سود ناشران را افزایش بیش از 31.3 درصدی هزینه ها بلعید

بر پایه محاسبات صورت گرفته توسط تحریریه اقتصاد100، با توجه به داده‌های سامانه مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، سال گذشته قیمت هر جلد کتاب 60 هزار و 917 تومان بوده است. امسال نرخ تورم سالانه حوزه فرهنگ 37.8 درصد بوده است و قیمت هر جلد کتاب بطور میانگین بر اساس سامانه خانه کتاب و ادبیات  نیز به 79 هزار و 819 تومان رسیده است. به عبارتی معادل 31.3 درصد قیمت کتاب بطور میانگین در یک سال اخیر با افزیش مواجه شده است.

سال جاری در این نمایشگاه با این نرخ تورم خورده بر کتاب، 4 میلیون و 247 هزار و 55 جلد کتاب به فروش رفته در حالی که در نمایشگاه سال گذشته 4 میلیون و 103 هزار 937 جلد کتاب به فروش رفت. به معنای دیگر در این نمایشگاه با توجه به تورم موجود تتها 143 هزار جلد کتاب بیشتر از پارسال فروخته شد. این در حالی است که در این نمایشگاه ناشران برای تآمین نقدینگی خود، تخفیف‌های ویژه‌ای برای فروش کتاب در نظر گرفته بودند.

نتایج حاصل محاسبه فروش کتاب در سال گذشته ( طی نمایشگاه کتاب) با رقم امسال نشان می‌دهد که مقدار فروش نزدیک به همین مقدار  339 میلیارد تومان امسال می‌شود. به عبارتی فروش سر بر سر خواهد شد. یعنی اینکه ناشران سودی نه تنها نداشته‌اند بلکه تورم موجود نیز بر هزینه‌های آنها اضافه کرده است.

اگر نرخ تورم 37.8 درصدی را در نظر گرفت رقم فروش  سال گذشته نسبت به امسال به بیش از 344 میلیارد تومان برآورد می شود. حدود 5 میلیارد تومان بیشتر از امسال.

گفته‌های ناشران نیز این گزاره را تأیید می کنند که نمایشگاه امسال دستاوردی نداشته، بلکه حتی هزینه های آنها برای حضور در این نمایشگاه را نیز نتوانسته جبران کند.

یکی از ناشران شرکت کننده در سی و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب به اقتصاد 100 گفته این نمایشگاه از لحاظ کیفی و کمی نسبت به دیگر نمایشگاه‌های گذشته روند نزولی داشته است.

وی گفته که این نمایشگاه را باید بیشتر با عنوان نمایشگاه کتاب‌های مذهبی شناخت چرا که در بخش عمومی نمایشگاه سی و چهارم بیشترین و بهترین غرفه‌ها به انتشارات کتاب‌های مذهبی اختصاص داشت.

یکی دیگر از دلایل ناکامی سی و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب، حضور گسترده انتشارات دولتی و شبه دولتی بود، به گونه‌ای که بیشتر عنوان‌های جدید عرضه شده در این نمایشگاه به این انتشارات اختصاص داشت. 

یک ناشر کودک و نوجوان در این باره به اقتصاد100 گفت که، افزایش40 درصدی قیمت کاغذ و جوهر در سال جاری  نسبت به پارسال باعث شده بود که بیشتر ناشران بخش خصوصی و آنهایی که هویت مستقلی داشتند، نتوانستند در این نمایشگاه شرکت کنند چرا که انتشارات جدیدی برای عرضه نداشتند.

بر همین اساس است که اغلب ناشران بخش خصوصی و کارشناسان حوزه کتاب، نمایشگاه سی و چهارم را نمایشگاه کتاب دولت نامیده‌اند.

برخی از ناشران بخش خصوصی نیز که در این نمایشگاه شرکت کرده بودند در گفت و گو با اقتصاد 100 از شرکت خود در این نمایشگاه ابراز پشیمانی کرده‌اند. چرا که آنها نتوانسته‌اند هزینه‌های حضور خود در این نمایشگاه را جبران کنند. محض نمونه، یکی از این انتشارات که در بخش کودک فعالیت می‌کند نتوانست هزینه 450 میلیون تومان غرفه 1200 متر مربعی را که اجاره کرده بود را تآمین کند.

پرداخت نکردن دستمزد کارگران به دلیل جبران نشدن هزینه‌های ارائه شده در نمایشگاه توسط ناشران بخش خصوصی یکی دیگر ازدلایل ناکامی نمایشگاه سی و چهارم کتاب بوده است.

در همین حال با وجود آنکه آمار دقیقی از عرضه تازه‌های نشر در این نمایشگاه ارائه نشده است و اطلاع رسانی درباره تازه‌های نشر فقط به چند انتشاراتی آن هم شبه دولتی اختصاص یافت اما براساس سامانه مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، نشان می‌دهد، در این مدت 3 هزار و 369 عنوان کتاب در شمارگان 2 میلیون و 669 هزار و 235 نسخه در حوزه‌های مختلف منتشر شده است، این درحالی است که در مدت مشابه سال 1401 این اعداد به ترتیب، 6هزار و 324 عنوان و شمارگان 5 میلیون 977 نسخه بوده است.

براساس آمار و داده‌ها، کتاب‌های حوزه ادبیات با 662 عنوان در شمارگان 397 هزار و 845 نسخه در صدر این فهرست قرار دارد؛ همچنین کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان با 507 عنوان و 659 هزار و 950 نسخه در مقام دوم این جدول است، پس از آن نیز کتاب‌های کمک آموزشی با 438 عنوان و 292 هزار و 200 نسخه رتبه سوم این جدول را دارا است.

همچنین براساس این داده‌ها، 2هزار و 575 عنوان کتاب تالیفی و تنها 794 عنوان اثر ترجمه شده است.

بنابراین ما هیچ ما نگاه واژه‌ای مناسب برای توصیف  و ارزیابی سیو چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران است. آنجا که حضور چشمگیر ناشران دولتی بیشتر از ناشران بخش خصوصی به چشم آمد.