نور آبی نمایشگرها شاید آنقدرها هم که فکر می‌کنید، خطرناک نباشد

ادعا در ارتباط با مضرات نور آبی نمایشگرها بسیار گسترده است. اگر در سال‌های اخیر عینک خریداری کرده باشید، احتمالا از لنز مسدود کننده نور آبی نیز آگاهی دارید. اگرچه بسیاری از این استدلال‌ها در نگاه اول کاملا منطقی و باورپذیر به‌نظر می‌رسند، اما حقیقت ماجرا چندان ساده نیست.

نور آبی نمایشگر چیست؟

مقصود از نور آبی، همان‌طور که از نام آن پیداست، نور ساطع شده با رنگ آبی است. Blue Light تحت عنوان نور مرئی با انرژی بالا (HEV) نیز شناخته می‌شود که توسط چشم انسان قابل مشاهده است. رنگ‌های نور دارای طول موج‌های متفاوتی هستند و در این میان نور آبی، یک طول موج کوتاه است. هر چه طول موج یک نور کوتاه‌تر باشد، انرژی بیش‌تری دارد. بدین ترتیب، نور آبی نمایشگرها مقدار بیش‌تری انرژی در مقایسه با رنگ‌های دیگر تولید می‌کند، به همین جهت به آن «نور مرئی با انرژی بالا» نیز گفته می‌شود.

یک شاخصه منحصر به‌فرد در مورد نور آبی، عدم امکان فیلتر آن توسط چشم انسان است. این نور می‌تواند به‌راحتی از طریق چشم به شبکیه منتقل شود و از آنجاکه نمایشگرهای دستگاه‌های دیجیتال نیز به انتشار این نور می‌پردازند، هر بار مقدار زیادی از آن وارد چشم ما شده و باعث ایجاد نگرانی‌هایی در مورد خطرات ادعایی آن شده است.

عینک‌های محافظ نور آبی چه کاربردی دارند؟

برای رفع مشکلات ناشی از تابش نور آبی، عینک‌هایی با عدسی مسدودکننده این نور وارد بازار شده‌اند. محصولات محافظ نور آبی به‌خصوص در حوزه عینک‌سازی طی سال‌های اخیر بسیار رایج شده‌اند. عینک‌های موسوم به محافظ نور آبی کارکرد بسیار ساده‌ای دارند. آنها از لنزهایی تشکیل شده‌اند که با رنگ‌آمیزی خاص خود تنها به نور قرمز، نارنجی، زرد و سبز اجازه عبور داده و نورهای آبی، نیلی و بفنش را فیلتر می‌کنند.

با اینکه در این فرآیند تمامی پرتوهای ساطع شده از نور آبی مسدود نمی‌شوند، اما بسیار بیش از آنچه چشمان ما به تنهایی قادر به انجام آن هستند، عمل می‌کنند. استفاده از عینک محافظ نور آبی تاثیری مشابه با حالت Night Shift یا Night Light در انواع گوشی هوشمند و کامپیوتر دارد. در واقع با این نوع عینک‌ها، شما دنیا را به‌طور غالب با رنگ‌های زرد یا نارنجی می‌بینید. اما سوال این است که استفاده از این عینک‌ها آیا واقعا فایده‌ای برای افزایش سلامت دارند؟

نور آبی نمایشگرها؛ راحتی در برابر فیزیولوژی

تا اینجا دریافتیم که نور آبی، واقعیت دارد و عینک‌هایی که برای فیلتر آن ساخته شده‌اند نیز از عهده وظیفه تبلیغاتی خود برمی‌آیند. اما مسدودسازی نور آبی تنها یک راه‌حل موقتی برای حل مشکلی دائمی است. در ادامه به مرور تفاوت‌ها میان راحتی و اثرات فیزیولوژیکی واقعی می‌پردازیم.

تردیدی نیست که نور آبی ساطع شده از یک نمایشگر می‌تواند به چشمان شما آسیب برساند. اگر تا به‌حال در نیمه شب نور صفحه‌نمایش گوشی باعث کاهش دید شما نسبت به اطراف، هر چند برای لحظاتی شده باشد، متوجه این استدلال خواهید شد. البته حالت تاریک و نور شب، در واقع باعث می‌شود تحمل نمایشگر برای چشم‌های ما آسان‌تر شود.

طی سال‌های اخیر مطالعات گسترده‌ای در مورد تاثیر نور آبی بر چشم انسان انجام شده است. آکادمی چشم پزشکی آمریکا در این خصوص معتقد است که در حال حاضر هیچ مدرک علمی مبنی بر آسیب نور آبی به چشم یا ایجاد فشار وجود ندارد. هم‌چنین یک مطالعه جدید نیز نشان می‌دهد که عینک مسدودکننده نور آبی باعث ایجاد هیچ کاهشی در فشار چشم نمی‌شود.

اما در مورد اختلالات خواب چطور؟ مطمئنا نور آبی نمایشگرها بر چرخه خواب تاثیر می‌گذارند و صفحه‌نمایش گوشی‌های هوشمند نیز ریشه اغلب مشکلات خواب ما هستند. باور رایج این است که نور آبی، تولید هورمون ملاتونین که برای خواب عمیق لازم است را متوقف می‌کند. اگرچه این ادعا از نظر علمی درست است، اما احتمالا از جزئیات آن متعجب خواهید شد.

یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که تماشای صفحه‌نمایش باعث کاهش ترشح ملاتونین می‌شود. با این‌حال، سطح ملاتونین شرکت‌کنندگان تنها 15 دقیقه پس از توقف مشاهده نمایشگر به سطح طبیعی بازگشت. بنابراین آنها حتی نیازی به عینک‌های محافظ نیز نداشتند. مانند بسیاری از موارد مشابه، نگرانی‌ها در مورد انتشار نور آبی تا حد زیادی اغراق‌آمیز است. در حالی‌که نگاه کردن به این نور ممکن است ناراحت‌کننده به‌نظر برسد، Blue Light لزوما به بینایی یا الگوی خواب شما آسیب نمی‌رساند. چنانکه در اغلب موارد، تنها توقف کار با گوشی و استراحت به بدن برای بازیابی جسم کافی است.