افغانستان سر ایران کلاه گذاشت! + هند هم دست دارد
اقتصاد 100- قاچاق زعفران ایران از طریق افغانستان و هند به کاهش سهم ایران از بازار جهانی منجر شده و در عین حال، آمار صادرات غیرقابل تطبیق افغانستان با واقعیت‌های تولید این کشور، نشان از چالش‌های اقتصادی جدی برای اقتصاد زعفران ایران دارد.
محمدرضا اردوخانی، عضو هیئت مدیره صندوق توسعه صادرات زعفران، در نشستی خبری اعلام کرد که ایران به‌عنوان خاستگاه اصلی زعفران در جهان، حدود ۹۰ درصد از تولید این محصول را در اختیار دارد. با این وجود، سهم ایران از بازار جهانی زعفران اندک و نیازمند بررسی است. بخشی از زعفران ایران به‌صورت غیرقانونی و از طریق افغانستان و هند از کشور خارج می‌شود که این پدیده چالش‌های اقتصادی بزرگی ایجاد کرده است.
تفاوت آمار تولید و صادرات افغانستان
اردوخانی با مقایسه آمار تولید و صادرات زعفران افغانستان تاکید کرد: «در حالی که تولید سالانه زعفران افغانستان حدود ۲۰ تن است، آمارها نشان می‌دهد این کشور به‌طور خارق‌العاده‌ای ۹۰ تن صادرات دارد. این موضوع نشان دهنده ورود بخشی از زعفران ایران به بازارهای جهانی از مسیر افغانستان است.» وی همچنین افزود: «بخشی دیگر از صادرات زعفران ایران از طریق کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای انجام می‌شود که بدون ارزآوری برای کشور است.»
| شاخص | ایران | افغانستان |
| تولید سالانه زعفران | ۳۵۰ تن | ۲۰ تن |
| صادرات سالانه | کاهش ۱۰ درصدی در سال جاری | ۹۰ تن |
کاهش صادرات زعفران ایران
وی به وضعیت صادرات زعفران ایران در سال جاری اشاره کرد و گفت: «در شش ماهه اول سال، میزان صادرات به ۶۶ تن رسید، اما این رقم در چهار ماه بعدی به ۹۵ تن افزایش یافت. با این وجود، در مقایسه با سال گذشته، کاهش ۱۰ درصدی در صادرات دیده می‌شود که امیدواریم این روند در آینده جبران شود.»
قاچاق زعفران؛ چالش بزرگ اقتصادی
اردوخانی با تاکید بر معضل قاچاق زعفران گفت: «در سال زراعی گذشته، حداکثر ۳۵۰ تن زعفران در ایران تولید شد که بخش بزرگی از آن به‌صورت غیرقانونی و از طریق افغانستان و هند صادر می‌شود.» وی افزود: «تعرفه صادراتی بالای هند نیز از دلایل مهم این قاچاق است، چرا که صادرکنندگان زعفران ایران مسیر افغانستان را برای صادرات انتخاب می‌کنند.»
او همچنین اشاره کرد که استفاده از کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای نتوانسته ارز حاصل از صادرات زعفران را به کشور برگرداند و این مسئله تاثیر منفی بر نظام ارزی ایران داشته است.
قیمت‌گذاری و چالش‌های جهانی زعفران
اردوخانی اظهار داشت که گردش مالی جهانی زعفران در حدود ۸ میلیارد دلار است، اما سهم ناچیز ایران از این بازار تنها ۳۰۰ میلیون دلار است. او گفت که برای دستیابی به قیمت واقعی زعفران ایران در بازارهای جهانی، قاچاق باید متوقف شود. وی توضیح داد: «زعفران ایران با ریال خریداری شده و به دلیل افزایش ارزش دلار، قیمت آن در بازار جهانی کاهش می‌یابد.»
پدیده تقلب در بازار داخلی زعفران
وی با هشدار درباره خرید و فروش زعفران تقلبی و بی‌کیفیت گفت: «مصرف‌کنندگان باید زعفران را از منابع معتبر و با استانداردهای لازم تهیه کنند تا از خسارت جلوگیری شود.»
اردوخانی یادآور شد که «۷۰ درصد از زعفران ایران در استان خراسان رضوی تولید می‌شود و شهرستان تربت‌حیدریه سهم عمده‌ای در این تولید دارد.»
