نقشه افغانستان برای بازی دادن ایران فاش شد!
اقتصاد 100- افغانستان با نقض معاهده آب هیرمند، همچنان از ورود آب به ایران جلوگیری کرده و آب را به شوره‌زار گودزره منحرف می‌کند، این اقدام بر خلاف گزارش‌های وزارت امور خارجه و تصاویر ماهواره‌ای اخیر است.
حمیدرضا رمضانی، کارشناس ارشد محیط زیست، اعلام کرد که افغانستان همچنان از جریان آب رودخانه هیرمند به سمت سیستان و بلوچستان، دریاچه هامون و شهرستان زابل جلوگیری می‌کند. این در حالی است که آب در رودخانه هیرمند جاری است، اما مقامات افغانستان با بهانه‌های واهی، این آب را از ورود به ایران بازداشته و آن را به سمت شوره‌زار گودزره منحرف کرده‌اند.
براساس معاهده رسمی سال ۱۳۵۱ میان نخست‌وزیر وقت ایران (امیرعباس هویدا) و نخست‌وزیر وقت افغانستان (موسی شفیق)، افغانستان موظف به اختصاص سالانه ۸۵۰ میلیون متر مکعب آب از طریق رودخانه هیرمند به ایران بود. اما این تعهد توسط دولت افغانستان عملیاتی نشده است. با وجود این تعهد، بررسی تصاویر ماهواره‌ای Sentinel-۲ نشان می‌دهد که آب هیرمند در ۲۰ روز از تاریخ ۲۲ دی‌ماه تا ۱۲ بهمن‌ماه ۱۴۰۳ به شوره‌زار گودزره منتقل شده است.
انحراف عمدی جریان آب به گودزره
پیش از ساخت بند کمال‌خان، شوره‌زار گودزره تنها مازاد آب تالاب هامون را از طریق رودخانه شیله دریافت می‌کرد. اما پس از احداث این بند، مسیر طبیعی رودخانه هیرمند به‌عمد تغییر داده و بخش عمده‌ای از آب به سمت گودزره هدایت شده است.
موضوع توضیحات| معاهده هیرمند | اختصاص سالانه ۸۵۰ میلیون متر مکعب آب به ایران |
| گودزره | شوره‌زاری که آب انحرافی به آن هدایت می‌شود |
| بند کمال‌خان | ساختار جدیدی که مسیر رودخانه هیرمند را تغییر داده است |
نقش ایران در ساخت بند کمال‌خان
این بحران زمانی پیچیده‌تر می‌شود که بدانیم ایران در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ به تکمیل پروژه بند کمال‌خان کمک کرده است. با تأمین سیمان توسط ایران، این پروژه به اتمام رسید و باعث شد جریان طبیعی آب به سمت ایران متوقف گردد.
دخالت ترکیه در بحران آب افغانستان
ایران برای حل بحران حقابه رودخانه هیرمند تنها نمی‌تواند به دیپلماسی آب اکتفا کند؛ بلکه باید جنبه‌های اقتصادی و انرژی را نیز در روابط خود مدنظر قرار دهد. ترکیه با سرمایه‌گذاری گسترده در زیرساخت‌های افغانستان، عملاً کنترل قابل‌توجهی بر منابع آبی این کشور دارد. این کشور با اجرای پروژه‌های عمرانی و کشاورزی، نفوذ سیاسی خود را تقویت کرده و افغانستان را به ابزاری برای فشار به ایران تبدیل کرده است.
گزینه نظامی؛ تهدید یا فرصت؟
بحران آب هیرمند صرفاً یک مسأله محیط‌زیستی نیست، بلکه ابعاد گسترده اقتصادی و ژئوپلیتیکی دارد. ایران باید علاوه بر پیگیری دیپلماسی آب، از ابزارهای اقتصادی، سیاسی و حتی گزینه نظامی برای جلوگیری از زیاده‌خواهی‌های افغانستان و کنار زدن نقش‌آفرینی کشورهای خارجی چون ترکیه و آذربایجان استفاده کند.
نادیده‌گرفتن این بحران می‌تواند به‌طور جدی امنیت ملی ایران را در آینده به خطر بیندازد.
