ورود موقعیت محیط زیستی کشور به شرایط امنیتی ! / تهدید فروپاشی اقتصادی

به گزارش اقتصاد100 ؛در طی یک دهه گذشته در ایران بنا به تخمین مراجع بین المللی قریب به یک میلیون نفر در ایران بخاطر تغییرات اقلیمی دست به مهاجرت زده اند. مهاجرت های گسترده و ناگهانی منجر به تنش‌های اجتماعی و تقابل جمعیت مهاجر با جمعیت میزبان شده و نا آرامی ها و نارضایتی های داخلی را دامن می زند. عدم توجه به تغییرات اقلیمی و آثار آن چالش های امنیتی عمیقی را سبب خواهد شد که بسرعت می توانند از کنترل خارج شوند.

کم اهمیت پنداشتن بحرانی که بطور خرنده کشور را تهدید می کند منجر به نابودی زیرساخت های کشور توسط وقایع طبیعی ویرانگر خواهد بود. ویرانی این زیرساخت‌ها سالها کشور را از نظر اقتصادی به عقب برده و جبران برخی خرابیها به دلیل مخارج بالای آنها دیگر امکان پذیر نخواهد بود. نتیجه غفلت کشور از تغییرات اقلیمی چیزی جز ویرانی کشور بجای نخواهد گذاشت. مطالعات دانشگاه جرج واشنگتن نشان می دهد که آلودگی‌های ناشی از سوخت های فسیلی قاتل نامرئی مردم جهان است. مرگ ۲۰ درصد مردم جهان مستقیما با آلودگی‌های ناشی از استفاده از سوخت های فسیلی مرتبط است.

در ایران بطور قطع این آمار بالاتر است چرا که ایران نه تنها استفاده از سوخت های فسیلی  را متوقف نکرده است بلکه بطور مستمر با یکی از بزرگ‌ترین آلوده کننده ترین سوخت های فسیلی یعنی مازوت در برخی نیروگاههای کشور برق تولید می کند.

اضافه بر آن، استفاده از بنزین و گازوییل که بطور گسترده هنوز در کشور رواج دارد، خطر گازهای گلخانه ای و دیگر مواد آلوده کننده مشتق از سوخت های فسیلی را چندین برابر می کند. این تنها خسارات انسانی مصرف سوختهای فسیلی است. سوخت های فسیلی با تولید گازهای گلخانه و شدت بخشیدن به بحران تغییرات اقلیمی منجر به خسارات مالی گزافی برای کشور نیز می شوند.

تهدید امنیتی تغییرات اقلیمی

بعد از سالها که در جهان خطرات تغییرات اقلیمی توسط  پژوهشگران بررسی و منتشر شده تقریبا تمام سیاستمداران جهان اطلاعات کامل و جامعی از تهدیدات تغییرات اقلیمی دارند ‌و غالبا در مناظرات انتخابی یکی از مهم‌ترین موضوعات مناظره در طی بیست سال گذشته خطر تغییرات اقلیمی بوده است. تهدید امنیتی تغییرات اقلیمی دربیشتر کشورهای جهان بطور جدی مورد توجه قرار گرفته و در کانون توجه رهبران کشورهای جهان است.

هنوز در کشورما هیچیک از مسئولین کشور در مورد خطرات تغییرات اقلیمی اظهار نظری نکرده اند. خطری که موجودیت کشور و ملت را بطور خزنده و نامرئی تهدید می کند. گسترش تصورات نادرست و باورهای غیرعلمی در بین مردم و حتی مسئولین و عدم تخمین درست تصمیم گیران استراتژیک کشور از مقیاس و بزرگی خطر، انجام هرگونه اقدام پیشگیرانه را به طرز پیچیده ای غیر ممکن می سازد.       

بی توجهی به زنگ خطری جدی برای کشور     

ضربات ویرانگر وقایع طبیعی ناشی از تغییرات اقلیمی و گستردگی، شدت، مدت و دفعات این وقایع می بایست زنگ خطری جدی برای کشور باشد ولی متاسفانه کمترین توجهی از سوی مقامات مسئول به این هشدارهای طبیعی نمی شود و حتی برخی به انکار تغییرات اقلیمی و اثرات ویرانگر آن می پردازند. هزینه این غفلت سرمایه های انسانی و اقتصادی کشور است.

حمله و هزینه باران های مخرب

باران  ها و طوفان های فصلی موسوم به مونسون که غالبا در جنوب و جنوب شرقی آسیا دیده می شوند پدیده ای بسیار نادر در ایران بوده اند ولی در طی چند سال اخیر این باران ها با شدت بیشتر و مقیاس وسیعتر به سمت ایران حرکت کرده اند. تابستان دو سال پیش این باران‌ها در سیستان و بلوچستان خرابی های بسیار بر جای گذاشتند ولی خرابی های هشدار دهنده دو سال پیش هیچ واکنشی را در بین مسئولان کشور برای مقابله با تغییرات اقلیمی برانگیخته نکرد.

دو سال ارزشمند که از دست رفت

غفلت کشور از تغییرات اقلیمی، دو سال ارزشمند را که می بایست به گسترش سریع انرژی‌های تجدید پذیر و توقف فوری تولید گازهای گلخانه ای منجر می شد را به هدر داد. امسال بار دیگر باران های فصلی به ایران آمدند ولی با شدتی مخرب تر و مقیاسی گسترده تر و تلفات جانی و مالی بسیار بزرگ‌تر.

تهدید فروپاشی اقتصادی و اجتماعی

اگر همچنان در غفلت و انکار تغییرات اقلیمی باقی بمانیم، بدون هیچ تردیدی وقایع طبیعی ویرانگرتر در انتظار کشور خواهد بود. زمان برای اقدام دیر است ولی اگر کاری انجام نشود هزینه های این وقایع طبیعی بسرعت کشور را به فروپاشی اقتصادی و اجتماعی خواهد کشاند.

در طی یک دهه گذشته در ایران بنا به تخمین مراجع بین المللی قریب به یک میلیون نفر در ایران بخاطر تغییرات اقلیمی دست به مهاجرت زده اند. مهاجرت های گسترده و ناگهانی منجر به تنش‌های اجتماعی و تقابل جمعیت مهاجر با جمعیت میزبان شده و نا آرامی ها و نارضایتی های داخلی را دامن می زند. عدم توجه به تغییرات اقلیمی و آثار آن چالش های امنیتی عمیقی را سبب خواهد شد که بسرعت می توانند از کنترل خارج شوند.

کم اهمیت پنداشتن بحرانی که بطور خرنده کشور را تهدید می کند منجر به نابودی زیرساخت های کشور توسط وقایع طبیعی ویرانگر خواهد بود. ویرانی این زیرساخت‌ها سالها کشور را از نظر اقتصادی به عقب برده و جبران برخی خرابی ها به دلیل مخارج بالای آنها دیگر امکان پذیر نخواهد بود. نتیجه غفلت کشور از تغییرات اقلیمی چیزی جز ویرانی کشور بجای نخواهد گذاشت.

اقدامات فوری که باید انجام شود

مهندس افشین صالحیان استراتژیست ارشد شبکه برق در گفت و گو با رکنا در خصوص اقدامات لازم و  فوری کشور برای مقابله با تغییرات اقلیمی چنین بیان داشت و تاکید داشت در غیر اینصورت کشور بسرعت در سراشیبی فروپاشی قرار خواهد گرفت:

۱- جایگزینی تمامی نیروگاه های سوخت فسیلی با نیروگاه های انرژی تجدید پذیر. کشوربین ۶ تا ۱۰ سال و با هزینه سالانه ۵ تا ۹ میلیارد دلار می تواند بسرعت منابع غنی انرژی‌های تجدید پذیر کشور را برای توقف تولید گازهای گلخانه ای بکار بگیرد.

۲- حذف سوخت های فسیلی بنزین و‌گازوییل از صنعت حمل و نقل کشور. حذف تعرفه های موجود برای واردات ماشین های الکتریکی و اهدا وام های کم بهره به مردم برای تشویق مردم به جایگزین کردن خودروهای سوخت فسیلی با خودروهای الکتریکی یکی از اقداماتی است که به این جایگزینی سرعت می بخشد. کشور برای جایگزینی تمامی خودروهای کشور با خودرو الکتریکی و ایجاد زیرساخت های ضروری همانند ایستگاههای شارژ باتری به هزینه ای برابر با ۱/۵ میلیارد دلار در سال نیاز خواهد داشت خواهد داشت. این هزینه بعد از ۲۵ سال تمام صنعت حمل و نقل کشور را از وجود سوختهای فسیلی پاک خواهد کرد.

گام دوم و فوری مقابله با تغییرات اقلیمی در ایران

این استراتژیست ارشد شبکه برق در ادامه متذکر شد با توجه به وضعیت اضطراری کشور در مقابله با تغییرات اقلیمی و کمبود منابع مالی و انسانی اقدامات زیر باید در مرحله بعد و در اولویت دوم قرار بگیرند.

۳- بکار گیری روش‌های کشاورزی مدرن در کاهش گازهای گلخانه ای که بهره وری محصولات را بالا برده، هزینه ها را پایین آورده و تولید گازهای گلخانه ای را کاهش و یا به کل متوقف می کند.

۴- تحول دامداری در کشور برای توقف تولید گازهای گلخانه ای. حرکت دامداری کشور از گاوداری که منبع مهم تولید گازهای گلخانه ای است به دام‌هایی که به میزان به مراتب کمتری گازهای گلخانه ای تولید می کنند.

۵- تغییرات اساسی در صنایع کشور خصوصا ذوب آهن، فولاد، مس و بتن (یا آنچه که به صنعت سیمان در ایران معروف است) برای توقف تولید گازهای گلخانه ای. روش‌های مدرن، تکنولوژی‌های جدید و نیروی کار کارآزموده که قابلیت اجرای این تغییرات اساسی را داشته باشند از ضروریات است.

افشین صالحیان بیان داشت : توصیه های بیشتری برای توقف تولید گازهای گلخانه ای بطور صددرصد، نیاز به ایجاد زیرساخت های مناسب و آموزش آحاد مردم را دارد. تغییردر الگوی مصرف و حرکت به سمت استفاده از پروتئین های گیاهی و یا گوشت مصنوعی که برای تولید به وجود دام نیاز ندارد قدم مهمی خواهد بود. بطور متوسط کشور برای توقف تولید گازهای گلخانه ای در حال حاضر به سالانه ۶ میلیارد دلار سرمایه گزاری نیاز دارد. خسارات مستقیم و غیرمستقیم  وارده به کشور در باران های فصلی اخیر در نیمه اول سال جاری ۳/۵ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. مقایسه هزینه خسارات با هزینه اقدامات پیشگیرانه، سرمایه گزاری در توقف تولید گازهای گلخانه ای را از نظر اقتصادی توجیه پذیر و از نظر اخلاقی ضروری می نمایاند. هزینه غفلت از تهدیدات تغییرات اقلیمی بسیار بیشتر از اقدامات پیشگیرانه است.دیگر فرصتی برای تعلل باقی نمانده است.