خنک‌کننده آبی در برابر بادی؛ کدام یک برای CPU بهتر است

به گزارش گروه دانش و فناوری اقتصاد ۱۰۰ و به نقل از دیجی کالامگ،خنک‌کننده مایع که معمولا از آن تحت عنوان خنک‌کننده آبی یاد می‌شود، از نظر ظاهری جذاب‌ترین گزینه‌ برای کیس به حساب می‌آید. این نوع خنک‌کننده‌ها به دو دسته‌ی اصلی مدار بسته و مدار باز تقسیم می‌شوند. اساس کار هر دو مدل یکسان است؛ یک بلوک خنک‌کننده به پردازنده وصل می‌شود، مایع موردنظر از پردازنده به رادیاتور می‌رود و برمی‌گردد و با این کار دمای پردازنده کاهش پیدا می‌کند. می‌توانیم مکانیسم آن را با جریان خون در بدن انسان مقایسه کنیم.

به زبان ساده، این نوع خنک‌کننده‌ها به جای اینکه صرفا به فن متکی باشند، با استفاده از آب یا مایعات مخصوص، گرمای پردازنده را مهار می‌کنند. این نوع خنک‌کننده‌ها نسبت به مدل‌های بادی معمولا گران‌تر هستند و از نظر ظاهری جذابیت بسیار بیشتری دارند. بیشتر کاربران از خنک‌کننده‌های مدار بسته آبی استفاده می‌کنند ولی برخی کاربران حرفه‌ای که به کارهای فنی علاقه دارند، به مدل‌های مدار باز روی می‌آورند که راه‌اندازی آن‌ها اصلا ساده نیست.

بلوک خنک‌کننده آبی از طریق یک سطح فلزی، روی پردازنده قرار می‌گیرد. در بین این دو سطح، خمیر حرارتی هم استفاده می‌شود تا حرارت بهتر منتقل شود. این بلوک به دو لوله‌ی مختلف متصل است. یکی دارای مایع خنک و دیگری دارای مایع گرم. این لوله‌ها به رادیاتور وصل هستند که زیر رادیاتور یک یا چند فن تعبیه شده است. رادیاتور موردنظر مایع گرم را در معرض هوا قرار می‌دهد که طبیعتا چنین کاری منجر به خنک شدن آن می‌شود. سپس مایع خنک شده دوباره راهی بلوک‌ خنک‌کننده می‌شود و این چرخه ادامه پیدا می‌کند.خنک‌کننده‌های مدار باز هم عملا چنین مکانیسمی دارند ولی این نوع خنک‌کننده‌ها می‌توانند باقی قطعات مانند کارت گرافیک را هم خنک کنند و به همین خاطر برخی کاربران به استفاده از آن‌ها روی می‌آورند.

در مورد خنک‌کننده‌های آبی می‌توانیم به مزایای متعددی اشاره کنیم. اول از همه باید به سروصدای کم یک خنک‌کننده آبی بپردازیم. همچنین از سوی دیگر این نوع خنک‌کننده‌ها جذابیت ظاهری کیس موردنظر را چندین برابر می‌کنند و تقریبا تمام کیس‌های قدرتمند و پرچم‌دار از چنین خنک‌کننده‌هایی بهره می‌برند.

با توجه به اینکه نسبت به خنک‌کننده‌های بادی بهتر گرمای پردازنده را کنترل می‌کنند، به کاربران اجازه می‌دهند با خیال راحت پردازنده‌ی خود را اورکلاک کنند و در نتیجه سرعت بیشتری از پردازنده دریافت کنند. برخی از این خنک‌کننده‌های آبی مدار بسته، از امکان خنک‌ کردن کارت گرافیک هم پشتیبانی می‌کنند که این موضوع برای گیمرها و افرادی که با کارت گرافیک سروکار دارد، اهمیت بسیار زیادی می‌تواند داشته باشد.

واقعیت این است که معایب خنک‌کننده‌های آبی چندان جدی نیستند. یکی از نگرانی‌های کاربران برای استفاده از خنک‌کننده آبی، مربوط به احتمال نشت مایع از لوله‌های آن است. طبیعتا در صورتی که مایع درون لوله‌ها روی قطعاتی مانند کارت گرافیک بریزد، این قطعات با آسیب‌های جدی روبرو می‌شوند.

همچنین در برخی سناریو‌ها، خنک‌کننده‌های بادی باکیفیت می‌توانند برخی از خنک‌کننده‌های آبی را شکست دهند که در ادامه به طور مفصل به این موضوع می‌پردازیم. از دیگر معایب آن‌ها باید به قیمت بالاتر نسبت به مدل‌های بادی اشاره کنیم. نصب سخت‌تر نسبت به مدل‌های بادی هم یکی دیگر از معایب محسوب می‌شود.

این نوع خنک‌کننده‌ها به اندازه‌ی نمونه‌های آبی موثر نیستند اما مدل‌های پرچم‌دار حرف زیادی برای گفتن دارند. خنک‌کننده‌های بادی ارزان‌تر هستند و نصب آن‌ها راحت است. این نوع خنک‌کننده‌ها عملا از یک هیت سینک عظیم و فن بزرگی بهره می‌برند که البته برخی مدل‌ها مجهز به دو یا سه فن هم هستند.

اگرچه برخی مدل‌های پرچم‌دار رقیب قدرتمندی برای خنک‌کننده‌های آبی محسوب می‌شوند، اما در نهایت از نظر عملکرد و بهینه بودن نمی‌توانند بهتر عمل کنند. در این زمینه باید خاطرنشان کنیم به غیر از مدل‌های داران فن، خنک‌کننده‌های بدون فن هم به فروش می‌رسند. این نوع خنک‌کننده‌ها صرفا از یک هیت سینک بزرگ و یک مکعب فلزی بزرگ بهره می‌برند که گرمای پردازنده را تا حدی دفع می‌کنند. اما این مدل‌ها فقط مناسب سیستم‌های ضعیفی است که پردازنده کار زیادی انجام نمی‌دهد.

به طور کلی اگر برای خرید خنک‌کننده پردازنده نمی‌خواهید متحمل هزینه‌ی زیادی شوید، بهتر است یک خنک‌کننده بادی خریداری کنید. به خاطر داشته باشید این نوع خنک‌کننده‌ها معمولا صدای بیشتری ایجاد می‌کنند و بنابراین اگر فشار زیادی به پردازنده وارد نمی‌کنید و مشکلی با صدای آن ندارید، احتمالا از این خرید پشیمان نخواهید شد.

اساس عملکرد خنک‌کننده بادی مشابه مدل‌های آبی است. اما در این میان به جای استفاده از بلوک خنک‌کننده، لوله‌ها و رادیاتور، از یک هیت سینک و فن یا فن‌های بزرگ استفاده می‌شود. در بین سطح پردازنده و هیت سینک خنک‌کننده هم طبیعتا خمیر حرارتی استفاده می‌شود تا گرما بهتر انتقال پیدا کند. فلز استفاده شده در هیت سینک نقش مهمی برای انتقال گرما ایفا می‌کند و در این زمینه معمولا مس یا آلومینیوم استفاده می‌شود. گفتنی است مدل‌های دارای هیت سینک مسی معمولا گران‌تر از مدل‌های آلومینیومی هستند.

هرچقدر هیت سینک بزرگ‌تر باشد، فن موردنظر می‌تواند عملکرد بهتری ارائه کند که البته در این زمینه جنس مواد استفاده شده و قدرت فن هم اهمیت بسیار زیادی دارد. خنک‌کننده‌های بادی باکیفیت معمولا اندازه‌ی بسیار بزرگی دارند و بنابراین اگر محیط درون کیس بسیار کوچک باشد، برای استفاده از آن‌ها احتمالا با مشکل روبرو می‌شوید.

خنک‌کننده‌های بادی برخلاف مدل‌های آبی از چند قطعه‌ی جداگانه تشکیل نشده‌اند و خیلی راحت می‌توانید آن‌ها را روی پردازنده نصب کنید. در ضمن باید به قیمت پایین‌تر آن‌ها هم اشاره کنیم. برخی از مدل‌های پرچم‌دار، از نظر خنک کردن رقیب قدرتمندی برای خنک‌کننده‌های آبی محسوب می‌شوند.

مهم‌ترین مشکل این نوع خنک‌کننده‌ها، صدای زیاد آن‌ها است. اگر اهل بازی کردن در محیط‌های ساکت هستید، صدای زیاد فن می‌تواند شما را عاصی کند. همچنین با توجه به اینکه این نوع خنک‌کننده‌ها فضای زیادی از کیس را اشغال می‌کنند، در صورتی که از کیس کوچکی بهره می‌برند، احتمالا انتخاب خنک‌کننده آبی منطقی‌تر است. از سوی دیگر با وجود اینکه برخی مدل‌های خنک‌کننده آبی می‌توانند برای کارت گرافیک هم استفاده شوند، اما مدل‌های بادی صرفا برای پردازنده مورد استفاده قرار می‌گیرند.

هنگام خرید خنک‌کننده پردازنده، باید تکلیف خود را در مورد اورکلاک کردن مشخص کنید. اگر نمی‌خواهید فشار زیادی به پردازنده وارد کنید و به دنبال بهره‌گیری از همان توان در نظر گرفته شده از طرف کارخانه هستید، پس خنک‌کننده بادی احتمالا گزینه‌ی بهتری برای شما است. با استفاده از یک خنک‌کننده‌ بادی  مناسب مجهز به دو فن، می‌توانید بسیاری از بازی‌های سنگین را با خیال راحت اجرا کنید.

اما اگر به دنبال بهره‌گیری از توان بیشتر پردازنده هستید، پس چاره‌ای جز اورکلاک کردن آن ندارید. در این شرایط به دلیل افزایش مصرف برق، پردازنده‌ی موردنظر حرارت بیشتری تولید می‌کند. در این صورت استفاده از خنک‌کننده‌های آبی گزینه‌ی بسیار بهتری محسوب می‌شوند. گفتنی است اگر در انتخاب خنک‌کننده توجه زیادی نشان ندهید، اورکلاک کردن می‌تواند منجر به آسیب دائمی شود.

البته در این زمینه باید به حد و حدود اورکلاک هم اشاره کنیم. اگر به دنبال بهره‌گیری از سرعت ۴.۵ گیگاهرتز و حتی بالاتر هستید، در این شرایط اصلا نباید به خنک‌کننده بادی فکر کنید. همچنین کیس‌های پرچم‌دار که برای کارهایی مانند رندر گرفتن و طراحی مدل‌های سه‌بعدی مورد استفاده قرار می‌گیرند، احتمالا با بهره‌گیری از خنک‌کننده بادی تا حدی به مشکل می‌خورند.

در هر صورت اگر اورکلاک کردن اهمیت زیادی برای شما دارد و نمی‌خواهید با مشکلات مربوط به گرمای پردازنده روبرو شوید، باید یک خنک‌کننده آبی مناسب خریداری کنید. گفتنی است اگر پردازنده بسیار داغ شود، خنک‌کننده بادی این گرما را به محیط درون کیس انتقال می‌دهد و بنابراین اگر جریان هوا به خوبی در آن برقرار نباشد، باقی قطعات هم گرم‌تر از حالت معمول می‌شوند.

بسیاری از گیمرها و کاربران به خنک‌کننده‌های مجهز به نورپردازی RGB علاقه‌ی زیادی دارند. بنابراین اگر شما هم از این دسته از کاربران هستید، پس بدون هیچ شک و تردیدی باید یک خنک‌کننده آبی خریداری کنید. اگرچه در بازار برخی خنک‌کننده‌های بادی با ظاهر بسیار جذاب به فروش می‌رسند، اما نسبت به مدل‌های آبی معمولا عملکرد ضعیف‌تری ارائه می‌دهند.

بر روی کاغذ، خنک‌کننده‌های مایع مدار باز عملکرد بسیار بهتری به ارمغان می‌آورند اما داستان به این سادگی نیست. اولا که راه‌اندازی و نصب این نوع خنک‌کننده‌ها بسیار پیچیده‌تر است. این در حالی است که نصب خنک‌کننده‌های مدار بسته در مقایسه با آن بسیار راحت‌تر است. با وجود اینکه مدل‌های مدار باز عملکرد بسیار بهتری ارائه می‌کنند، اما با توجه به هزینه‌های بسیار بالایی که دارند، بهره‌گیری از آن‌ها برای بسیاری از کاربران منطقی نیست. از نظر ظاهری هم واقعیت این است که خنک‌کننده‌های مدار باز، جذابیت بصری کیس شما را کاملا متحول می‌کنند.

به طور کلی اگر بودجه‌ی محدودی دارید و نمی‌خواهید برای خنک‌کننده کیس کامپیوتر متحمل هزینه‌ی زیادی شوید، پس بدون شک باید از بین مدل‌های مدار بسته دست به انتخاب بزنید. اما اگر مشکل بودجه ندارید و می‌خواهید کیس شما ظاهر فوق‌العاده‌ای پیدا کند و برای کارهای سنگین از بهترین خنک‌کننده بهره ببرید، پس بهتر است به سمت خنک‌کننده‌های مدار باز بروید. البته همانطور که گفتیم راه‌اندازی و پیدا کردن قطعات این نوع خنک‌کننده‌ها به‌خصوص در ایران کار چندان راحتی نیست.

انتخاب قطعات درست و مناسب برای کیس کامپیوتر، از جمله کارهای سختی است که کاربران سیستم‌های دسکتاپ آن را باید پشت سر بگذارند. در این میان انتخاب بین خنک‌کننده آبی و بادی یکی از همین تصمیم‌های سخت محسوب می‌شود. از نظر تئوری و بر روی کاغذ، خنک‌کننده‌های آبی از همه نظر بهتر هستند. اما برای بسیاری از کاربران، خنک‌کننده‌های بادی انتخاب منطقی‌تری است.

به زبان ساده اگر یک گیمر معمولی هستید و علاقه‌ای به اورکلاک کردن پردازنده ندارید، پس به احتمال زیاد یک خنک‌کننده بادی برای شما کافی خواهد بود. از سوی دیگر اگر گیمر حرفه‌ای هستید یا شغل شما در حوزه‌هایی مانند ادیت ویدیو و طراحی مدل‌های سه‌بعدی و دیگر موارد مشابه است، پس بدون شک به سیستم بسیار قدرتمندی نیاز دارید. برای چنین سیستم‌هایی هم یک خنک‌کننده مایع بهتر می‌تواند انجام وظیفه کند.

اگر هم کیس شما بسیار کوچک است و خنک‌کننده بادی نمی‌تواند به‌خوبی درون آن قرار بگیرد، پس خنک‌کننده آبی انتخاب بهتری برای شما خواهد بود. به طور کلی هیچ برنده‌ی قطعی بین این دو مدل خنک‌کننده‌ها وجود ندارد و در نهایت این شما هستید که با توجه به نیازها و بودجه‌ای که در اختیار دارید باید انتخاب کنید. بنابراین قبل از اینکه راهی فروشگاه‌های فیزیکی یا اینترنتی شوید، تکلیف خود را مشخص کنید تا بتوانید بهترین خنک‌کننده‌ برای سیستم خود را خریداری کنید.