سرنوشت بد در انتظار رجیستری آیفون ۱۴ در ایران

چندی پیش «ابراهیم درستی»، نماینده اسبق وزیر صمت در اصناف کشور، در گفت‌و‌گو با تجارت‌نیوز با اشاره به اینکه در حال حاضر آیفون ۱۴ در بازار به‌صورت فراوان موجود است، گفت: «حدود ۳۰۰ هزار گوشی آیفون ۱۴ دست مصرف‌کننده است که غالباً از طریق رویه مسافری و یا قاچاق وارد کشور شده‌اند.» تکلیف صدها هزار دارنده این گوشی در ایران هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست؛ هرچند می‌توان با مروری به اظهارات و وقایعی که پیرامون آیفون ۱۴ رخ داده است، تا حدی آینده آن را حدس زد.

آیفون ۱۴ مسافری که اظهار شده باشد،‌ کالای قاچاق نیست

در هفته‌های گذشته سامانه همتا خبری مبنی بر اینکه گوشی‌های آیفون ۱۴ که در ایران هستند، همگی قاچاق بوده و رجیستر نشده‌اند، منتشر کرد. پیگیری دیجیاتو از سامانه همتا به همین بیانیه و نکاتی که در آن ذکر شده است، ختم شد؛ بیانیه‌ای که بازار این گوشی را در ماه گذشته در ایران تکان داد، ولی به نظر می‌رسد که چندان هم درست نباشد.

چند روز پس از انتشار این بیانیه، سخنگوی وزارت صمت اعلام کرد روند رجیستری آیفون ۱۴ در حال انجام است و نتیجه آن به‌زودی اطلاع‌رسانی خواهد شد و البته این «به‌زودی» هنوز فرا نرسیده است؛ هرچند که او تأکید کرد واردات مسافری گوشی آیفون ۱۴ انجام شده و وزارت صمت برای آن راه‌‌حل نقطه‌ای و محدود اندیشیده و به آن رسیدگی خواهد کرد.

ارزش‌گذاری آیفون ۱۴ در سامانه گمرکی

باید بدانید در مبادی ورود به کشور، این گوشی در ابتدا ثبت می‌شود و حتی ارزش‌گذاری آیفون ۱۴ در سامانه پنجره واحد گمرکی انجام شده است. تفاوت اینجاست که در حال حاضر مانند قبل، هر مسافر مهلت یک‌ماهه ندارد تا گوشی خود را ثبت کند و پرداخت گمرکی آن را انجام دهد؛ بلکه باید به‌صورت آنی گوشی را در فرودگاه اظهار کند. این کار باعث می‌شود تا مانند سابق، نتوان با پاسپورت مسافرین دیگر، گوشی را در شبکه به ثبت رساند. پس می‌توان گفت وارد‌کردن مسافری گوشی آیفون ۱۴، قاچاق به‌حساب نمی‌آید؛ البته به شرط آنکه در مبادی گمرکی اظهار شده باشد.

اما در هر حال نباید فراموش کرد که هر مسافر در سال فقط یک گوشی می‌تواند با خود وارد کند و طبق قوانین جدید، پرداخت عوارض گوشی هم باید با کارت بانکی به اسم مسافر صورت بگیرد.

اما اینکه چرا رویه تجاری این محصول هنوز شروع نشده است و خرده‌فروشان درباره آن چه نظری دارند، مسائلی است که در ادامه می‌خوانید و سعی می‌کنیم به جمع‌بندی برسیم که باید چه تصمیمی در برابر خرید آیفون جدید گرفت.

مشکلی از سمت واردکنندگان شرکتی وجود ندارد

«محمدرضا عالیان» سخنگوی انجمن واردکنندگان موبایل در گفت‌و‌گو با دیجیاتو تأکید دارد که هنوز رویه تجاری وارد‌کردن آیفون ۱۴ مشخص نشده و آن‌ها هر روز پیگیر این موضوع هستند. به گفته عالیان، تا به امروز هیچ شرکتی مجوز واردات تجاری آیفون ۱۴ را نگرفته است و دلیل آن هم اصلاً مشخص نیست:

«ما پیگیری زیادی کردیم، ولی به ما هیچ اطلاعی داده نشده است که چرا این مجوز صادر نمی‌شود. دلایل مختلفی می‌تواند پشت این موضوع باشد، اما به ما هیچ دلیل رسمی اعلام نشده است.»

مواردی مانند کمبود ارز و یا سیاست‌های دولت و مجلس در قبال گوشی آمریکایی و... می‌تواند از جمله دلایل عدم واردات رسمی آیفون ۱۴ باشد؛ اما به‌نظر می‌رسد فعلاً هیچ دلیل مشخصی اعلام نشده است.

فروشندگان خرد موبایل که گوشی‌های آیفون ۱۴ را به‌صورت مسافری وارد کشور کرده‌اند، همچنان باور دارند که دود مشکلات بر سر رجیستر نشدن گوشی‌های مسافری آیفون ۱۴، از چندین جا بلند می‌شود و یکی از آن‌ها، اقدامات واردکنندگان رسمی است.

عالیان همچنین در پاسخ به دیجیاتو پیرامون این پرسش که آیا واردکنندگان رسمی مانع از واردات گوشی به‌صورت مسافری و ثبت‌شدن آن در بازار شده‌اند یا خیر، گفت: «فروش آیفون به‌صورت تجاری اصلاً رقابتی با آیفون به‌صورت مسافری ندارد. این راهی است که اگر باز شود، برای هر دو گروه باز می‌شود. در‌واقع هرگاه بتوانیم رویه تجاری را راه بیندازیم، قطعاً رویه مسافری هم راه خواهد افتاد. این شائبه که واردکنندگان رسمی مانع از تحقق واردات مسافری و رجیستری گوشی‌های جدید اپل هستند، درست نیست و گیر این موضوع ربطی به ما ندارد.»

ارزش‌گذاری انجام شده، اما امکان رجیستری نیست

یکی از فروشندگان موبایل در گفت‌و‌گو با دیجیاتو تأکید دارد که آن‌ها هنگام وارد‌کردن گوشی از گمرکات کشور، با مشکل و یا هشداری مواجه نشدند؛ چرا که آیفون ۱۴ در پنجره واحد خدمات گمرکی تعریف شده و قیمت‌گذاری هم شده است. این فروشنده که نخواست نامش در این گزارش برده شود، به دیجیاتو گفت: «در روزهای اول این گوشی اصلاً قیمت‌گذاری نشده بود. سپس قیمت اشتباهی روی آن خورد و در‌ نهایت اصلاح شد و قیمت ۱۱۹۰ دلار ثبت شد. در حال حاضر هم گوشی‌ها به‌راحتی در گمرک ثبت می‌شوند و به ما وعده داده می‌شود که به‌زودی مشکل رجیستری حل خواهد شد.»

از طرف دیگر گمرک فرودگاه امام در پاسخ به دیجیاتو نیز مشکل را مربوط به سامانه همتا می‌داند و می‌گوید خریداران می‌توانند در فروشگاه و در دفتر ریاست، شکایت خود را ثبت کنند تا شاید این موضوع پیگیری شود. به‌نظر می‌رسد اگر تعداد این شکایات بیشتر باشد، احتمال رسیدگی به آن نیز قوت خواهد گرفت.

یکی دیگر از فروشندگان موبایل که واردات مسافری آیفون انجام داده است، در گفت‌و‌گو با دیجیاتو می‌گوید مدل‌های متنوعی از انواع گوشی‌ها در بازار موبایل کشور وجود دارند که عمدتاً به‌صورت مسافری وارد شده‌اند و اصلاً رویه تجاری ندارند:

«گوشی‌های موتورولا یا پیکس و حتی فولد ۴ سامسونگ با همین رویه وارد کشور می‌شوند و هیچ مشکلی برای رجیستری ندارند. حتی مدل‌هایی که اصلاً در گمرک و همتا تعریف نشده‌اند را می‌توان به‌راحتی درخواست ثبت داد و پس از بررسی چند روزه، آن‌ها هم وارد چرخه رجیستری در کشور می‌شوند. چطور تکلیف رجیستری گوشی بزرگ‌ترین برند موبایل در دنیا که هواداران زیادی هم در ایران دارد، تا به امروز مشخص نشده است؟»

تمدید دوره خاکستری آیفون‌های وارد‌شده

این فروشنده تأکید دارد که تنها کمک دولت تا به امروز برای گوشی‌های آیفون ۱۴ مسافری که وارد کشور شده است، این بوده که دوره خاکستری، یعنی آن دوره یک‌ماهه‌ای را که بدون رجیستری در شبکه موبایل، آنتن‌دهی به این گوشی‌ها تعلق خواهد گرفت، تمدید کرده است:

«ما از اوایل مهر این گوشی‌ها را وارد کرده بودیم و استرس اینکه مدت یک‌ماهه‌ فعالیت آن‌ها بدون ثبت در شبکه تمام شود و گوشی‌ها دیگر هیچ‌وقت در شبکه رجیستری شوند، برای همه خریداران و دارندگان این گوشی‌ها وجود داشت. هیچ‌کس هم پاسخگوی سؤال ما نبود. حالا این مدت به‌طور خودکار تمدید شده است، اما بازهم تکلیف رجیستری مشخص نیست و باز در اواخر این ماه، این چالش برای همه گوشی‌هایی که وارد شده‌اند، وجود دارد.»

او اشاره می‌کند که دولت به احتمال زیاد، اگر نتواند به جمع‌بندی واحدی برای رجیستری این گوشی‌ها تا پایان این ماه برسد، مجدداً این دوره را تمدید می‌کند؛ موضوعی که چندان دور از ذهن هم نیست.

یکی دیگر از فروشندگان موبایل به دیجیاتو می‌گوید دست‌های پنهانی در کار هستند که قصد دارند آیفون ۱۳‌های موجود در بازار را بفروشند و سپس واردات آیفون ۱۴ را باز کنند. او استدلال دقیقی برای صحبت خود ندارد و دیجیاتو نیز به شکل مستقل این ادعا را تایید نمی‌کند. با این حال این فروشنده می‌گوید: «به‌خاطر قیمت یکسان و حتی کمتر گوشی جدید اپل، خریداران حتماً به سمت تهیه مدل جدید می‌روند و نه مدل قدیمی‌تر؛ از آنجایی که آیفون ۱۳ در بازار به‌وفور یافت می‌شود، این موضوع به ضرر بسیاری از فروشندگان بزرگ است.» ادعای او مستندات خاصی ندارد، اما ادعای جالبی است که می‌توان در آن تعمق کرد.

طبق شنیده‌هایی که به دست دیجیاتو رسیده است، عدم اجازه واردات گوشی آیفون ۱۴ باعث شده کسبه فعال در این زمینه ضررهای زیادی را در این وضعیت اقتصادی ببینند. این موضوع به‌حدی گران تمام شده است که بر‌اساس برخی شنیده‌ها، تعدادی از کسبه‌های بازارهای موبایل و فروشندگان آن اعتراضات زیادی در اتحادیه‌های مربوطه و واحدهای صنفی داشته‌اند تا این مشکل برطرف شود.

در‌نهایت آیفون ۱۴ بخریم یا نه؟

واقعیت اینجاست که خرید آیفون ۱۴ در حال حاضر یک ریسک است و با یک‌سری اقدامات می‌توان ریسک آن را کاهش داد.

ما دو نوع واردات گوشی آیفون ۱۴ در ایران داریم؛ یکی گوشی‌هایی که به‌صورت مسافری وارد شده و در گمرک اظهار شده‌اند و در حال حاضر به‌صورت موقت دوره خاکستری آن‌ها تمدید می‌شود. در‌واقع دارندگان این گوشی‌ها با خارج‌کردن و وارد‌کردن سیم‌کارت می‌توانند سی روز از گوشی خود استفاده کنند و این موضوع از مهرماه تا امروز انجام شده است. وزارت صمت هم تأکید کرده که تکلیف رجیستری این گوشی‌ها که از فرودگاه وارد شده‌اند، به‌زودی مشخص خواهد شد. پس اگر قصد خرید این مدل گوشی را دارید، بهتر است خودتان به‌صورت مسافری آن را وارد کنید؛ چرا که تنها با کارت بانکی صاحب پاسپورت می‌توانید پرداخت گمرکی آن را انجام دهید.

اما از آن‌سو عده زیادی از خرده‌فروشان، آیفون ۱۴هایی را وارد بازار کرده‌اند که به‌صورت چمدانی و عمدتاً از مرزهای عراق وارد کشور شده است. این فروشندگان با خیال اینکه مانند سابق می‌توانند با استفاده از پاسپورت مسافران دیگر، گوشی‌ها را در شبکه رجیستر کنند، اقدام به واردات انبوه این مقدار گوشی کرده‌اند. با این حال به‌نظر می‌رسد عزم دولت برای مقابله با این گوشی‌ها بسیار بالاست و حتی اجازه رجیستری موقت هم به این گوشی‌ها نمی‌دهد. شنیده می‌شود هزاران مدل از این گوشی‌ها در بازار وجود دارد که در حال حاضر از کار افتاده‌اند.

از همین رو، خرید گوشی‌های آیفون ۱۴ از خرده‌فروشان، ریسک‌هایی به‌همراه دارد؛ با این حال دوستداران اپل آن‌قدری به این برند وفادار هستند که احتمالاً این ریسک‌ها را به جان خریده و این گوشی را بین ۵۰ تا ۹۰ میلیون تومان، تهیه می‌کنند. اما اینکه استفاده از فناوری روز کمپانی اپل برای آن‌ها با این حد از ممنوعیت مواجه شده، مشکلی است که پاسخ شفافی برای آن وجود ندارد و به‌نظر می‌رسد زمان که بگذرد، همه چیز به‌طور دقیق‌تر مشخص خواهد شد.