رقابت ایران و ترکیه/ تنش‌ها داغ‌تر از همیشه!

اهمیت استراتژیک سوریه در کریدورهای ترانزیتی

سوریه به دلیل موقعیت خاص خود در غرب آسیا و دریای مدیترانه، یکی از حلقه‌های مهم در کریدورهای بین‌المللی ترانزیت کالا و انرژی محسوب می‌شود. بندر لاذقیه به عنوان مهم‌ترین بندر سوریه، نقشی کلیدی در انتقال کالا و تجارت منطقه‌ای ایفا می‌کرد. با سقوط این کشور، بندر لاذقیه تحت حملات رژیم صهیونیستی قرار گرفت و عملاً از معادلات تجاری منطقه حذف شد. بنادر اسرائیل به دلیل کاهش نقش بیروت و لاذقیه، توانستند به مراکز اصلی لجستیکی در شرق مدیترانه تبدیل شوند.

انفجار بندر بیروت و پیامدهای آن

در سال ۲۰۲۰، انفجار مهیب در بندر بیروت به تغییر جریان‌های حمل‌ونقل تجاری در منطقه شرق مدیترانه منجر شد. ظرفیت این بندر که روزگاری ۱.۲ میلیون TEU بود، پس از انفجار به ۰.۵ میلیون TEU کاهش یافت. کاهش این ظرفیت، فرصت مناسبی را برای افزایش نقش لجستیکی بنادر رژیم صهیونیستی فراهم کرد.

وابستگی ایران به ترکیه برای تجارت با اروپا

در گذشته، ایران برای تجارت با اتحادیه اروپا به ترکیه و مسیرهای ترکیبی متکی بود. این وابستگی، نتیجه تحریم‌های بین‌المللی علیه بنادر و نیروهای دریایی ایران به شمار می‌رفت. ترکیه به عنوان نقطه اتصال ایران به اروپا، در این رابطه نقش شاهراه ترانزیتی را ایفا می‌کرد. اما این وابستگی، خطرات ژئوپلیتیکی جدی برای ایران به همراه داشت.

کریدور جعلی زنگزور؛ تهدیدی برای ایران

ایجاد کریدور جعلی زنگزور توسط ترکیه و کشورهای همسو با پان‌ترکیسم، چالش جدیدی برای ایران محسوب می‌شود. این کریدور نه تنها اهداف اقتصادی، بلکه اهداف سیاسی و امنیتی نیز دارد. تقویت این کریدور می‌تواند وابستگی ایران به ترکیه را افزایش داده و جایگاه منطقه‌ای آن را تهدید کند.

کریدور خلیج‌فارس-دریای‌سیاه: راهکاری جایگزین

ایران برای کاهش وابستگی به ترکیه و تسهیل تجارت با اروپا، کریدور خلیج‌فارس-دریای‌سیاه را مطرح کرد. این مسیر، کشورهای جنوب ایران را از طریق ارمنستان به بنادر گرجستان در دریای‌سیاه متصل می‌کند. از آنجا، محموله‌ها با کشتی به بلغارستان و سایر کشورهای اروپایی منتقل می‌شوند. این طرح با حذف نیاز به گذر از مسیر ترکیه، می‌تواند گزینه‌ای استراتژیک برای ایران باشد.

کریدورهای استراتژیک ایران: شمال-جنوب و خلیج‌فارس-دریای‌سیاه

فعال‌سازی همزمان کریدورهای شمال-جنوب (INSCT) و خلیج‌فارس-دریای‌سیاه (ITC) می‌تواند ایران را به بازیگر اصلی ترانزیت منطقه تبدیل کند. این دو کریدور، مسیرهای جایگزینی برای تجارت با اروپا و سایر کشورهای اوراسیا فراهم می‌کنند و به کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیکی کمک می‌کنند.