ماجرای پرواز بالن جنجالی چین بر فراز آمریکا چه بود؟

چین مدعی مالکیت بالن شد و اصرار داشت که این یک هواگرد بدون سرنشین نظارت بر آب و هوا بوده که از مسیر خارج شده اما آمریکا هنوز در این خصوص متقاعد نشده است.

مقامات آمریکایی گفته‌اند که اگرچه بالن هیچ تهدید نظامی یا فیزیکی را ایجاد نکرد اما احتمالا از آن برای نظارت و جمع‌آوری اطلاعات استفاده شده است.

در این گزارش، به بررسی بالن‌های جاسوسی، از نحوه کار آنها گرفته تا اینکه چرا به عنوان یک جایگزین برای ماهواره‌ها استفاده می‌شوند، می‌پردازیم.

بالن جاسوسی چیست؟

بالن‌های جاسوسی، بالن‌های بزرگی برای پرواز کردن در ارتفاع بالا هستند که به عنوان دستگاه‌های نظارتی استفاده می‌شوند. آنها مانند یک گزینه نظارتی جایگزین برای ماهواره‌هایی عمل می‌کنند که در مدار پایین یا میانی زمین قرار دارند. این بالون‌ها دارای تجهیزات پیشرفته‌ای از جمله دوربین‌ و حسگر هستند.

«مارینا میرون»(Marina Miron)، پژوهشگر حوزه دفاع در «کینگز کالج لندن»(KCL) گفت: بالن‌ها را می‌توان برای مشاهده مناظر مورد نظر و جمع‌آوری داده‌ها، به فناوری شناسایی مجهز کرد اما نمی‌توان آنها را مانند یک پهپاد یا هواپیما هدایت کرد.

«جان پاراچینی»(John Parachini)، پژوهشگر ارشد بین‌المللی و دفاعی در شرکت غیرانتفاعی «رند کورپوریشن»(RAND Corporation) گفت: از آنجا که بالن در فضای بالاتر از هوا و بالای قسمتی که هواپیماهای تجاری سرنشین‌دار غیرنظامی پرواز می‌کنند، حرکت می‌کند، بالن باید دارای یک سیستم ارتباطی باشد که آن را برای پرواز و تنظیم شدن براساس سرعت و جهت باد هدایت می‌کند.

بالن‌های جاسوسی چگونه کار می‌کنند؟

بالن‌های جاسوسی حاوی گازهایی مانند هیدروژن و هلیوم هستند که به آنها کمک می‌کند تا همراه با باد به پرواز درآیند اما مقامات آمریکایی گفتند که بالن چینی دارای پیش‌ران‌هایی بوده است که آن را هدایت می‌کردند. پنتاگون گفت که بالن قابل مانور دادن بود و نشان داد که می‌تواند مسیر خود را تغییر دهد.

بالن‌های جاسوسی معمولا در ارتفاعاتی بالاتر از هواپیماهای تجاری یا حتی هواپیماهای جنگنده و جاسوسی عمل می‌کنند. گزارش‌ها حاکی از این هستند که ارتفاع بالن چینی در حدود ۱۸ کیلومتری ثبت شده است؛ در حالی که بیشتر هواپیماهای تجاری تا فاصله حدود ۱۲ کیلومتری می‌روند.

به گفته واشنگتن پست، قسمت پایینی بالن چینی دارای یک کیسه هوا موسوم به «بالنت»(Ballonet) بود که می‌توانست هوای اطراف را به درون و بیرون بالون بفرستد. بالن می‌توانست بالا بیاید تا با بادهایی همراه شود که در جهت مورد نیاز می‌وزند. پیش‌ران‌های اضافی نیز می‌توانستند به این فرآیند کمک کنند.

بالن می‌تواند چه دستگاه‌های جاسوسی داشته باشد؟

بالن‌های نظارتی مجهز به دوربین‌ها، حسگرها و رادارهایی هستند که روی زمین تمرکز دارند و همگی از پنل‌های خورشیدی متصل‌شده انرژی می‌گیرند.

دوربین‌های پیشرفته به بالن‌ها امکان می‌دهند تا از آنچه در سطح زمین است، با قابلیت زوم قوی عکس بگیرند. حتی به احتمال زیاد این دوربین‌ها می‌توانند قسمت‌های قابل مشاهده طیف الکترومغناطیسی مانند فروسرخ را ببینند. این ویژگی، امکان دید در شب را برای آنها فراهم می‌کند.

دوربین‌های پیشرفته به بالن‌ها امکان می‌دهند تا از آنچه در سطح زمین است، با قابلیت زوم قوی عکس بگیرند. حتی به احتمال زیاد این دوربین‌ها می‌توانند قسمت‌های قابل مشاهده طیف الکترومغناطیسی مانند فروسرخ را ببینند. این ویژگی، امکان دید در شب را برای آنها فراهم می‌کند«لین بوید»(Iain Boyd)، مهندس هوافضا در «دانشگاه کلرادو، بولدر»(CU Boulder) گفت: اگر شب باشد، دوربینی که در قسمت مرئی طیف کار می‌کند، چیزی را به شما نشان نمی‌دهد و همه چیز تاریک خواهد بود اما یک دوربین مادون قرمز می‌تواند اشیا را در تاریکی تشخیص دهد.

آمریکا نگران بود زیرا بالن چینی بر فراز مناطق حساس مونتانا پرسه می‌زد که کلاهک‌های هسته‌ای در آن ایزوله شده‌اند.

چین اصرار داشت که این یک هواگرد نظارت بر آب و هوا است اما به گفته آمریکا، تجهیزاتی در محفظه زیر بالن وجود داشتند که معمولا با فعالیت‌های استاندارد هواشناسی یا تحقیقات غیرنظامی مرتبط نیستند.

آیا بالن جاسوسی خطرناک است؟

پنتاگون عصر پنجشنبه اعلام کرد که این بالن، یک تهدید نظامی یا فیزیکی نبوده و به عبارت دیگر حامل سلاح نبوده است. با وجود این، تصور می‌شود که خطر اصلی برای آمریکا احتمالا به خطر افتادن محرمانه بودن مناطق حساس است.

«جان فراری»(John Ferrari)، ژنرال بازنشسته ارتش و یکی از اعضای مهمان در «موسسه امریکن انترپرایز»(American Enterprise Institute) گفت: حتی اگر بالن مسلح نبود، باز هم خطری را برای آمریکا به همراه داشت.

وی افزود: این پرواز به نوبه خود می‌تواند برای آزمایش توانایی آمریکا در تشخیص دادن تهدیدات وارده و یافتن شکاف‌هایی در سیستم هشدار دفاع هوایی این کشور مورد استفاده قرار بگیرد.

از سوی دیگر، این پرواز ممکن است به چینی‌ها اجازه داده باشد تا انتشارات الکترومغناطیسی را که ماهواره‌های ارتفاع بالاتر قادر به شناسایی آنها نیستند، احساس کنند؛ مانند فرکانس‌های رادیویی که می‌تواند به آنها در درک نحوه ارتباط سیستم‌های تسلیحاتی گوناگون آمریکا کمک کند.

به گفته «دیوید دیروچز»(David DeRoches)، استاد مرکز مطالعات راهبردی جنوب شرق آسیا در «دانشگاه دفاع ملی آمریکا»(NDU)، بالن‌های نظارتی می‌توانند سیگنال‌های الکترونیکی را جمع‌آوری کنند و به ردیابی ارتباطات بپردازند.

دیروچز در مصاحبه با الجزیره گفت: بالن چینی که توسط آمریکا سرنگون شده است، شاید برای جمع‌آوری اطلاعات در مورد سیگنال‌هایی فرستاده شده بود که آمریکا از آنها برای ردیابی، شناسایی و طبقه‌بندی حملات راداری استفاده می‌کند.

«اوریانا اسکایلار ماسترو»(Oriana Skylar Mastro)، کارشناس امور نظامی و سیاست خارجی چین در «دانشگاه استنفورد»(Stanford University) گفت که بهانه هواشناسی چین باید کاملا رد شود. وی افزود: این ادعا مانند یک کلیشه استاندارد است که کشورها اغلب در مورد دارایی‌های نظارتی خود می‌گویند.

نخستین بار چه زمانی از بالن‌های جاسوسی استفاده شد؟

بالن‌هایی که برای نظارت استفاده می‌شوند، جدید نیستند و بالن‌های بدوی به قرن‌ها پیش از اواخر قرن هجدهم باز می‌گردند.

فرانسوی‌ها در سال ۱۷۹۴، از بالن‌های سرنشین‌دار برای مشاهده دشمن در «نبرد فلوروس»(Battle of Fleurus) استفاده کردند اما این بالن‌ها در جنگ جهانی دوم بیشتر مورد استفاده قرار گرفتند.

بالن‌هایی که برای نظارت استفاده می‌شوند، جدید نیستند و بالن‌های بدوی به قرن‌ها پیش از اواخر قرن هجدهم باز می‌گردند.

ژاپن در طول جنگ، هزاران بالن هیدروژنی حامل بمب را پرتاب کرد و زندگی صدها نفر در آمریکا و کانادا به پایان رسید. بیشتر بالن‌ها بی‌اثر بودند اما یکی کشنده بود. در ماه مه ۱۹۴۵، شش غیرنظامی وقتی یکی از بالن‌ها را در ایالت اورگن روی زمین پیدا کردند، جان خود را از دست دادند زیرا بالون منفجر شد.

به گفته بوید، آمریکا نیز در دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰، بالن‌های بسیاری را بر فراز اتحاد جماهیر شوروی به پرواز در آورد. بوید ادامه داد: این هواپیماها در نهایت با هواپیماهای جاسوسی در ارتفاع بالا و سپس با ماهواره‌ها جایگزین شدند.

بالن چینی

بالن چینی پیش از سفر برنامه‌ریزی‌شده «آنتونی بلینکن»(Antony Blinken)، وزیر امور خارجه آمریکا به پکن مشاهده شد که اکنون به تعویق افتاده است.

آمریکا برای انهدام بالن عجله نکرد. یک مقام دفاعی گفت که بالن بر فراز مناطق حساسی قرار گرفته است و آنها در حال هماهنگی با ناسا هستند تا میدان زباله ناشی از سرنگونی بالن را تعیین کنند. مقامات خاطرنشان کردند که آسیب احتمالی سقوط زباله‌ها بیشتر از خطر خود بالن خواهد بود.

در هر حال، آمریکا نهایتا تصمیم گرفت این کار را انجام دهد. این بالن در ۲۸ ژانویه بر فراز آلاسکا وارد حریم هوایی آمریکا شد، سپس بر فراز کانادا حرکت کرد و دوباره به آمریکا بازگشت. یک هواپیمای جنگنده آمریکایی روز شنبه بالن را بر فراز اقیانوس اطلس در سواحل کارولینای جنوبی منهدم کرد.

چرا چین به جای ماهواره‌ها، از بالون‌ها استفاده می‌کند؟

بالون‌ها ارزان‌تر و راحت‌تر از ماهواره‌ها که معمولا به پرتاب از طریق موشک نیاز دارند، پرتاب می‌شوند. همچنین، ممکن است چین بخواهد به آمریکا نشان دهد که گزینه‌های فناوری زیادی در رابطه با نظارت دارد. در هر حال، شاید توضیحات دیگری نیز برای این قسمت عجیب و غریب ماجرا وجود داشته باشند.

پاراچینی گفت: یک احتمال برای فرستادن بالون نظارتی می‌تواند این باشد که چین می‌خواهد بر مناطق نظامی آمریکا نظارت کند و بفهمد که آیا آمریکا متوجه انجام شدن چنین نظارتی می‌شود یا خیر.

بوید گفت: در عصر ماهواره‌ها، بالن‌های نظارتی که معمولا به تجهیزات تصویربرداری با فناوری پیشرفته مجهز هستند، نظارت از فاصله نزدیک را ارائه می‌کنند. بالون‌ها گاهی اوقات تابع الگوهای آب و هوایی می‌شوند اما می‌توان آنها را به یک دستگاه هدایت‌کننده برای کنترل مسیر مجهز کرد.

بوید توضیح داد: اگرچه ماهواره‌ها همان روش ترجیح‌داده‌شده برای جاسوسی از بالا باقی می‌مانند اما بالون‌هایی که تقریبا در همان ارتفاع خطوط هوایی تجاری پرواز می‌کنند، معمولا می‌توانند تصاویر واضح‌تری را نسبت به ماهواره‌هایی که در پایین‌ترین مدار قرار دارند، بگیرند. این موضوع بیشتر به دلیل سرعت چنین ماهواره‌هایی است که یک چرخش به دور زمین را در ۹۰ دقیقه کامل می‌کنند.

به گفته بوید، نوع دیگری از ماهواره‌ها می‌توانند همگام با زمین بچرخند و این ویژگی به آنها امکان می‌دهد تا از یک مکان عکس‌های پیوسته بگیرند اما چنین ماهواره‌هایی دورتر از سیاره می‌چرخند و به همین دلیل، معمولا تصاویر مه‌آلودتری را تولید می‌کنند.

«ژی فنگ»(Xie Feng)، معاون وزیر امور خارجه چین گفت که یک شکایت رسمی را به سفارت آمریکا در مورد «حمله آمریکا با نیروی نظامی به یک هواگرد بدون سرنشین غیرنظامی چینی» ارائه کرده است.

«جان بلکسلند»(John Blaxland)، استاد مطالعات امنیت و اطلاعات بین‌المللی در «دانشگاه ملی استرالیا»(ANU) فکر می‌کند که چین قصد داشته بالون هنگام ورود به حریم هوایی آمریکا شناسایی شود.

بلکسلند در مصاحبه با گاردین گفت: سخت است که فکر کنیم چین تصور کرده‌ بالن شناسایی نمی‌شود. حریم هوایی آمریکا توسط مقامات هوانوردی غیرنظامی، نیروی هوایی، نیروی فضایی و شبکه‌های هواشناسی این کشور بسیار دقیق مورد مطالعه قرار گرفته است. این حریم هوایی مورد بررسی بسیار قرار داشته است.

بوید گفت که چین به احتمال زیاد در حال بررسی این موضوع است که تا چه اندازه می‌تواند کار را پیش ببرد و این بالن احتمالا نوعی پیام سیاسی بوده است.

پاراچینی گفت: بدون بررسی کردن بالن، تأیید ادعای چین مبنی بر این که بالن آنها یک وسیله نقلیه غیرنظامی است، دشوار خواهد بود. در هر حال، حتی اگر این بالن برای تحقیقات غیرنظامی باشد، به این معنا نیست که اطلاعات سودمندی را برای ارتش چین به همراه نخواهد داشت.

پاراچینی خاطرنشان کرد: در هر حال، این احتمال نیز وجود دارد که چین در حال آزمایش کردن توانایی خود برای ورود به حریم هوایی آمریکا بوده و کنترل بالن را به دلیل وزش باد شدید یا نقص از دست داده باشد. در صورت درست بودن این فرضیه، چین احتمالا در حال انجام دادن تحقیقات غیرنظامی بوده و آب و هوا باعث شده است که بالن از مسیر خود منحرف شود.

مقامات آمریکایی در مورد بالن چین چه گفتند؟

مقامات آمریکایی گفتند که بالن چینی به اندازه سه اتوبوس مدرسه بوده است. آنها جزئیات زیادی را در مورد فناوری به کاررفته در بالن ارائه نکرده‌اند اما قاطعانه باور دارند که این یک بالن نظارتی است و خاطرنشان کردند که موتور و پیش‌ران‌هایی دارد که امکان مانور دادن را برای آن فراهم می‌کنند.

یک مقام ارشد دفاع آمریکا روز شنبه به خبرنگاران گفت: ما مطمئن هستیم که چین با فرستادن این بالن، به دنبال نظارت بر اماکن حساس نظامی بوده است.

مقامات آمریکایی گفتند که بالن چینی به اندازه سه اتوبوس مدرسه بوده است. آنها جزئیات زیادی را در مورد فناوری به کاررفته در بالن ارائه نکرده‌اند اما قاطعانه باور دارند که این یک بالن نظارتی است و خاطرنشان کردند که موتور و پیش‌ران‌هایی دارد که امکان مانور دادن را برای آن فراهم می‌کنند.

مقامات آمریکایی اظهار داشتند که این بالن هیچ گونه تهدیدی برای ترافیک هوایی غیرنظامی، مردم یا اموال آنها روی زمین نداشته است. همچنین، آنها فاش کردند که ورود بالن‌های خارجی به حریم هوایی آمریکا در سال‌های اخیر نسبتا رایج بوده است؛ به طوری که یک مقام ارشد دفاعی به خبرنگاران گفت که در دوران دولت رئیس جمهور سابق، بالن‌های نظارتی دولت چین حداقل سه بار برای مدت کوتاهی از قاره آمریکا عبور کرده‌اند.

سرانجام چه خواهد شد؟

اکنون مقامات آمریکایی در حال جستجو برای یافتن قطعات باقی‌مانده از بالن هستند که احتمالا می‌تواند اطلاعات بیشتری را در مورد توانایی‌های آن نشان دهد. «چاک شومر»(Chuck Schumer)، رهبر دموکرات‌های سنای آمریکا گفت: سرنگونی بالن فقط امن‌ترین گزینه نبود، بلکه گزینه‌ای بود که سود اطلاعاتی ما را به حداکثر رساند.

این موضوع به این دلیل است که با سقوط بالن در آب، هرگونه تجهیزات موجود در آن احتمال بیشتری برای سالم ماندن داشتند تا اینکه بالن روی خشکی سقوط کند.

در حال حاضر هیچ جدول زمانی برای بیرون آوردن بالن از اقیانوس اطلس وجود ندارد اما مقامات مربوطه تخمین می‌زنند که این کار در مدت زمان کوتاهی انجام شود.

پس از بیرون آوردن بالن، بقایای آن در «کوانتیکو»(Quantico)، سکونتگاه مقر «اف‌بی‌آی»(FBI) در ایالت ویرجینیا تجزیه و تحلیل خواهند شد.

انتهای پیام