آغاز هفته ترویج علم با طعم "علوم پایه" از ۲۰ آبان

به گزارش گروه دانش و فناوری اقتصاد ۱۰۰ و به نقل از ایسنا، ترویج و همگانی کردن علوم یکی از بخش‌های تاثیرگذار ساختار ارتباطات علم و جامعه محسوب می‌شود، از همین رو است که ارتباط میان علم و جامعه و توسعه علمی، در برنامه‌های توسعه ملی کشور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است؛ چرا که محورهای توسعه مانند توسعه فناوری، توسعه صنعتی، اقتصادی و توسعه پایدار از نتایج و تبعات همگانی کردن علوم به شمار می‌رود و این موضوع است که نقش ترویج و همگانی کردن علوم در توسعه را برجسته‌تر می‌کند.

به اعتقاد متخصصان، ترویج علم یکی از پایه‌های نظام علم است و این فرصت را فراهم می‌کند که به جز متخصصان و پژوهشگران رشته‌های مختلف علمی، سایر اعضای جامعه درک و بینشی درست از علوم به دست آورند و این وضعیت، بستر لازم برای گسترش دیدگاه علمی در سطح جامعه را فراهم می‌آورد.

از عصر کلاسیک علوم به عنوان یک نوع دانش با فلسفه ارتباط نزدیکی داشته، ولی در سده ۱۷ میلادی فلسفه طبیعی که امروز از آن به نام "علوم طبیعی" یاد می‌شود، به تدریج از فلسفه جدا شد. از آن زمان تاکنون به همت دانشمندان علوم توسعه یافت و از آن در مقاصد پزشکی، رفع چالش‌ها، حل مسائل اجتماعی و کاربردهای سیاسی استفاده شد.

اما جهان برای پایان دادن به جنگ در هر زمینه‌ای به افرادی نیاز داشت که موضوع صلح، شالوده اصلی اندیشه آنها باشد و هدف آنها از توسعه علمی، گسترش صلح و توسعه باشد و انتخاب روزی به نام روز جهانی "علم در خدمت صلح و توسعه" فرصتی را برای مراکز علمی، دولت‌ها، جوامع و اهالی دانش، پدید آورد تا درباره توسعه و صلح که در زمره مهمترین و اساسی‌ترین مفهوم‌های اجتماعی است، به گفت‌وگو بپردازند و جنبه‌های گوناگون آن را بررسی کنند.

همچنین با پیوند بیشتر علم با جامعه، روز جهانی صلح و توسعه علم این اطمینان را می‌دهد که شهروندان از تحولات علمی مطلع شوند و همچنین تاکید می‌شود که دانشمندان، در گسترش درک ما از سیاره شکننده ما که آن را خانه می‌نامیم، نقش‌آفرین هستند و این محققان هستند که ما را در پایدارتر شدن جوامع یاری می‌کنند.

بر اساس این تفکر است که در ایران تصمیم گرفته شد به جای یک روز به نام "علم"، هفته‌ای به نام علم نامگذاری شود تا همگان به نقش توسعه علمی و سازگاری با طبیعت آگاهی یابند.

در این راستا "هفته ترویج علم" در ماه آبان هر سال، به دلیل همزمانی آن با "روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه" انتخاب شد.

پیشینه نامگذاری "روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه" به همایش جهانی علوم بازمی‌گردد که در سال ۱۹۹۹ میلادی در شهر بوداپست مجارستان برگزار شد. در این همایش که کار مشترک یونسکو و شورای بین‌المللی علوم بود، بر لزوم انتخاب روزی به عنوان "روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه" تاکید شد و متعاقب آن از سال ۲۰۰۱ میلادی (سال ۱۳۸۰ خورشیدی) روز دهم نوامبر برابر ۱۹ آبان به عنوان "روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه" نامیده شد.

در این راستا انجمن ترویج علم ایران با هدف اشاعه تفکر علمی، با همکاری برخی از نهادهای علمی، فرهنگی و اجرایی کشور، اقدام به برگزاری هفته "ترویج علم" کرد که این هفته از ۲۰ تا ۲۶ آبان ماه به دلیل همزمانی آن با "روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه" است.

فناوری و نوآوری، بهره‌مندی آحاد جامعه از ثمرات علم، فناوری، ایجاد بستر و فضای مناسب گفتمان پیرامون تأثیر علم، فناوری و نوآوری بر زندگی روزمره مردم، ایجاد تمهیدات لازم برای بازدیدهای عمومی از موزه‌های علمی، معرفی پیشکسوتان و شخصیت‌های برجسته علمی و آشنا کردن دانش آموزان با مهارت‌ها و مشاغل علمی از اهداف روز علم در خدمت صلح و توسعه تعریف شده است.

بر این اساس در این هفته سعی می‌شود تا با برگزاری برنامه‌هایی مردم با علوم و کاربردهای آن در حل مسائل آشنا شوند.

در سال جاری برنامه‌های این هفته از روز جمعه ۲۰ آبان ماه آغاز می‌شود و به دلیل نامگذاری سال جاری به نام "سال جهانی علوم پایه"، رویکرد برنامه‌های سال جاری نیز بر محور "علوم پایه" تعریف شده است.

طبق مصوبه سازمان علمی و فرهنگی یونسکو سال ۲۰۲۲ میلادی به عنوان "سال جهانی بزرگداشت علوم پایه" نامگذاری شده است. هدف از این نامگذاری توجه جهانی به علوم پایه به عنوان مبنای اصلی توسعه و پیشرفت در کشورها است.

تاکنون نهادهای زیادی در دنیا به بزرگداشت این رویداد پیوسته‌اند و در کشور ما نیز شورای سیاستگذاری سال جهانی بزرگداشت علوم پایه تشکیل شد.

ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺸﮑﻼت ﻋﻠﻮم ﭘﺎﯾﻪ در ﮐﺸﻮر، اﺟﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‌ﻫﺎی ﺗﺮوﯾﺠﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر آﺷﻨﺎﯾﯽ ﻣﺮدم و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎ ﻣﻔﺎﺧﺮ ﮐﺸﻮر در ﻋﻠﻮم ﭘﺎﯾﻪ، اﺟﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‌ﻫﺎی ﺗﺮوﯾﺠﯽ ﺑﺎ ﻫﺪف ﻧﺸﺎن دادن اﻫﻤﯿﺖ و ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺎﯾﻪ ﺑﺮای ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻋﻠﻤﯽ از داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻋﻠﻮم ﭘﺎﯾﻪ، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻇﺮﻓﯿﺖ‌ﻫﺎی ﺑﯿﻦ‌اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻬﺮه‌ﺑﺮداری در راﺳﺘﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻋﻠﻮم ﭘﺎﯾﻪ در ﮐﺸﻮر و ﺗﻮﺳﻌﻪ روش‌ﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ آﻣﻮزﺷﯽ در ﺣﻮزه ﻋﻠﻮم ﭘﺎﯾﻪ از اهداف این شورا به شمار می‌رود.