ترکیه پشت ایران را خالی کرد

سوریه با موقعیت استراتژیک خود در منطقه غرب آسیا به عنوان یک پل مهم میان شرق و غرب عمل می‌کند و در کریدورهای انتقال کالا و انرژی نقش حیاتی ایفا می‌کند. این موقعیت در حالی که رژیم صهیونیستی با اجرای طرح‌هایی نظیر کریدور جعلی داوود و کریدور عرب-مدیترانه (IMEC) تلاش می‌کند رقبای خود را حذف کند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

بعد از سقوط دولت بشار اسد، بندر لاذقیه که یکی از مهم‌ترین بنادر سوریه محسوب می‌شود، هدف حملات اسرائیل قرار گرفت و زیرساخت‌های این بندر آسیب دید. با تعطیلی این بندر، سوریه عملاً از مسیرهای تجاری و کریدورهای بین‌المللی کنار گذاشته می‌شود و بنادر اسرائیل، به ویژه پس از از کار افتادن بنادر بیروت و لاذقیه، به تنها مراکز لجستیکی شرق دریای مدیترانه تبدیل می‌شوند.

بندر بیروت نیز که پیش از انفجار عظیم آمونیوم نیترات در سال ۲۰۲۰، یکی از مهم‌ترین بنادر منطقه بود و ظرفیت پذیرش ۱.۲ میلیون کانتینر را داشت، پس از انفجار ظرفیت آن به شدت کاهش یافت و عملاً از رقابت با سایر بنادر شرق مدیترانه خارج شد.

تحولات سیاسی و اقتصادی منطقه‌ای نیز باعث شد تا ایران به ویژه در پی تحریم‌های اتحادیه اروپا، به شدت وابسته به ترکیه برای تجارت با اروپا شود. از سال ۲۰۲۲ و با تحریم‌های جدید، ایران بیشتر به خاک ترکیه و ناوگان جاده‌ای آن برای انتقال کالا به اروپا وابسته شد. در این وضعیت، ترکیه با ایجاد کریدورهای جدید و برنامه‌های پان‌ترکیسم در حال محدود کردن گزینه‌های ترانزیتی ایران است.

کارشناسان معتقدند ایران باید برای کاهش ریسک‌های امنیتی و ژئوپلیتیکی وابستگی خود به ترکیه را کاهش دهد و در عین حال به سمت ایجاد کریدورهای جایگزین حرکت کند. یکی از گزینه‌های مهم این مسیرها، کریدور خلیج فارس-دریای سیاه است که از ایران به ارمنستان و سپس به بنادر گرجستان و بلغارستان می‌رسد. این کریدور می‌تواند راهی امن‌تر و جایگزینی برای مسیرهای تحت کنترل ترکیه باشد.

با توجه به بحران‌های سیاسی منطقه‌ای و نیاز به توسعه مسیرهای ترانزیتی جدید، ایران باید به طور همزمان دو کریدور بین‌المللی شمال-جنوب (INSCT) و خلیج‌فارس-دریای‌سیاه (ITC) را فعال کند تا در صورت بروز بحران‌های ژئوپلیتیکی، از مسیرهای امن و متنوع برای ارتباط با اروپا بهره‌برداری کند و منافع اقتصادی خود را حفظ نماید