کشف حجاب بازیگران و بحران‌های پیش‌روی سینمای ایران

با آغاز موج اعتراضات سراسری در ایران بسیاری از هنرمندان هم با این اعتراض همگام شدند. اعتراض‌ هنرمندان چند سویه داشت. هنرمندانی بودند که در مقابل حاکمیت جمهوری‌اسلامی مواضع روشنی گرفتند و نسبت به عملکرد حاکمیت انتقاد کردند.

هنرمندانی با رفتن به خارج از کشور به صورت علنی و بدون هیچ کلام دوپهلویی اقدام به بیان اظهارات تند و تیزی داشتند و در کنار این صحبت‌ها، اقداماتی را صورت دادند.

اقدامی که هنرمندان زن صورت دادند به دلیل وجه اشتراک با دلایل این اعتراض صورت برجسته‌تری پیدا کرد. کتایون ریاحی با پخش تصویر بی‌حجاب از خود در صفحات مجازی آغازگر شکلی رادیکال از اعتراض شد و بعد بازیگران زن دیگری مثل مریم بوبانی، پگاه آهنگرانی، آبان عسگری و ... این شکل از اعتراض را پی گرفتند.

نزدیک به پنجاه روز بعد از آغاز این اعتراضات طی روزهای اخیر دو بازیگر دیگر یعنی طلا مدنی و ترانه علیدوستی نیز ضمن کشف حجاب و پخش تصاویر خود در صفحات مجازی به شکلی دیگر اعتراض خود را بیان کردند.

کشف حجاب هر کدام از این بازیگران به شکل‌های مختلفی در سینمای ایران تاثیرگذار است. از آنجایی که این عمل می‌تواند به عنوان یک روند دیگر بازیگران زن را هم دعوت به چنین اقدامی بکند، سرنوشت بسیاری از آثاری هم که این بازیگران در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند عملاً در مجراهای پخش جمهوری‌اسلامی با خلل مواجه می‌شود.

به عنوان مثال درست زمانی که بعد از فروش موفق فیلم «برادران لیلا» در خارج از ایران، گمانه‌هایی مبنی بر رفع توقیف و اکران این فیلم در ایران به گوش می‌رسید، کشف حجاب بازیگر نقش اصلی زن این فیلم یعنی ترانه علیدوستی عملاً اکران چنین فیلمی را با خلل مواجه می‌کند.

یعنی گیشه سینمای ایران اگر با این احتمال که می‌تواند با پخش فیلم‌های توقیفی وضعیت بهتری را پیدا کند، عملاً با این اقدام و اقداماتی از این جنس از پخش بسیاری از آثار منع می‌شود. آثاری که می‌توانند در این موقعیت شکننده برای سینمای ایران کورسوی امیدی را به همراه داشته باشند.

این کشف حجاب‌ها و مسیر دامنه‌دار آن بدون شک بر جشنواره‌ی فیلم فجر و روند بعد از این اکران نیز تاثیر می‌گذارد. البته که هنوز قابل پیش‌بینی نیست که آیا بازیگران دیگری هم به این شکل از اعتراض می‌پیوندند یا نه؟ شکلی که بدون شک هزینه‌های گزافی را برای مدیران و تصمیم‌گیرندگان سینما به دنبال خواهد داشت.

مدیران سینمای ایران اگر با چنین اقدامی مقابله کنند، مانند بسیاری از واکنش‌های اولیه به کشف حجاب‌ها به یک وجه باید هزینه بدهند و اگر تصمیم بگیرند با چشم‌پوشی از این اقدامات به اکران آثار هنرمندانی این چنین دست بزنند در وجه دیگری هزینه خواهند پرداخت.

دامنه‌دار شدن چنین شکلی از اعتراض در ادامه ناآرامی‌های اقتصادی و اجتماعی خود بحران بزرگتری را برای اقتصاد سینمای ایران رقم خواهد زد که آسیب‌هایش به دلیل مواضع سفت و سخت مدیران سینمایی ایران در موقعیت کنونی در آینده نمایان خواهد شد.

اگرچه حرکت بازیگران سینما و هنرمندان وابسته به انتخاب شخصی آنها است اما تعارضات میان انتخاب شخصی و سیاست‌‌های حاکمیت امری است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. این مواجه نیازمند نوعی ترمیم، تسامح و تساهل است تا بتواند سینما را از بحرانی جدی خارج و از طرفی راه را برای تغییرات کلان در سینما باز کند.