این افراد نباید این نوبرانه بهاری را بخورند

فاویسم، یک بیماری خونی ارثی است که به دلیل فقدان یا کمبود یک آنزیم در گلبول‌های قرمز ایجاد می‌شود. این بیماری معمولاً پس از مصرف مواد خاصی مانند باقلا (خام، سبز یا فریز شده)، داروهای مشخص یا در پی ابتلا به عفونت‌ها ظاهر می‌شود. یکی از راه‌های انتقال این بیماری، از طریق شیر مادر به کودکان زیر یک سال است. شایان ذکر است که این بیماری، بیشتر در پسران زیر پنج سال مشاهده می‌شود.

شیوع بیماری فاویسم در ایران

این بیماری در مناطق شمالی و جنوبی ایران، به‌ویژه در سواحل دریا، بیشتر شایع است. علت اصلی فاویسم، کمبود آنزیم گلوکز ۶ فسفات دهیدروژناز در گلبول قرمز است که منجر به مشکلاتی همچون کم‌خونی حاد همولیتیک، زردی در نوزادان و تخریب مزمن گلبول‌های قرمز می‌شود. این آنزیم نقش مهم و حیاتی در جلوگیری از اثرات مضر اکسیدان‌ها بر گلبول‌های قرمز دارد. در صورتی که بدن فاقد این آنزیم باشد و فرد در معرض اکسیدان‌ها قرار گیرد، خطر ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد.

علائم بیماری فاویسم

علائم این بیماری معمولاً پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت از تماس با عوامل محرک رخ می‌دهند و شامل موارد زیر است:

• تهوع و استفراغ
• تب
• زرد شدن سفیدی چشم
• دل‌درد
• کاهش ادرار و تیره شدن رنگ ادرار
• رنگ‌پریدگی و زردی پوست

چطور فاویسم را تشخیص دهیم؟

تشخیص بیماری فاویسم تنها از طریق آزمایش خون امکان‌پذیر است.

راهکارهای درمان فاویسم

فاویسم درمان دائمی برای اصلاح ژن ندارد و پیشگیری بهترین راه حل است. دوری از مواد اکسیدانی و تحت نظر پزشک بودن، حیاتی است. در صورت تشدید علائم، پزشکان معمولاً تزریق سرم یا در برخی موارد تزریق خون را تجویز می‌کنند.

چرا باقلا خطرناک است؟

باقلا یکی از مواد اکسیدانی است که حاوی ترکیباتی به نام ویسین و کوویسین است. این مواد در هنگام فرآیند گوارش به دی ویسین و سایر عناصر اکسیدانی قوی تبدیل می‌شوند. تماس این ترکیبات با گلبول‌های قرمز افراد مبتلا به فاویسم موجب تخریب گلبول‌ها و بروز کم‌خونی همولیتیک می‌شود.

داروهای ممنوع برای بیماران فاویسمی

برخی از داروها نیز قابلیت تشدید این بیماری را دارند. از جمله:

• آسپیرین (با دوز بالا)
• داروهای ضد مالاریا
• آنتی‌بیوتیک‌ها
• نفتالین
• حنا و سدر
• و داروهایی مانند نیتروفورانتوئین، ویتامین K، استامینوفن با دوز بالا و غیره

چگونه از فاویسم پیشگیری کنیم؟

برای کاهش خطر، باقلا را باید دو لپه کرده و بجوشانید و آب آن را دور بریزید. همچنین پختن باقالا با ادویه‌های گرم مثل دارچین، گلپر و آویشن می‌تواند اثرات آن را کم کند. اما باید توجه داشت که اکثر افراد مبتلا، در حالت عادی هیچ نشانه‌ای ندارند و فقط با مصرف باقلا یا برخی داروها دچار علائم بیماری می‌شوند.

عوارض کلی مصرف باقلا

باقلا می‌تواند خطراتی را برای سلامت افراد ایجاد کند. از جمله:

• افزایش نفخ و احساس سنگینی؛ بهتر است باقلا را جوشانده و آب آن را دور بریزید.
• خطر بی‌خوابی در صورت مصرف شبانه
• ایجاد تاول دهانی در صورت زیاده‌روی در مصرف
• در مواردی، احتمال افزایش ریسک ابتلا به فاویسم در جنین در دوران بارداری (ضرورت مشاوره با پزشک)
• تشدید علائم در افرادی که به کلسترول بالا، سنگ کلیه، افسردگی یا فشار خون بالا مبتلا هستند.

حتماً برای پیشگیری از بروز بیماری‌ها و عوارض ناشی از مصرف باقالا، مشاوره با پزشک را جدی بگیرید. این اطلاعات برای آگاهی از اثرات این ماده غذایی و احتیاط‌های لازم به شما ارائه گردید. /نمناک