز قیمت دلار 28000 تومان و هر اونس هم 1897 دلار باشد لذا بر این اساس مظنه یا مثقال عبارت خواهد بود از؛

( 28000 * 1897 ) تقسیم بر 5742/9  که نتیجه می‌شود عدد 5.547.826  که در واقع این عدد به معنی قیمت یک مثقال طلای 17 عیار ( باخلوص 705) است. به این ترتیب قیمت یک مثقال طلا یا مظنه سلا در می‌آید، اما سوال دیگری که حتما در ذهن شما هم ایجاد شده است این است که در ایران همواره شنیده‌ایم که عیار طلا 18 است و چگونه می‌شود که قیمت مظنه ظلا بر اساس عیار 17 مشخص شود؟ و محاسبات به چه صورت در می‌آید؟ در جواب به این سوال باید بگوئیم، وزن یک مثقال طلا معادل با 6083/4 گرم است، اما عیارطلا ی آن 17 می باشد برای این که بتوانیم قیمت طلای 18 عیار با عیار 750 را بدست آوریم باید از یک فرمول به صورت زیر پیروی کنیم که شامل:

( حاصلضرب عدد 6083/4 در 705 ( عیار 17 ) ) تقسیم بر 750( عیار 18 ) که نتیجه آن عدد 3318/4 گرم خواهد بود.

بنابراین برای محاسبه قیمت یک گرم طلای 18 عیار، باید قیمت یک مثقال طلا را بر عدد 3318/4 تقسیم کنید تا قیمت یک گرم طلا بدست آید.

روش محاسبه قیمت طلا

اطلاع از نحوه محاسبه قیمت طلا و سکه برای اطمینان از درستی بهای آن‌ها ضروری است. از طرف دیگر، با محاسبه قیمت سکه و طلا می‌توانید ثروت و دارایی فعلی تان را برآورد کنید. زمانی که فروشنده طلا به محاسبه قیمت سکه و طلا می‌پردازد، می‌توانید از صحت و درستی قیمت ارائه شده، اطمینان کامل داشته باشید. برای نمونه، زمانی که به صورت غیر حضوری می‌خواهید طلا یا سکه را خریداری کنید، از روند محاسبه قیمت آن‌ها آگاه هستید و بستری برای کلاه برداری وجود نخواهد داشت. بسیاری از ما تا بحال بصورت فیزیکی طلا یا سکه خریده‌ایم و سوالی که برایمان پیش آمده احتمالا این است چگونه قمت طلا و سکه را خودم حساب کنم؟ آیا می‌شود به قیمت‌هایی که طلا فروشان یا کسانی که قصد خرید سکه‌های من را دارند اطمینان کرد؟ برخی از طلا‌‌فروش‌ها قیمت واحد هر گرم طلا را در فاکتور نمی‌نویسند و فقط به نوشتن وزن کل، عیار و قیمت کل بسنده می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود که شما در همان لحظه متوجه نشوید که طلا فروش بالاخره قیمت را همان گونه که به شما گفته بودند حساب کرده یا خیر. اما برای اینکه در زمان خرید احساس سردرگمی نداشته باشید و خودتان از قبل بدانید که چه حدود قیمتی باید برای طلای مورد نظرتان پرداخت کنید، ما محاسبه قیمت طلا را به شما آموزش می‌دهیم. قیمت نهایی یک قطعه طلا برابر است با, وزن طلا ضرب در قیمت واحد( به معنای قیمت طلای خام عیار 18 )، به اضافه اجرت ساخت و به انضمام 7 درصد سود طلا فروش می باشد.

دقت کنید اجرت ساخت قطعات مختلف طلا با هم یکسان نیست. اگر طلا با دستگاه و به راحتی قالب‌گیری و تولید شود، ( مثل النگو طلا و رنجیر)، اجرت ساخت کمتری دارد. اما هر چقدر که ظرافت ساخت یک قطعه طلا ( مثل سینه ریز ) بیشتر باشد، اجرت هم بیشتر خواهد بود. به طور مثال پلاک یا مدال کمترین اجرت را داشته و پس از آن النگو، زنجیر، انگشتر، گوشواره، دستبند و سینه ریز به ترتیب بیشترین اجرت را دارند. البته ناگفته نماند که کشور سازنده طلا نیز در اجرت آن تاثیر گذار است، قطعا طلای ساخت ایتالیا از طلای ایرانی به مراتب گران تر و ظریف تر است.

نحوه محاسبه قیمت طلای 18 عیار

نحوه محاسبه قیمت طلای 18 عیار یک فرمول مشخص دارد، که همه طلافروش ها از آن استفاده می‌کنند. این فرمول به شرح زیر است؛  

( اجرت ساخت + قیمت یک گرم طلا ) * وزن طلا + 7 % سود طلا فروش به انضمام 9 % مالیات بر ارزش افزوده

 بد نیست بدانید بعضی از طلا فروشی‌ها در زمان محاسبه 7 درصد سود خودشان و 9 درصد مالیات، به جای آنکه به صورت جداگانه رقم را محاسبه کنند، آن‌ها را با هم جمع می‌زنند که این روش به نفع خریدار است. در نظر داشته باشید قیمت روز طلا همان چیزی است که روی تابلوی طلا فروشان نشان داده می‌شود.