دنیای جذاب کلکسیونرهای ساعت های مچی دوران اتحاد جماهیر شوروی

این وبسایت در واقع آرشیوی از بیش از ۳،۰۰۰ ساعت مچی است که هر چند وقت یکبار نیز ویرایش می‌شود. اوتمن-استنفورد این کار را هفت سال پیش به شکل یک سرگرمی آغاز کرد، اما اکنون یکی از تزار‌های ساعت‌های مچی تاریخ شوروی است. او در وبسایت خود نوشته است: «چرا ساعت‌های دوره شوروی؟ به آن اندازه که کلکسیونر تاریخ و فرهنگ هستم- تکه‌هایی از زندگی که روزگاری وجود داشت- کلکسیونر ساعت نیستم؛ و حقیقتاً این ساعت‌ها داستان حیرت انگیزی برای گفتن دارند. ساعت‌های دوران اتحاد جماهیر شوروی کاربردی و پراستفاده هستند، اما بیشتر تحقیق می‌کنید و دنیایی از رمز و راز و پیچیدگی، رنگ و انرژی را خواهید یافت».

اوتمن- استنفورد که اصالتاً اهل تگزاس بوده، اما اکنون در کشور استونی، از کشور‌های سابق عضو اتحاد جماهیر شوروی، زندگی می‌کند، همراه با دوستان خود آن رمز و راز و پیچیدگی را به عصر کنونی منتقل کرده و چیزی را تشکیل داده اند که خودشان «کمیته اطلاعات ساعت روسی» (Bureau of Russian Watch Intelligence) نامیده اند. به گفته اولیسس روزا که با مرتبط کردن افرادی که در فیسبوک در مورد ساعت‌های روسی، چند سال پیش این کمیته را تشکیل داد، عضویت در این گروه خصوصی از دوستداران ساعت مچی تنها با دریافت دعوتنامه از اعضا امکان پذیر است. وی که لقب «دلال» یا «فروشنده» (The Broker) را برای خود انتخاب کرده اهل میشیگان است و می‌گوید: «من کسی هستم که مدام دیگران را با فروش مرتبط می‌سازم».

از دیگر اعضای این کمیته می‌توان به «خون آشام» (The Vampire) از مالزی اشاره کرد که تمام وقت در کار دلالی ساعت است. فضانورد (The Astronaut) یکی دیگر از اعضای گروه از ایتالیاست که در زمینه ساعت‌های مچی مرتبط با ماموریت‌های فضایی دوران شوروی تخصص دارد. ناقلا (The Bastard) که جوان‌ترین عضو گروه است در هلند زندگی می‌کند و یک بار توانسته بود یک ساعت مچی ۱۰۰۰ دلاری مربوط به دوره اتحاد جماهیر شوروی را به قیمت تنها ۵۰ دلار بخرد و در میان افراد گروه با نام خوش شانس‌ترین عضو شناخته می‌شود. دلال می‌گوید هنگام تماشای فصل سوم سریال پرطرفدار Stranger Things از سرویس نتفلیکس، پسر ۱۴ ساله اش شیفته ساعت مچی الکسی، دانشمند روسی به تصویر کشیده در داستان می‌شود.

دلال با فریز کردن این فریم در می‌یابد که این ساعت مچی از مدل کیروفسکی است که توسط کارخانه دولتی ساعت سازی شوروی در دهه ۱۹۵۰ یا ۱۹۶۰ ساخته شده است. وی در این باره می‌گوید: «به محض اینکه پسرم ساعت را دید عملیات جستجوی آن را آغاز کردم. بعد از حدود دو هفته آن را به قیمت ۳۶ دلار پیدا کردم». این ماجرا نشان می‌دهد که کلکسیونر‌های ساعت‌های مچی دوران اتحاد جماهیر شوروی تا چه اندازه سمج و ماهر هستند. این کار یک سرگرمی است که به آن‌ها روشی نسبتاً کم هزینه را برای ارتباط با دنیای گذشته می‌دهد. یک ساعت معتبر و هنوز سالم مربوط به دوران اتحاد جماهیر شوروی را می‌توان براحتی در اینترنت با قیمت ۱۰۰ دلار و حتی با قیمت‌های نصف و حتی کمتر نیز یافت.

به گفته اوتمن- استنفورد، این همان چیزی است که کلکسیونر‌های ساعت‌های مچی دوره اتحاد جماهیر شوروی را از علاقمندان معمول به ساعت متمایز می‌سازد. او در این باره می‌گوید: «هیچ کسی ساعت‌های روسی یا ساعت‌های دوره اتحاد جماهیر شوروی را به دلیلی که اغلب افراد این ساعت‌ها را می‌خرند، خریداری نمی‌کنند که البته به عنوان یک قطعه مد و فشن، یک اکسسوری و یک جواهر است. این موضوع صرفاً به خاطر علاقه و جذابیت، متفاوت بودن و ارتباط نظامی است».

جوزف استالین رهبر شوروی می‌خواست اقتصاد کشورش را مدرن سازد و زمان بندی دقیق باعث می‌شد که همه چیز به شکل دقیق و موثری پیش برود. اوتمن- استنفورد در این باره می‌گوید: «برای هماهنگ کردن هر چیزی در دنیای مدرن به ابزار زمانبندی قابل اعتماد نیاز دارید و شوروی چیزی از این نوع نداشت». با نداشتن ظرفیت ساخت بومی، رهبری اتحاد جماهیر شوروی نگاه خود را به سمت بیرون از کشور متمایل کرده و در کانتون، اوهایو چیزی که می‌خواست را پیدا کرد. تجهیزات و تکنولوژی به کار گرفته شده در اولین کارخانه دولتی تولید ساعت مسکو از کمپانی Dueber-Hampden Watch Co وارد شده بود، یک کمپانی در کانتون که در اواخر دهه ۱۹۲۰ ورشکست شده بود.

بر اساس گزارشی که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد، یک کمپانی که نماینده منافع تجاری شوروی در ایالات متحده بود، ماشین آلات ساعت سازی کمپانی ورشکسته Dueber-Hampden Watch Co را به قیمت ۳۲۵،۰۰۰ دلار خریداری کرده، سوار قطار نموده و به روسیه فرستاد. از آنجایی که روس‌ها در زمینه نیروی کار ماهر ساعت سازی نیز در مضیقه بودند، کارگران آمریکایی را نیز استخدام کردند و به طور متوسط سالانه دستمزد نسبتاً بالایی به آن‌ها می‌دادند که معادل ۷۰،۰۰۰ دلار امروزی بود و در کنار آن خانه مجانی و هزینه‌های سفر نیز به آن‌ها پرداخت می‌شد. یکی از این کارگران در مورد دستمزد خود گفته بود که دستمزد وی از دستمزد استالین در این دوران بیشتر است. با داشتن تجهیزات کافی برای راه اندازی صنعت ساعت سازی، روس‌ها تکنولوژی‌های دیگری در این زمینه را از فرانسه و سوییس برای بهبود این صنعت در کشور خود وارد کرده بودند.

پیروزی بر آلمان نازی در جنگ جهانی دوم نیز برای صنعت ساعت سازی شوروی مفید واقع شد. روس‌ها برخی از بهترین و نفیس‌ترین ساعت‌هایی که از دست سربازان آلمانی بیرون کشیده بودند را کپی کردند. این ساعت‌ها بعد‌ها به گرانقیمت‌ترین ساعت‌های روسی تبدیل شدند، ساعت‌هایی که دقیقاً از ساعت‌های نظامیان آلمانی کپی برداری شده بود با استفاده از تمام این منابع، کارخانه‌های بیشتری در سراسر شوروی تاسیس شد و پیش از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱، صد‌ها میلیون ساعت مچی در این کشور تولید کردند. ساعت مچی در این دوران به نماد انعطاف و غرور شوروی تبدیل شد، کشوری که در شکست آلمان نازی مشارکت کرده و به یک ابرقدرت تبدیل شده بود. یکی از معروف‌ترین برند‌های ساعت روسی Pobeda نام دارد که در زبان روسی به معنای غرور است. اسامی برند‌های ساعت‌های مچی پس از جنگ جهانی دوم مستقیماً از جانب کاخ کرملین تعیین می‌شدند، زیرا این ساعت‌ها نماد قدرت اراده و قهرمان پروری مردم روسیه بود.

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در شرایطی که اقتصاد کشور در بحران قرار داشت، شهروندان روسی به دنبال راه‌های دیگری برای کسب درآمد بودند کارخانه‌های ساعت سازی روسی، تولید ساعت مچی از ۳۰ میلیون در سال را به ۵۰ میلیون رساندند و ساعت‌های روسی کیلویی ۵ دلار به فروش می‌رسیدند. برخی دیگر ساعت‌ها را برای ذوب کردن تکه‌های طلا و فروش آن‌ها خریداری می‌کردند. برخی دیگر از ساعت‌های قدیمی، ساعت‌های جدید می‌ساختند که کلکسیون داران به آن‌ها «فرانکن ها» می‌گفتند که اشاره به فرانکشتاین داشت. شناسایی این گونه ساعت‌های مچی برای کلکسیون داران باتجربه و تازه کار به یک اندازه دشوار است. اعضای کمیته به دنبال سرنخ‌هایی هستند مانند حروف روی عقربه ها، شکل تاج یا علامت‌های ضرب شده روی اجزای داخلی.