زیورآلات ایران باستان؛ با تاریخچه‌ی زیورآلات ایرانی آشنا شوید

 آرایش و زیورآلات نه تنها در بین زنان، بلکه در بین مردان رواج داشته‌است. در برخی از نقاط ایران بخاطر وضعیت سنتی و فرهنگی، ساکنان آن از نمونه اشیای تزیینی برای لباس و زیورآلات استفاده می‌کنند. دلیل این کار آن‌ها پایبندی به حفظ ارزش‌های معنوی و نمادین این گونه از دست ساخته‌های هنری است. 

تاریخچه جواهرات ایران باستان

جواهرات ایران باستان امروزه در جهان چشم بینندگان را به خود خیره کرده است. هر بیننده ای که زیورآلات ایرانی را در موزه‌های معروف بین المللی می‌بیند، خلاقیت سازندگان ایرانی در ساخت جواهرات را تحسین می‌کند. دو هزار سال قبل از میلاد، ساکنان فلات ایران ساختن زیورآلات با دانه و مهره‌های رنگی را آغاز کردند. زیورآلات ایران باستان از دیرباز به عنوان قطعه‌ای از لباس در میان اقوام مختلف مطرح بوده است. مردم ایل قشقایی و عرب‌های منطقه خوزستان بیشترین استفاده کنندگان از جواهرات و زیورآلات بودند. جواهرات در میان مردم قشقایی شامل گردنبند مهلو، گردنبند میخک، گردنبند مهره‌ای، عنبردان، قاب قرآن، النگو و دستبند مهره‌ای، گیس بند و بازوبند است.

زیورآلات ایران باستان

پیدایش و ساخت زیورآلات برابر با پیدایش انسان‌ها است. از زمانی که انسان‌های کهن با طبیعت آشنا شدند و برای گذراندن زندگی خوراک، پوشاک و دیگر مایحتاج را فراهم می‌کردند، زیبایی را با تجربیات روزمره کشف کردند. سیاهی شب و روشنایی روز، گذشت فصل‌ها، تنوع شکل و رنگ‌های طبیعی جانداران، گیاهان و اشیاء بی‌جان در ذهن انسان همگی توجه انسان را به خود جلب کرد. در بسیاری از زیورآلات ایران باستان نیز از این زیبایی الهام گرفته‌اند.

انسان کهن در ابتدا برای زینت و آراستگی خود از نشانه‌هایی که از طبیعت الگو برداری کرده بود کمک می‌گرفت. اعتقاد بر این است که در ابتدا مردان خود را می‌آراستند و با رنگ کردن بدن و یا مجروح کردن خود به شکل‌های متفاوت جلب توجه می‌کردند.

یکی از قدیمی‌ترین زیورآلات صدف‌هایی بود که به صورت مصنوعی در آن‌ها سوراخ‌هایی داشت. آن‌ها در غار Grotte des Pigeons مراکش یافت شده است. تاریخ دقیق این صدف‌ها هنوز مشخص نیست. به گفته باستان شناسان این صدف‌های سوراخ شده احتمالاً مربوط به 110 هزار سال قبل است. پیش از این قدیمی‌ترین زیورآلات انسان که به دست آمده بود 82 هزار سال قدمت داشته است. قدیمی‌ترین زیورآلاتی که تاریخ دقیق آنها تعیین شده است مربوط به 41 صدف سوراخ شده با قدمت 72 هزار سال هستند.

انواع زیورآلات ایران باستان

آرایش و زیورآلات نه تنها در بین زنان بلکه در بین مردان نیز رواج فراوان داشته‌است. در کتب تاریخی و حماسی از جمله شاهنامه فردوسی به انواع جواهرات ایران باستان اشاره شده است. زیورآلات و جواهرات باستانی:

گردن بند

گوشواره

دستبند

انگشتر

کمربند

پابند

بازو بند

سنجاق

پلاک

در دوره ساسانیان، هنر طلا و جواهرسازی، مانند سایر هنرها به شکوفایی رسید و روز به روز پیشرفت کرد. کیفیت و پیچیدگی سکه‌ها، جواهرات و زیورآلات ایران باستان که مربوط به این دوره هستند، حاکی از این امر است. در زمان ساسانیان مصرف طلا در ایران رایج و زیاد بود. از شکوه و عظمت هنرهای دست ایرانیان در دوران هخامنشی و ساسانی هرچه بگوییم کم است. پادشاهان این سلسله به ساخت زیورآلات اشرافی خصوصاً تاج و تخت پادشاهی توجه داشتند که موجب حیرت مورخین شده است. در آغاز قرن بیستم، صنعت طلا و جواهرسازی ایران وارد دوره جدیدی شد. تاریخ زیورآلات ایران باستان، سرشار از افتخار برای سازندگان و هنرمندان این صنعت است.