کاهش تنوع زیستی، گسترش ویروس‌ها را تشدید می‌کند

به گزارش گروه دانش و فناوری، این سوال که تغییرات محیط زیستی، از دست رفتن تنوع زیستی و گسترش پاتوژن‌ها چه ارتباطی با هم دارند، همواره مطرح بوده و جواب این سوال همانند یک پازل است. اکنون دانشمندانی از دانشگاه پزشکی «شاریته» برلین (Charité – Universitätsmedizin) با همکاری موسسه تحقیقات حیات وحش «لایبنیتس» یک قطعه از این پازل را توصیف کرده و با انتشار یک مقاله تحقیقاتی در نشریه «ای لایف» نشان داده‌اند که نابودی جنگل‌های استوایی موجب صدمه به تنوع گونه‌های پشه‌ها می‌شود. در همین حال، گونه‌های مقاوم‌تر این پشه‌ها رایج‌تر می شوند و به همین علت ویروس‌هایی هم که آنها منتقل می کنند فراوان تر می‌شوند. اگر شمار زیادی از یک گونه خاص وجود داشته باشد، آن ویروس‌ها نیز می‌توانند به سرعت گسترش پیدا کنند.

این محققان برای انجام این مطالعه در این خصوص تحقیق کردند که از بین بردن جنگل‌های بارانی استوایی برای کشت قهوه و کاکائو یا اسکان انسان ها چگونه بر گوناگونی و تسلط پشه‌ها و ویروس هایی که حمل می‌کنند، تاثیر می گذارد. این مطالعه که از تحقیقات حوزه‌های ویروس ‌شناسی و تنوع زیستی استفاده می‌کند، تحت نظر پروفسور «ساندرا یونگلن» رییس گروه تحقیقات اکولوژی و تکامل «آربوویروس» در موسسه ویروس‌شناسی دانشگاه یادشده انجام شده است. این تیم برای کار تحقیقاتی خود ابتدا پشه‌هایی را از اطراف پارک ملی «تای» در کشور ساحل عاج در غرب آفریقا گرفتند. در این منطقه کاربردهای زیادی برای زمین از جمله کشت قهوه و کاکائو و اسکان مردم روستاها وجود دارد.

«کایرا هرماناس» از موسسه ویروس شناسی در دانشگاه «شریته» و مولف اول این مطالعه می‌گوید: ما گونه پشه‌هایی را که گرفته بودیم، شناسایی کردیم و آنها را برای عفونت ویروسی آزمایش کردیم. سپس این مساله را بررسی کریم که ترکیب گونه‌های پشه در مناطقی با کاربری‌های متفاوت از زمین چگونه با یکدیگر متفاوت است، ویروس های خاص در کجا هستند و تا چه حادی شایع هستند.

گونه‌های مقاوم پشه بر دیگران غلبه دارند

در یک اکوسیستم سالم مانند یک جنگل بارانی دست نخورده، ویروس های متفاوتی وجود دارند. علت اصلی این مساله این است که انواع زیادی از گونه‌های جانوری در آنجا زندگی می‌کنند که می‌توانند به عنوان میزبان عمل کرده و ویروس را حمل کنند؛ چرا که ویروس ها همیشه به میزبان های خود متصل هستند.

اگر تغییری در اکوسیستم حاصل شود، بر ویروس ها نیز تاثیر می گذارد. یونگلن در این خصوص توضیح داد: ما ۴۹ گونه ویروس را کشف کردیم به گونه‌ای که بیشترین میزان گوناگونی میزبان‌ها و ویروس ها در زیستگاه‌های دست نخورده یا با حداقل دستکاری مشاهده شد. بیشتر این ۴۹ گونه متفاوت ویروس در مناطق مطالعه شده نسبتا نادر بودند. اما ۹ مورد از آنها در زیستگاه های متعدد پیدا شدند بطوری که میزان شیوع پنج مورد از آنها در زیستگاه های مختل شده افزایش یافت و در سکونتگاه‌های انسانی به بالاترین رقم رسید.

یونگلن و پروفسور «استفانی کرامر» می‌گویند: این مساله بدان معنا است که از بین بردن جنگل‌های بارانی موجب کاهش تنوع گونه‌های پشه‌ها می‌شود و این سبب تغییر ترکیب انواع میزبان می‌شود. در این حال برخی از گونه‌های مقاوم پشه‌ها موفق به تکثیر بیشتر خود در مناطق جنگل‌زدایی شده‌ و ویروس‌هایشان را نیز با خود آورده اند.

از این رو، ترکیب یک اجتماع مشخص از گونه‌ها تاثیر مستقیمی بر شیوع ویروس ها دارد. اگر یک گونه میزبان بسیار شایع و فراوان باشد، برای ویروس ها آسان‌تر است که گسترش پیدا کنند. یونگلن در این خصوص خاطرنشان کرد: ما برای اولین بار نشان دادیم که گسترش ویروس ها ربطی به رابطه نزدیک ژنتیکی ندارد بلکه با خصوصیات میزبان‌های آنها مرتبط است.

بینش‌های تازه درباره پویایی‌های بیماری‌های عفونی

ویروس هایی که این محققان پیدا کردند تنها پشه‌ها را آلوده می‌کنند و در شرایط کنونی قادر به انتقال به انسان ها نیستند. با این وجود، آنها یک نمونه ارزشمند برای شناخت این مساله هستند که چگونه تغییرات در گوناگونی اجتماع گونه‌ها بر حضور و وفور ویروس ها تاثیر می‌گذارد.

یونگلن تاکید کرد: مطالعه ما روشن می‌سازد که تنوع زیستی چقدر اهمیت دارد و کاهش تنوع زیستی موجب رونق و افزایش ویروس های خاص می‌شود زیرا میزبان‌های آن ویروس ها فراوان‌تر می‌شوند. وی ادامه داد: در گذشته این نوع فرآیندها تقریبا منحصرا با استفاده از پاتوژن‌ها و میزبان‌های منفرد مطالعه می‌شدند اما ما اکنون یک تصویر کامل‌تر داریم که می‌توانیم برای تحقیقات بیشتر مورد استفاده قرار دهیم.

این محققان قصد دارند در گام بعدی، زیستگاه های بیشتری را در کشورهای دیگر مورد مطالعه قرار دهند و یکی از هدف های آنها مشخص کردن دقیق عوامل تاثیرگذار بر تنوع گونه‌های پشه در شرایط تغییر کاربری زمین و ویژگی‌های مورد نیاز ویروس ها به منظور گسترش یافتن به همراه میزبان‌های آنها است.

انتهای پیام