زیورآلات جواهر دوزی چیست؟

جواهر دوزی از هنرهای اصیل ایرانی است که در آن  منجوق، ملیله، پولک و برخی سنگ‌ها را به صورت تکی و یا ترکیبی با سوزن مخصوص روی پارچه‌ای از جنس ارگانزا، نمد و یا چرم می‌دوزند. در برخی مواقع براب بالابردن دوام کار جواهر دوزی و همچنین استفاده کمتر از گره پست کار را موم اندود می‌کنند. زیورآلات جواهر دوزی  یکی از انواع زیورآلات موجود در بازار است که طرفداران زیادی را به خود جلب کرده است. هنر جواهر دوزی تنها در ساخت زیورآلات مورد استفاده قرار نمی‌گیرد کیف، کفش و لباس‌های جواهر دوزی شده از دیگر محصولات این هنر است.

زیورآلات جواهر دوزی؛ تاریخچه جواهر دوزی

جواهر دوزی از قدیمی‌ترین هنرهای ایرانی است که تاریخچه‌ی آن به حدود ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰۰ سال پیش بر می‌گردد و مورد توجه اقوام مختلفی نیز قرار گرفته است. در گذشته در لباس پادشاهان و افراد ثروتمند از جواهر دوزی با سنگ‌های قیمتی استفاده می‌شده است. ایرانیان باستان علاقه زیادی به تزیین لباس و پارچه‌های خود داشتند و از این رو بر روی جامه‌ها، پایین دامن لباس و لبه‌ی آستین‌ها و همچنین لبه‌ی یقه‌ها جواهر دوزی می‌کردند. این هنر با ارزش از قدیمی‌ترین هدایایی بود که پادشاهان برای سفیران و پادشاهان دیگر کشورها به عنوان هدیه‌ای گران بها ارسال می‌کردند.

علاقه عمومی به لباس‌ و زیورآلات جواهر دوزی شده هنرمندان آن را بر آن داشت تا با استفاده از سنگ‌های نیمه‌قیمتی و همچنین مواد اولیه دیگری که شبه جواهرات هستند جواهر دوزی کنند. استفاده از متریالی با جنس شیشه، پلاستیک، کائوچو و یا کائولین، منجوق، پولک، ملیله و سنگ‌‌های شیشه‌ای از مواد اولیه‌ای هستند که بوسیله آن‌ها بر روی لباس، رومیزی‌ها،کوسن‌ها و تابلوها هنر جواهر دوزی انجام می‌شود.

ابزارهای ارزان قیمت در جواهردوزی

منجوق‌، ملیله، پولک از ارزان قیمت‌ترین متریال‌های مورد استفاده هستند. هنر دست جواهردوز و مدت زمان زیادی که صرف دوخت آن کرده و هنر طراحی و ترکیب آن ارزش فراوانی به این اثر هنری بخشده است.منجوق بیش‌تر برای مرزبندی و پرکردن حاشیه و سطوح کاربرد دارد. ملیله بیش‌تر در کنار منجوق به کار برده می‌شود اما به تنهایی نیز کاربرد دارد. زمانی که قصد دارید تا خطوطی در کار خود ایجاد کنید یا حاشیه‌­دوزی کنید، ملیله­‌ها انتخاب­‌های خوبی برای این کار هستند. پولک از پرکاربردترین اجزا در جواهر دوزی و گاهی اوقات در زیورآلات جواهر دوزی است. می‌­توان پولک­‌ها را در کنار هم دوخت یا لبه آنها را روی هم قرار داد.

سنگ‌ها در جواهردوزی

بسته به نوع کار و هزینه‌ای که می‌خواهید برای کار جواهر دوزی داشته باشید می‌توانید از سنگ‌ها قیمتی و یا نیمه‌قیمتی استفاده کنید. سنگ‌های قیمتی در جواهر دوزی معمولا یاقوت، زمرد و مروارید و سنگ‌­های نیمه قیمتی مانند زمرد و عقیق هستند. استفاده از این سنگ‌ها در زیورآلات جواهر دوزی کاربرد زیادی دارد. اگر قصد ندارید که در کار جواهر دوزی از این سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی استفاده کنید می‌توانید به سراغ سنگ‌­های شیشه­‌ای براق و یا کریستال­‌های ارزان قیمت بروید.

ابزارهای لازم برای جواهردوزی

نکته‌ای که برای جواهر دوزی باید به آن توجه داشته باشید این است که برای هر نوع از جواهردوزی نیاز به لوازم و ابزارهای خاصی است و متناسب با اینکه قصد دارید چه محصولی تهیه کنید، این ابزارها تغییر می‌کنند. اما به صورت کلی ابزارهایی که در کار جواهر دوزی مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل سوزن تنبور، سوزن مخصوص جواهردوزی یا سوزن مخصوص منجوق‌ دوزی، نخ نایلون، پترن یا الگوی خام جهت جواهردوزی است.

زیورآلات جواهر دوزی؛ سوزن مخصوص جواهردوزی

برای دوختن اجزا بر روی پارچه جواهر دوزی از سوزن‌های خاصی استفاده می‌شود که مختص این کار هستند. نکته جالبی که شاید افراد از آن اطلاع داشته باشند این است که برای هر مدل ویژه‌ای از جواهر دوزی از سوزن مخصوص استفاده می‌شود. تفاوت سوزن‌های مورد استفاده در جواهر دوزی در سایز آن‌هاست. یکی از معروف­‌ترین سوزن‌هایی که در جواهردوزی استفاده می‌شود، سوزن تنبور است. افرادی که در کار جواهر دوزی حرفه‌ای هستند از این سوزن برای بالابرد سرعت کار خود استفاده می‌کنند. این سوزن به دو صورت دسته چوبی و دسته فلزی در بازار یافت می‌­شود که جواهردوز بسته به سلیقه می‌تواند با یکی از آن‌ها کار کند.

نخ نایلون در جواهردوزی

نخ ناپلئون یکی از بهترین گزینه‌ها در کار جواهر دوزی است. این نخ در رنگ‌های مختلف در بازار موجود است و می‌توانید متناسب با کار خود رنگ دلخواه خود را انتخاب کنید.

زیورآلات جواهر دوزی

زیورآلات جواهردوزی از جمله زیورآلات دست‌سازی هستند که متناسب با هر بودجه‌ای که دارید می‌تواند از بین مدل‌های مختلف که با سنک‌های قیمتی و نیمه قیمتی، پولک، منجوق و … تزئین شده‌اند خریداری کنید. هنر زیورآلات جواهردوزی چندسالی است که در جدیدترین کالکشن زیورآلات قرار دارد و طرفداران زیادی را نیز به خود جلب کرده است.

سخن آخر

دنیای مد و جواهرات هر ساله زیورآلات با طرح‌های جدیدی را به دنیا معرفی می‌کنند. زیورآلات جواهر دوزی شده از گذشته‌های دور مورد پسند اقوام مختلف ایرانی قرار گرفته و در استایل‌شان از ان استفاده می‌کردند.