از تفاوت های میان گوهر و جواهر چه می دانید ؟

​ریشه کلمه جواهر

ریشه کلمه جواهر یا (Jewelry) از ریشه فرانسوی آن یعنی (jouel) گرفته شده و ریشه هر دو کلمه (Jewelry) و (jouel) از واژه لاتینی (Jocale) به دست آمده است. توجه کنید که در زبان‌های انگلیسی، آمریکایی و بریتانیایی شکل نوشتاری کلمه جواهر با هم تفاوت دارند. به طوری که در انگلیسی جواهر به شکل jewelry نوشته می‌شود و همین کلمه  را در زبان‌های آفریقای جنوبی، ایرلندی، استرالیایی و انگلیسی بریتانیایی به صورت jewellery  می‌نویسند. البته هر دو این کلمات در زبان انگلیسی کانادایی مورد استفاده قرار می ‌گیرند.

 پایه جواهر چیست؟

برای ساخت یک جواهر به صورت انگشتر، گردن بند، گوشواره یا هر جواهر دیگری ابتدا قالبی از طلا می‌سازند و سپس طی مراحلی نگین‌هایی را بر روی این قالب قرار می‌دهند. این جنس نگین‌ها می‌تواند از سنگ ‌های گران قیمت یا هر چیز دیگر باشد.

انواع  فلزات در جواهرسازی

در ساخت انواع جواهر فلزات مختلفی استفاده می‌شود که بسته به نوع فلز و ارزش آن قیمت نهایی جواهر متغیر خواهد بود. در اینجا با مهم‌ترین فلزات کاربردی در ساخت جواهرات مردانه و زنانه آشنا می‌شویم.

1.فلز طلا  در جواهرسازی

یکی از قیمتی‌ترین فلزات برای ساخت جواهر و زیورآلات، طلا است. این فلز قابلیت نرمی و چکش خواری بالایی دارد؛ بنابراین نمی‌توان از آن به تنهایی برای انواع جواهرات استفاده کرد و برای به دست آوردن استحکام لازم باید با سایر فلزات ترکیب شود. طلای بیست و چهار عیار طلای خالص است و به طلایی‌هایی که با دیگر فلزات ترکیب می‌گردد آلیاژ گفته می‌شود. نقره، پالادیوم، نیکل و مس از جمله فلزاتی هستند که برای افزایش استحکام طلا به طلا اضافه می‌کنند.

با توجه به نوع و میزان آلیاژی که با طلا ترکیب می‌شود می‌تواند رنگ طلا متفاوت باشد؛ برای مثال در ترکیب طلا، نقره و مس اگر میزان طلا از دو فلز دیگر بیشتر باشد طلای ساخته شده به رنگ زرد در می‌آید. همچنین اگر مقدار بیشتری نقره به رفته باشد طلای به دست آمده به رنگ سبز است. در آلیاژ طلا و مس چنانچه مس در ترکیب بیشتر باشد طلا صورتی خواهد بود و اگر در ترکیب طلا، نیکل، پالادیوم، نقره و روی نسبت‌ها یکسان باشد طلای سفید به دست می‌آید.

عیار طلا واحد اندازه گیری خلوص طلا و سایر فلزات است و با افزایش مقدار فلزات در طلا از عیار طلا کاسته شده و باعث کاهش قیمت طلا می‌شود. در کشورهای مختلف میزان عیار طلا  مورد پسند مردم متفاوت است؛ به طوری که در کشور ما طلای 18 عیار محبوبیت بیشتری دارد و در کشورهای عربی از طلای 24 عیار استقبال بیشتری می‌شود.

2.نقره در جواهر سازی

نقره یک فلز ارزشمند و نرم است که با مس ترکیب می ‌شود تا استحکام بیشتری پیدا کند. قرارگیری در مجاورت هوا یا عرق کردن نقره باعث اکسید شدن و تغییر رنگ این فلز می‌شود؛ به همین دلیل باید دوباره روی آن پرداخت صورت گیرد.

طلا سفید و نقره تقریباً از لحاظ رنگ شبیه هم و سفید رنگ هستند و برای تشخیص این دو جواهر از یکدیگر باید به نکاتی توجه کرد.نقره فلز خالص است؛ در حالی که طلای سفید آلیاژی از ترکیب طلا، نیکل، پالادیوم، نقره و روی به دست می‌آید.

طلای سفید در مقایسه با نقره مقاومت بیشتری در برابر خراش دارد.

خلوص نقره می‌توانند تا 99.99 درصد باشد؛ ولی خلوص طلای سفید تا 75 درصد است.

طلای سفید دارای روکش رودیم است؛ ولی نقره روکش ندارد.

خلوص نقره بیشتر از طلای سفید است و ته رنگ خاکستری دارد؛ اما در طلای سفید بسته به آبکاری آن ته رنگ زرد یا خاکستری دیده می‌شود.

نقره به صورت طبیعی وجود دارد؛ ولی طلای سفید از آلیاژ طلا و سایر فلزات به دست می‌آید در نتیجه نسبت به نقره فراوانی کمی دارد.

طلای سفید قابلیت چکش خواری بیشتری نسبت به نقره دارد؛ به همین دلیل حکاکی روی آن راحت‌تر از نقره خواهد بود.

خاصیت زنگ زدگی در طلای سفید بالاتر از نقره است.

3.پلاتین در ساخت جواهر

پلاتین از سنگین‌ترین و مقاوم‌ترین فلزات مورد استفاده در جواهرسازی به شمار می‌رود؛ این فلز معمولاً با ایـریـدیوم، تیتانیوم، مس، رودیـوم، روتیوم و پالادیوم ترکیب می ‌شود.

4.تیتانیوم سخت‌ترین فلز

تیتانیوم سه برابر فولاد سختی دارد؛ ولی بسیار سبک است. همچنین تیتانیوم هیچ گونه حساسیت پوستی ایجاد نکرده و باعث جوش نمی‌شود و به همین دلیل  در ساخت انواع جواهر بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. تیتانیوم خاصیت ضد خش دارد و برای ساخت جواهرات زینتی کاربرد زیادی دارد. برای تشخیص طلای سفید از تیتانیوم باید دقت کنیم که قیمت طلای سفید از تیتانیوم بالاتر است، طلای سفید می‌تواند حساسیت ایجاد کند، تیتانیوم به رنگ‌های مختلف است و طلای سفید فقط  در رنگ سفید ساخته می‌شود و تیتانیوم قابلیت لحیم نشدن ندارد و نمی‌توان اندازه آن را تغییر داد.

5.تنگستن در جواهرسازی

تنگستن وزن و چگالی بالایی دارد و یک فلز سخت و محکم به شمار می‌رود در بین سایر فلزات بالاترین نقطه ذوب را دارد. این فلز در جواهرسازی سنگین‌ترین فلز است و به آن فلز گرگ می‌گویند که در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است. فرم اصلی تنگستن در جواهرسازی کاربردی ندارد و باید از آن آلیاژهایی با خلوص 85 درصد تنگستن و 15 درصد کربن یا نیکل و کبالت ساخته شود تا بتوان از آن در جواهرسازی استفاده کرد. چنانچه 15 درصد آلیاژ نیکل و کبالت باشد تنگستن کاربیدی به دست می ‌آید و اگر به تنگستن، کربن افزوده شود خاصیت چکش خواری این فلز افزایش می‌یابد و برای فرآیند جواهرسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

6.رودیوم در صنعت جواهر

رودیوم کدر نمی‌شود و فلزی سفید و براق است؛ به همین دلیل برای جلوگیری از تغییر رنگ بدلیجات و آبکاری استیل و جواهرات کاربرد دارد. فلز رودیوم خاصیت ضد حساسیت داشته و افرادی که به بدلیجات یا طلا آلرژی دارند می‌توانند برای زیورآلات خود از روکش رودیوم استفاده کنند. البته این روکش بعد از مدتی از بین می‌رود و باید دوباره آبکاری انجام شود.

 انواع سنگ‌ها در جواهرسازی

در صنعت جواهرسازی از سنگ‌های قیمتی و گاهی از انواع سنگ‌های کمیاب استفاده می‌شود که بسته به ارزش سنگ به‌کاررفته قیمت جواهر ساخته شده متفاوت است. از جمله مهم‌ترین و بهترین سنگ‌های قیمتی مورد استفاده در ساخت جواهر می‌توان به سنگ فیروزه، یاقوت سرخ، مروارید، اوپال، مورگانیت، سنگ لاجورد، لعل، الماس، آکوامارین، الکساندریت، تانزانیت، روبلیت، کهربا، سنگ عقیق سلیمانی، حجر القمر، یشم، زمرد، سیترین، سنگ یاقوت اشاره کرد.

فرق گوهر با جواهر

برای بیان تفاوت گوهر و جواهر به بررسی هر یک از این دو مورد می‌پردازیم. در اصطلاح علم گوهر شناسی به سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی، گوهر می‌گویند. سنگی که در طبقه بندی گوهر قرار می‌گیرد باید سه ویژگی زیبایی، کمیابی و مقاومت ثابت در برابر مواد شیمیایی و نور را داشته باشد. الماس و یاقوت قرمز، زمرد و یاقوت کبود گوهرهای قیمتی هستند و عقیق، امیتیست و سیترین سنگ‌های نیمه قیمتی نام دارند. البته نوع دیگر گوهر به اسم گوهر ارگانیک وجود دارد که شامل مروارید، کهربا، صدف و مرجان هستند و به آن‌ها سنگ می‌گویند.

در اصطلاح علم گوهرشناسی جواهر به قطعه‌ای تزئینی گفته می‌شود که در ساخت آن‌ها از فلزات قیمتی استفاده شده است و با گوهرهای قیمتی و نیمه قیمتی تزئین شده باشند. جالب است بدانید که جواهرات اشیاء کوچک و زینتی هستند که برای ساخت زیورآلاتی مثل انگشتر، سنجاق، گوشواره و آویز گردن مورد استفاده قرار می گرند. مهره‌های ساخته شده از صدف ناساریوس که قدمتی صد هزار ساله دارند قدیمی‌ترین جواهر شناخته شده تا به امروز است.

فرق طلا و جواهر

برای اینکه متوجه فرق طلا و جواهر شویم باید تعریف دقیقی از طلا داشته باشیم. در واقع طلا به مصنوعاتی گفته می‌شود که در ساخت آن‌ها از طلا و آلیاژهای آن استفاده شده باشد؛ ولی هیچ گونه سنگ قیمتی در آن‌ها به کار نرفته  باشد. در حالی که جواهر همان طلایی است که در فرآیند طراحی و ساخت آن از سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی استفاده می‌کنند.