زنگ خطری که نادیده گرفته شد و تبعات آن!

خشکی تالاب جازموریان و تبعات زیست‌محیطی

تالاب جازموریان که بین دو استان کرمان و سیستان و بلوچستان قرار دارد، به طور کامل خشک شده و تنوع زیستی منطقه به طور چشمگیری کاهش یافته است. خشک شدن این تالاب باعث از بین رفتن زیستگاه‌های طبیعی و ایجاد گرد و غبار گسترده شده که اثرات نامطلوبی بر سلامت مردم و شرایط اقتصادی منطقه گذاشته است.

این تالاب، که هنوز در کنوانسیون رامسر ثبت نشده است، نیازمند بهبود شرایط آبی برای احیا و بهره‌مندی از حمایت‌های بین‌المللی است؛ با این حال، کمبود آب و مدیریت ناکارآمد منابع آبی از موانع اصلی این فرآیند به شمار می‌رود.

بحران حقابه و خشک شدن منابع آبی

مسئول دبیرخانه تالاب‌های استان کرمان تاکید کرد که حقابه تالاب جازموریان نیازمند رهاسازی مستمر است. بخشی از آب تالاب از سد هلیل رود تامین می‌شود، اما این منابع در شرایط خشکسالی ناکافی هستند. همچنین برداشت بی‌رویه از چاه‌های آب، چه مجاز و چه غیرمجاز، فشار مضاعفی بر منابع آبی وارد کرده و خشکی تالاب را تشدید کرده است.

کاهش جمعیت پرندگان مهاجر و بومی

خشکی تالاب به کاهش جمعیت پرندگان مهاجر منجر شده است. حضور این پرندگان معمولا در فصول سرد سال اتفاق می‌افتد، اما قطع منابع آبی باعث کاهش تعداد آنها شده و بعضی از گونه‌ها به مناطق دیگر مهاجرت کرده‌اند. حتی پرندگان بومی نیز با مخاطرات بیشتری برای بقا مواجه شده‌اند.

پیامدهای زیست‌محیطی و اجتماعی

خشکی تالاب جازموریان پیامدهای گسترده‌ای داشته است. این پیامدها شامل:

افزایش رطوبت‌زدایی و کاهش پوشش گیاهی.

ایجاد گرد و غبار گسترده که منجر به افزایش بیماری‌های تنفسی شده است.

کاهش محصولات کشاورزی و تأثیر مستقیم بر معیشت جوامع محلی.

ضرورت مشارکت مردم و آگاهی‌بخشی

مسئولان تاکید دارند که مشارکت مردم در احیای تالاب بسیار حائز اهمیت است. کارگاه‌های آموزشی و گفتمان‌سازی درباره اهمیت تالاب می‌تواند در این زمینه موثر باشد. همچنین، معرفی بیشتر تالاب جازموریان به مجامع علمی و بین‌المللی نقش کلیدی در برنامه‌های حفاظتی ایفا می‌کند.

اهمیت ایجاد توازن بین کشاورزی و منابع آبی

یکی دیگر از عوامل خشکی تالاب، توسعه ناپایدار کشاورزی و استفاده بیش از حد از منابع آبی است. منطقه‌هایی مانند رودبار جنوب، قلعه‌گنج و زهکلوت به سبب کشت محصولات آب‌بر شدیداً به تالاب فشار آورده‌اند. ایجاد توازن بین نیازهای کشاورزی و منابع آب، اولویتی است که باید مدیریت شود.

در نهایت باید تاکید کرد، خشکی تالاب جازموریان نمونه‌ای از پیامدهای مدیریت ناکارآمد منابع طبیعی است که می‌تواند به بحران‌های عمیق‌تر زیست‌محیطی و اجتماعی منجر شود. حرکت به سوی احیای تالاب نیازمند تلاش‌های مشترک مردم، دستگاه‌های مسئول و نهادهای بین‌المللی است.