اپ استور ۱۵ ساله شد
اقتصاد ۱۰۰-به مناسبت پانزدهمین تولد این فروشگاه، نگاهی به فراز و نشیبهای آن در طی این سالها انداختهایم.
به گزارش گروه دانش و فناوری و به نقل از جی اس ام ،در چنین روزی در سال ۲۰۰۸، آیفون یک از یک نرمافزار جدید برخوردار شد. نرمافزاری که یک فروشگاه برنامه بود، باعث نابودی سایر نرمافزارها شد، اپلیکیشنها را ارزانتر کرد و اکنون باعث بحثوجدلهای زیادی برای اپل شده است.
در آن زمانها، برخی نرمافزارها صدها دلار قیمت داشتند و اگر آن را از یک فروشگاه فیزیکی تهیه نمیکردید، باید منتظر میماندید تا برای شما پست شود. نرمافزارها در جعبههایی بزرگ قرار داشته که کاربر را مجبور میکردند دیسکها و سیدیها را وارد دستگاه خود کنند.
اما پس از معرفی اپ استور، اوضاع تغییر پیدا کرد. این اتفاق آنقدر تاثیر داشت که واضح است تمامی عواقب آن مثبت است و توانست روندهای قبل خود را به تاریخ پیوند بزند.
اگر حتی شما تا کنون هرگز از اپ استور آیفون استفاده نکردهاید، احتمالا بدانید آن چگونه کار میکند. در این فروشگاه، همه نرمافزارها برای همه دستگاهها به یک شکل فروخته و تحویل میشوند. شما باید برنامه مورد نظر خود را به صورت آنلاین پیدا کنید، هزینه آن را به صورت آنلاین پرداخت کرده، سپس آن برنامه مستقیما در دستگاه شما دانلود شده و شما میتوانید بلافاصله از آن استفاده کنید.
اما اینگونه نیست که پیش از اپ استور، هیچکس نرمافزار مورد نظر خود را دانلود نکرده باشد. اما اپل توانست با این فروشگاه برنامه خود کاری را انجام دهد که شخص دیگری انجام نداده بود. کاری که بعدها توسط شرکتهای زیادی کپی شد.
شاید سخت باشد که باور کنید استیو جابز در زمان معرفی اپ استور، با صبر و حوصله تمام مشغول معرفی اپ استور در سال ۲۰۰۸ به کاربران بود. اما چیزی که باور کردن آن سختتر است، این است که اپ استور در ابتدا مخالفان بسیار زیادی داشت. اکنون شاید بتوانید تصور کنید اپ استور حتی از زمان راهاندازی چقدر بحثبرانگیز بوده است.
اگر اکنون از یک کاربر آیفون بپرسید که اپ استور را دوست دارد یا نه، احتمالا برای پاسخ دادن به این سوال فکر هم نخواهد کرد. زیرا این برنامه تجربه کاربری بسیاری از کاربران را با بهبود قابل توجهی همراه کرده است.
اولین آیفون با ۱۵ برنامه در سال ۲۰۰۷ توسط استیو جابز عرضه شد. دستگاهی که صفحه آن پر از فضای خالی بود که برای همه سوال بود این فضا با چه چیزی پر خواهد شد. اگرچه استیو جابز هرگز مشخص نکرد چه چیزی این فضا را پر خواهد کرد، اما به این سوال که چه چیزهایی در این فضا قرار نخواهد گرفت پاسخ داد.
او اعلام کرد آن فضا توسط ۱۵ برنامه استوکی که توسط اپل ساخته شدهاند پر نخواهد شد. همچنین جابز ادامه داده که برنامههای شخص ثالث نیز در این فضا جایی ندارند. جابز در کنفرانس جهانی توسعهدهندگاه در سال ۲۰۰۷ توضیح داد:
«اکنون موتور کامل سافاری درون آیفون است.»
او ادامه داد:
«این برنامهها میتوانند کاملا با خدمات آیفون ادغام شوند. آنها میتوانند تماس برقرار کنند، میتوانند ایمیل بفرستند، حتی میتوانند یک مکان را در نقشه جستجو کنند.»
همچنین جابز اعلام کرد هیچ SDK (کیت توسعه نرمافزار) که توسعهدهندگان به آن نیاز دارند، در کار نخواهد بود.
شاید تعجب حضار در آن مراسم، کار خود را کرد. زیرا اپل با حجم زیادی از درخواستها از بیرون و داخل برای یک کیت توسعه نرمافزار مواجه بود. برای این موضوع نیز، نیاز به شکستن قانونی بود، قانونی که حرف استیو جابز بود.
همچنین اسکات فورستال که یکی از افراد مورد علاقه استیو جابز بود، فشار زیادی به او برای این تصمیم وارد کرد. لازم به ذکر است که آقای فورستال، بعدها توانست معاون ارشد iOS شود. در مقطعی در سال ۲۰۰۷، آقای اسکات فورستال با توسعهدهندگان برنامه موسیقی پاندورا ملاقات کرد و آنها تشویق کرد با جیلبریک کردن گوشی، یک برنامه برای آیفون بسازند.
عملیات جیلبریک کردن تقریبا همه پروتکلهای امنیتی iOS را مشغول کرده و برنامههایی را اجرا کرده که اپل یا از وجود آنها خبر نداشته یا قطعا آنها را تأیید نمیکند. اپل تا کنون به میزان زیادی با جیلبریک شدن دستگاهها مخالف بوده است، اما در آن مورد یک مقام اجرایی اپل توصیه به جیلبریک کردن آیفون میکرد.
تام کنراد، مدیر ارشد فناوری پاندورا، بیان کرد که ۱۴ سال قبل، او و تیم وسترگرن، توسط فورستال به ناهار دعوت شدند. ناهاری که به دور از اپل برگزار شد.
کنراد ادامه داد که فورستال در آن ضیافت گفته است:
«باید هرکاری میتوانید در پاندورا انجام دهید که نسل بعدی آیفون شامل اپ استور و APIهای بومی باشد.
کنراد گفت که فورستال ادامه داده:
«وقت خود را بیش از این برای جیلبریک کردن آیفونها هدر ندهید. برنامهها نباید به این صورت توسط افراد دیگری وارد آیفون شود. ما با هم در اپل در مورد چیز رسمیتری عمل خواهیم کرد.»
به نظر میرسید که جابز قصد داشت آیفون را در زمینه نرمافزار کاملا مهر و موم شده نگه دارد. همانطور که قصد داشت این کار را در بخش سختافزار انجام دهد. آیفون اولین دستگاهی بود که اجازه نمیداد کاربر به راحتی باتری آن را تعویض کند. تصمیمی که در آن زمان بسیار بحثبرانگیز بود.
همچنین جابز رایانهها را به عنوان دستگاههای مصرفکنندهای میدید که فقط باید آنها به برق متصل کرده و سپس یا استفاده کرد یا شارژ کرد. اگرچه شاید جابز تنها کسی بود که چنین عقیدههایی را داشت، اما قطعا اگر یک نفر میتوانست روند را به این شکل تغییر دهد، آن فرد کسی جز خود استیو جابز نبود.
جابز در پاسخ به سرلت در ۲ اکتبر ۲۰۰۷ (مصادف با ۱۰ مهر ۱۳۸۶) در مورد زمان عرضه اپ استور گفت که این فروشگاه تا ۱۵ ژانویه ۲۰۰۸ (مصادف با ۲۵ دی ۱۳۸۶) در Mac World عرضه خواهد شد.
زمانی که توسعهدهندگان درباره زمان عرضه آن ناراضی بودند، جابز از آنها پرسید:
«شما برا توسعه برنامه خود دو هفته یا شاید کمی بیشتر وقت گذاشتهاید. رویای شما از این برنامه چیست؟ رویای شما این است که تمامی کاربران آیفون از این برنامه استفاده کرده، آن را دوست داشته باشند و آن را بخرند، درست است؟»
جابز ادامه داد:
«این موضوع اکنون امکانپذیر نیست. زیرا بیشتر توسعهدهندگان منابعی برای توسعه چنین برنامهای را در اختیار ندارند. حتی توسعهدهندگان بزرگ.»
جابز گفت:
«خب، ما این مشکل را برای هر توسعهدهندهای از کوچک تا بزرگ حل خواهیم کرد. راهحل ما نیز همان چیزی است که به آن اپ استور میگوییم.»
اکنون که به یک دید نسبی از چگونگی خرید اپلیکیشن در آن زمان دسته پیدا کردهاید، میتوانید تصور کنید عرضه اپ استوری که قرار است همهچیز را تغییر دهد چقدر سخت است. همچنین سختتر از آن، این است که جابز چگونه در زمان معرفی، تمامی دکمههای موجود در اپ استور را به حضار توضیح داد.
او به همگی شرح داد که چگونه یک برنامه را پیدا کنیم، چگونه آن را نصب کنیم، و سپس چگونه آن را بروزرسانی کنیم. همه این روندها در آیفون نشان داده شد و جابز در آخر اعلام کرد که همه مردم از این برنامه استفاده خواهند کرد.
او سپس از کلمهای استفاده کرد که اپل اکنون از آن فاصله گرفته است.
او گفت:
«ما همچنین بخشی را در iTunes ایجاد کردهایم که میتوانید همه برنامهها را در آنجا بررسی کنید. شما میتوانید برنامهها را مستقیما در رایانه، کامپیوتر یا مک خود دانلود کرده و آنها مستقیما به آیفون خود انتقال دهید.
کلمهای که اپل از آن فاصله گرفته است، «انتقال» است نه iTunes. اگرچه این سرویس نیز مانند انتقال برنامه از کامپیوتر به آیفون به فراموشی سپرده شد.
جابز با بیان اینکه این برنامه چگونه برای کاربران کار میکند، به این موضوع پرداخت که در پشتصحنه، این سرویس چه هزینهای دارد.
جابز گفت:
«اکنون توسعهدهندگان میخواهند بگویند که این عالی است، اما چه هزینهای دارد؟ این سوال درست بوده زیرا یک معامله در کار است.»
او گفت:
«ما فکر میکنیم یک معامله تجاری عالی برای توسعهدهندگان خود داریم.»
معاملهای که اکنون آشنا بوده و به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است. اپل در آن زمان اعلام کرد که ۳۰ درصد از فروش کلی برنامه را به عنوان کارمزد از توسعهدهندگان دریافت خواهد کرد. البته که این موضوع در آن زمان نه تنها مورد انتقاد واقع نشد، بلکه مورد تشویق زیادی قرار گرفت.
این به آن دلیل است که در سال ۲۰۰۷، توسعهدهندگان عمدتا نرمافزار خود را از طریق فروشگاههای فیزیکی به فروش میرساندند. همچنین معامله توسعهدهندگان به این صورت بود که پس از جعبهبندی، صبر برای مشتری، شاید ۳۰ درصد از قیمت به آنها پرداخت شود.
هنگامی که جابز توضیح داد توسعهدهندگان ملزم به پرداخت هیچ هزینهای برای قرار دادن برنامه خود در اپ استور نیستند و وعده داد که از محصولات آنها مراقبت خواهد کرد، مورد تشویقهای بیشتری قرار گرفت.
جابز گفت:
«ما اکنون در مورد تقسیم درآمد به صورت ۷۰/۳۰ صحبت میکنیم. اما اکثر توسعهدهندگان چه قیمتی را برای برنامههایشان انتخاب خواهند کرد؟ رایگان، درست است؟»
او ادامه داد:
«بنابراین وقتی یک توسعهدهنده میخواهد برنامه خود را به صورت رایگان توزیع کند، لازم نیست هیچ هزینهای پرداخت کند. همچنین کاربر نیز نیاز ندارد برای دریافت آن برنامه هزینهای را پرداخت کند.»
جابز توضیح داد:
«همه اینها به این دلیل است که توسعهدهندگان و ما علاقه داریم برنامهها در اختیار کاربران آیفون بیشتری قرار بگیرند.»
جابز در پاسخ به سوال فرآیند بررسی اپ استور نیز گفت:
«البته محدودیتهایی وجود خواهد داشت. برخی برنامهها وجود خواهد داشت که ما آنها را توزیع نمیکنیم.»
و به همین ترتیب، اولین انتقاد از اپ استور آغاز شد.
اپ استور با عرضه سیستم عامل iOS 2.0 در ۱۱ جولای ۲۰۰۸ (مصادف با ۲۱ تیر ۱۳۸۷) به آیفون اضافه شد. اپل این فروشگاه را با بیش از ۵۰۰ اپلیکیشن در روز اول افتتاح کرد. بیشتر از دو برابر آن چیزی که در ابتدا تخمین زده بود
جابز در این مورد به رسانه USA Today گفته بود:
«ما شروع بسیار قدرتمندی داشتیم.»
جابز فردی بود که مک، آیپد و موفقترین محصول تاریخ یعنی آیفون را معرفی کرد. اما با این حال، او در آن زمان به این رسانه گفته که اپ استور بزرگترین دستاورد کار من است.
شما میتوانید یک توسعهدهنده موفق باشید و برنامه خود را به فروش نرسانید. اما با اپ استور همهچیز فرق کرد. زیرا پس از یک ماه مشخص شد که همه اپ استور را دوست دارند.
جابز در مصابه با رسانه وال استرین ژورنال در اوایل آگوست ۲۰۰۸ (مصادف با اواسط مرداد ۱۳۸۷) گفت:
«iTunes بیش از ۵ سال است که عرضه شده است. در عرض ۳۰ روز، کاربران به میزان ۳۰ درصد تمام آهنگهایی که در این سالها از iTunes موزیک دانلود کردهاند، از اپ استور برنامه دانلود کردهاند.»
جابز گفت:
«ما انتظار نداشتیم اپ استور با چنین واکنشی روبرو شود. صنعت موبایل تا کنون چنین چیزی را به خود ندیده است.»
او ادامه داد:
«۶۰ میلیون دانلود اپلیکیشن در ۳۰ روز اول. ۳۰ درصد میزان دانلود آهنگ iTunes در طول ۵ سال. چنین چیزی از نمودار خارج است.»
با توجه به زندگینامه والتر ایزاکسون از استیو جابز، اپ استور در ماهها و حتی سالهای اول خود دچار مشکلات برجستهای بود. اپل در نقش یک مراقب، تصمیم میگرفت کاربران از چه چیزی رو آیفونهای خود استفاده کنند.
برای مثال، اپل اپلیکیشنی را که بر اساس کاریکاتوریست سیاسی به نام مارک فیور ساخته شده بود را رد کرد. زیرا تیم اپ استور تشخیص داده بود که این کاریکاتورها توهین به دولت وقت بوش است.
اما در سال ۲۰۱۰، فیور جایزه پولیتزر را برای کار خود دریافت کرد و اپل با وجود فشارهایی که در آن زمان متحمل میشد، به این اپلیکیشن اجازه داد تا در اپ استور منتشر شود.
جابز در آن زمان گفت:
«ما در انجام این اشتباه مقصر هستیم. ما تلاش کردیم بهترین کار را انجام دهیم و در عین حال، نکات زیادی نیز آموختیم. اما در آن زمان فکر کردیم این کار یک قانون منطقی است.»
همچنین در سال ۲۰۱۳، اپل یک برنامه عکاسی که بیش از ۱۶ در ماه اپ استور بود را حذف کرد. این برنامه که 500px نام داشت، تا آن زمان بیش از یک میلیون بار دانلود شده بود و به دلیل عملکرد جستجوی عکس خود، از اپ استور خارج شد.
پس از آن یک بازبینی رو برنامه انجام شد و مشخص شد که این برنامه دارای قابلیتی است که میتواند تصاویر شخصی را از سایر عکسها تشخیص دهد. پس از آن، این برنامه بازسازی شد و هنوز در اپ استور در دسترس است.
در زمان دهمین تولد اپ استور در سال ۲۰۱۸، استیو جابز فوت کرده بود، اما این فروشگاه همچنان به رشد چشمگیر خود ادامه داده بود.
فیل شیلر از اپل در آن زمان گفت:
«در دهه اول، اپ استور از همه انتظارات ما فراتر رفته است. از برنامههای نوآورانه که توسعهدهندگان رویای آن را در سر میپرورانند، تا روشی که مشتریان برنامه را به عنوان بخشی از زندگی روزانه خود قرار دادهاند؛ و این تازه برای شروع است.»
او ادامه داد:
«ما نمیتوانیم بیش از این به آنچه توسعهدهندگان در این ۱۰ سال خلق کرده و آنچه در ۱۰ سال آینده در انتظار ماست، افتخار کنیم.»
اما همانطور که در سالهای اخیر دیدهایم، اپ استور همواره مورد افزایش شدید انتقادات قرار گرفته است. دلیل اکثر این انتقادها نیز، موقعیت اپل به عنوان یک مراقب بوده که تصمیم میگیرد کاربران از چه چیزی روی دستگاه خود استفاده کنند.
برخی از این انتقادات، از سوی شرکتهای دیگر بوده که از آزادی انتخاب کاربران حمایت کرده و اپل را به دلیل مالیاتی که از توسعهدهندگان دریافت میکند، محکوم میکنند. بزرگترین انتقادکنندهها نیز شرکتهایی هستند که میخواهند فروشگاه برنامهها خود را در میان کاربران جا انداخته و از آن کسب درآمد کنند. از متا میتوان به عنوان یکی از این شرکتها نام برد.
پس از آن نیز، شرکت اپیک گیمز قرار دارد. شرکتی بزرگ که خود را برای افراد جوری جلوه داده که گویا میخواهد برای کاربران در مقابل بیعدالتیهای اپل در قوانین اپ استور بجنگد. تیم سوئینی، مدیرعامل شرکت اپیک گیمز نیز گفته است:
«اپل باید متوقف شود.»
شاید اپل در این مورد که اپ استور را تنها راه ورود برنامه به آیفونها قرار داده کمی خودخواهی و اشتباه کرده باشد. اما اپیک گیمز تلاش دارد تا این مورد را بیش از آن چیزی که است بزرگ نشان داده و با آن مبارزه کند. همچنین این شرکت فاش کرده که ماهها برای این مبارزه با اپل برنامهریزی کرده است.
مبارزهای که به دادگاه کشیده شد و در آن، اپل توانست مچ اپیک گیمز را بخواباند. اما چیزی که در ایالات متحده طبیعی است، این بوده که دادگاههای آن بسیار طولانی هستند.
قطعا این موضوع وجود داشته که مالکیت و نحوه کنترل اپ استور روی کاربران، یک فضای انحصاری و ضدرقابتی را به وجود آورده است. اما از طرفی دیگر، اپل با استناد با اینکه کاربران در صورت تمایل میتوانند به سراغ گوشیهای اندرویدی بروند، این موضوع را رد کرده است. اما به نظر میرسد اپل اکنون نهایتا در مقابل فشارهای دولتهای مختلف به خصوص از سمت چین، تسلیم شده و شاید به زودی اپ استور تنها راه ورود اپلیکیشن به آیفونها نباشد.
همچنین لازم به ذکر است که این عمل اپ استور، قوانین ضدانحصار ایالات متحده را نقض کرده است. قانونی که طرفدار بزرگی به نام مایکروسافت دارد.
در فوریه سال ۲۰۲۲ (مصادف با بهمن ۱۴۰۰) نیز، مایکروسافت در طی یک نامه به اپیک گیمز به قصد دوستی، اعلام کرده که مشکلات ضدانحصار بسیار فراتر از بازی است. مایکروسافت در این نامه به صورت مستقیم اعلام کرد که اگر اپل اکنون متوقف نشود، رفتار ضدانحصاری آن در آینده بدتر شده و جلوگیری از آن مشکلتر خواهد شد.
لازم به ذکر است که خود مایکروسافت نیز، سالها با مشکلات انحصار از سوی اینترنت اکسپلورر مواجه بود. شرکتی که اکنون کنترل کامل اکوسیستم کنسول ایکسباکس را داشته و همان کاری که اپل با اپ استور انجام میدهد را انجام میدهد.
به راحتی میتوان متوجه شد که برخی از انتقادهای صورت گرفته از اپل از سوی افراد و شرکتهایی بوده که برای منفعت و ورود خود به بازار دست به این اعمال زدهاند. اما نمیتوان از این مسئله چشمپوشی کرد که اتهام اقدامات ضدانحصار در حال حاضر از خارج از دنیای فناوری علیه اپل مطرح شده است.
به عنوان، در ژانویه سال ۲۰۲۲ (مصادف با دی ۱۴۰۰)، دادستانهای کل ۳۴ ایالت و ناحیه کلمبیا به اپیک گیمز پیوستند.
این ایالتها در نامهای گفتند:
«رفتار اپل به توسعهدهندگان اپلیکیشنهای موبایل و میلیونها شهروند آسیب رسانده است. در همین حال، اپل همچنان به انحصار توزیع اپلیکیشن و راهحلهای پرداخت درون برنامهای برای آیفونها، سرکوب رقابت و جمعآوری سودهای فرارقابتی در صنعت تقریبا تریلیون دلاری گوشیهای هوشمند ادامه میدهد.»
در ابتدا، شرکتهای فناوری رقیب به مخالفت با اپ استور پرداختند و همانطور که خواندیم، پس از آن ایالتهای مختلف به جنگ اپل رفتند. اما اکنون در چند سال گذشته، کشورهای زیادی علیه اپ استور مخالفت کرده و شاید این مخالفتها در نهایت به نتیجه برسد.
به عنوان مثال، اخیرا یک سیاستمدار هلندی اپل را مجبور کرده تا کارمزد دریافتی از توسعهدهندگان را از ۳۰ درصد به ۲۷ درصد کاهش دهد. شاید این اقدام چندان به چشم نیاید، اما میتوان آن را به عنوان شروعی برای عقبنشینی اپل قلمداد کرد.
این تغییر بزرگی بوده که اکنون شاهد آن هستیم. اتحادیه اروپا در قسمت بازارهای دیجیتال خود نیز میتواند از اپل بخواهد تا سال ۲۰۲۴ به فروشگاههای اپلیکیشن شخص ثالث اجازه دهد و بر اساس گزارشها، شرکت آمریکایی اکنون در حال آماده شدن برای این امر است.
این میتواند به آن معنا باشد که توسعهدهندگان به احتمال زیاد اپ استور اپل را ترک کرده و شاید فروشگاه خود را راهاندازی کنند، یا حداقل به یک فروشگاه اپلیکیشن جایگزین بپیوندند. این به آن دلیل بوده که تنها شرکتهای بزرگی که دارای سیستم پرداخت هستند، درک کرده که اجرای فرآیند پشتیبان شخصی خود بسیار ارزانتر از پرداخت هزینه به اپل است.
در ابتدای مطلب نیز ذکر شد که استیو جابز در همان سال ۲۰۰۸ به یک نکته اشاره کرده بود. او در مورد رویای توسعهدهندگان گفته بود:
«رویای شما این است که برنامه شما توسط هر کاربر آیفون مورد استفاده قرار گیرد.»
انتقال به یک فروشگاه اپلیکیشن جدید میتواند به معنای صرفهجویی و درآمد بیشتر برای توسعهدهندگان باشد. اما این احتمال وجود دارد که اکثر توسعهدهندگان در اپ استور باقی بمانند. زیرا این فروشگاه برنامه در همه آیفونها وجود داشته و اکثر کاربران عادت کردهاند تا برنامههای خود را از آنجا دریافت کنند. لازم به ذکر است که طبق اعلام اپل، فرآیندهای اپ استور از توزیع بدافزار در میلیونها آیفون جلوگیری کرده و همین موضوع میتواند باعث شود درصد زیادی از کاربران در همان اپ استور باقی بمانند.
با توجه به این تفاسیر، شاید نتوان پیشبینی کرد که در صورت اینکه کاربران برنامههای خود از فروشگاهی به جز اپ استور دریافت کنند، مشکلات چقدر خواهد بود. اما بروز مشکلات برای کاربران و توسعهدهندگان امری قطعی به نظر میرسد.
بنابراین میتوان با اطمینان گفت حتی پس از ظهور فروشگاههای جدید در آیفون، اپ استور همچنان وجود داشته و احتمالا کاربران زیادی همچنان از آن استفاده کنند.
انتهای پیام
ارسال نظر