راه‌اندازی بازار شمش طلا چند فایده داشت؟

به گزارش اقتصاد100 به نقل از وزارت امور اقتصادی و دارایی، در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته دولت‌ها نسبت به تعریف و پیاده‌سازی ابزارهای مختلف سرمایه‌گذاری به نحوی اقدام می‌کنند که سرمایه‌گذاران بتوانند دارایی و ثروت خود را در مقابل نوسانات اقتصادی مصون کنند.

وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت صنعت، معدن و تجارت در اسفندماه گذشته نسبت به افتتاح بازار شمش طلا در مراسمی با حضور محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهوری اقدام کردند.

اهم دستاوردهای این بازار ظرف ۸ ماه گذشته عبارت هستند از:

امکان سرمایه‌گذاری خرد و ایمن برای تمام آحاد اقتصادی

هر واحد گواهی سپرده کالای معادل یک‌دهم گرم (یا ۱۰۰ سوت) است که قیمت حدود ۳۳۰ هزار تومان دارد؛ لذا افراد با کمترین میزان دارایی می‌توانند در این بازار شریک شوند.

به‌عبارت‌دیگر سپرده‌گذاری در طلا منحصر به اغنیا نبوده و این فرصت برای تمام اقشار جامعه فراهم شده است.

از سوی دیگر تمام شمش‌ها ارزیابی کیفی می‌شوند و از اصالت و امنیت انبارهای بورس که بانک‌های ملت و صادرات هستند اطمینان کامل وجود دارد.

هم اکنون نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در گواهی سپرده شمش طلا سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

جذب نقدینگی و پوشش ریسک بازار

با معرفی این ابزار این امکان فراهم شده است که نقدینگی جامعه را جذب کند.

بیش از ۵,۷۰۰ میلیارد تومان معادل ۱۶۰۰ کیلوگرم پول سیال در جامعه در این بازار جذب شده است و از طلای شرکت‌های دولتی به آنها فروخته شده که این میزان طلا معادل ضرب ۲۰۰ هزار سکه جدید در بازار است.

اگر همکاری دولت وجود داشته باشد و طلای معادن و سایر ذخایر نهادهای وابسته به دولت نیز انجام شود ظرفیت جذب تا ۲۰ هزار میلیارد تومان مقدور است.

افزایش درآمد دولت

دو معدن زرشوران و موته که در اختیار دولت است در سنوات گذشته امکان فروش طلای استحصالی خود را نداشتند. به‌نحوی‌که شرکت زرشوران حتی توانایی پرداخت بدهی خاک خود به ایمیدرو و حقوق دولتی معادن را نداشته و در سال‌های گذشته طلای تولیدی خود را ناچار بود به‌صورت اعتباری به فروش برساند. به‌عنوان‌مثال برخی از شمش‌های موجود در انبار تولید سال ۱۳۹۷ این شرکت‌ها بوده است.

باتدبیر وزارت صنعت، معدن و تجارت در هشت ماه گذشته عمده طلای عرضه شده در بازار متعلق به این دو معدن بوده؛ ولی ظرفیت افزایش سه برابری عرضه بر اساس ذخایر موجود این دو شرکت و تولید سال جاری وجود دارد.

شرکت زرشوران کل بودجه سال ۱۴۰۲ خود را ظرف چهار ماه به میزان ۱,۴۰۰ میلیارد تومان محقق کرد و با اقدام شرکت ایمیدرو اخیراً بودجه تا ۵,۰۰۰ میلیارد تومان افزایش‌یافته است که امکان رشد بیشتر نیز وجود دارد. حتی با تأمین مالی در همین بازار امکان توسعه این میدان و افزایش دوبرابری محصول تولیدی نیز وجود دارد.

دارایی بین‌نسلی

بسیاری از شرکت‌های بیمه‌ای به‌ویژه بیمه عمر بر اساس استانداردهای بین‌المللی باید سهمی از دارایی خود را به‌صورت طلا نگه دارند؛ ولی این ابزار تابه‌حال در ایران تعریف نشده بود، با حمایت بیمه مرکزی و به‌مرور تعمیق این بازار ظرفیت سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه بر طلا نیز به وجود خواهد آمد.

سامانه بومی

بورس‌های کالایی در کشورهای درحال‌توسعه معمولاً از سامانه‌های بورس شیکاگو و یا لندن استفاده می‌کنند. این در حالی است که سامانه معاملات و تسویه بورس کالا به‌صورت کاملاً بومی تنظیم و طراحی شده است و تمام ابزارهای ممکن علاوه بر گواهی سپرده کالایی که کمیته فقهی تأیید کرده است از جمله قراردادهای آتی، قرارداد اختیار معامله و سلف موازی استاندارد ظرف نزدیک به ۱۸ ماه طراحی و مطالعه بر روی آن پیاده شده است.

ابزار توثیق

یکی از کارکردهای مهم دیگر بازار شمش طلا توثیق طلا و اعطای وام به افراد است. با توجه به آنکه تمام سامانه‌های معاملاتی و ابزارهای مشتقه و انبارداری و تسویه کاملاً بومی و ملی است، قابلیت اتصال به هسته کلیه بانک‌های کشور را دارا است و می‌تواند به‌صورت برخط ابزار توثیق نیز قرار گیرد.

برای این منظور حمایت بانک مرکزی و اصلاح دستورالعمل‌های وام‌دهی لازم است. همچنین توصیه می‌شود مشابه تمام بانک‌های مرکزی دنیا برای اضافه برداشت بانک‌ها صرفاً اوراق طلا توسط بانک مرکزی از بانک‌ها اخذ شود و لذا هر بانکی به‌منظور نگهداری دارایی بسیار نقد ملزم شود سهمی از سرمایه خود را اوراق گواهی سپرده کالایی طلا ذخیره کند.

پذیرش طلای وارداتی

برای تعمیق بازار بورس کالا امکان‌پذیرش طلای وارداتی را نیز تدارک دیده است. بدین صورت که واردکنندگان با مدارک منشأ و شناسنامه شمش می‌توانند طلای خود را انبارهای بورس تحویل دهند و پس از عیارسنجی توسط آزمایشگاه‌های مورد اعتماد سازمان استاندارد و تأیید عیار نسبت به پا پرش شمش اقدام شود.

بدیهی است دولت می‌تواند از این بستر برای واردات رسمی طلا و رفع تعهد ارزی اقدام کند. اطمینان به بورس و نیاز نداشتن به تحویل شمش طلا بورس کالای ایران نهادی مورد وثوق بازار بوده و در تمام عملکردهای خود بر اساس احتیاط و بسیار شفاف رفتار کرده است. به همین دلیل از نزدیک به هزار و ۶۰۰ کیلو طلای فروخته شده تنها در ۱۷ کیلو طلا توسط مشتریان از انبار تحویل گرفته شده است.

این در حالی است که مشتریان می‌توانستند طلای خود را بدون محدودیت تحویل بگیرند.