ورود سالانه یک میلیون بمب دودزا به ایران/ محیط زیست و شورای شهر منفعل در برابر تهدید جانی مردم

به گزارش خبرنگار اقتصاد 100، آلودگی هوای تهران این روزها باردیگر نفس و سلامت تهرانی ها را مورد حلمه مرگبار قرار داده است. ساکنان این شهر و افرادی که به هر دلیل به پایتخت ایران مراجعه کرده اند این روزها در اتاق گاز تردد می کنند.

بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوا، پایتخت‌ ایران از ابتدای سال تاکنون 144 روز هوای قابل قبول، 106 روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، 16 روز هوای ناسالم برای همه افراد جامعه، 2 روز هوای بسیار ناسالم، دو روز هوای خطرناک و تنها دو روز هوای پاک را تجربه کردند.

 مهم ترین عوامل این آلودگی ها نیز خودروهای بی کیفیت، مازوت سوزی نیروگاه ها و صنایع قدیمی و حتی موقعیت جغرافیایی برشمرده می شود که هر سال به خصوص در فصول سرد سال، مقادیر زیادی دود و گرد و غبار، تهرانی ها را  در خود غرق می کند و  مسئولان تنها تصمیمی که اتخاذ می کنند، تعطیلی مدارس و ادارات است و هر سال نیز به تعداد روزهای آن به واسطه عدم تدبیر لازم اضافه می شود.

البته مسئولان مربوطه هر از چند گاهی برای حل مسئله آلودگی هوای تهران، ایده انتقال پایتخت را نیز مطرح می کنند اما با گذشت نزدیک 13 سال از اولین پیشنهاد درباره انتقال پایتخت، هنوز هیچ اتفاق جدی رخ نداده است.

البته انتقال پایتخت نیز تنها هزینه به کشور تحمیل می کند در صورتی که مسئولان با اقدامات گوناگون می توانند از میزان آلودگی هوا بکاهند.

هوایی که اگر وضعیت آن با تدابیر لازم کنترل نشود در کنار مشکلاتی که در زمینه تعطیلی مدارس به وجود آورده و در بلند مدت می تواند سطح علمی کشور را پایین بیاورد، خطراتی جدی روی سلامتی افراد داشته باشد و باعث مشکلات قلبی، عروقی و گردش خون شود. آسیب به ریه در این هوا طبق تحقیقات انجام شده و نظر کارشناسان اجتناب ناپذیر است و شاهد افزایش حساسیت به بیماری های تنفسی مانند پنومونی، برونشیت و آسم خواهیم بود.

درباره همین مسئله نیز چندی پیش مهدی پیرهادی رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران گفته بود که در تهران، سالانه افراد زیادی به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و براساس آمار موجود سالانه، بیش از ۴۰۰۰ مرگ زودرس در شهر تهران به این دلیل، اتفاق می‌افتد.

مسئله ای که در این میان مطرح است. چرایی اقدامات پیشگیرانه توسط مسئولین است. چراکه بدون شک سودی در این قضیه مطرح بوده که با وجود چند دهه آلودگی هوا در کشور اما هیچ اقدام جدی توسط مسئولان مربوطه صورت نمی گیرد. برای مثال با وجود اینکه بارها تبعات استفاده از مازوت گفته شده اما هنوز نیروگاه های ما از این سوخت استفاده می کنند.

محمد علی خطیبی، نماینده اسبق ایران در اوپک و کارشناس بازار انرژی در درباره این مسئله که چه سود اقتصادی در مسئله مازوت سوزی وجود دارد که با وجود آسیب های جدی آن روی سلامتی مردم کنار گذاشته نمی شود، می گوید: متاسفانه دائم شاهد ادعاهایی هستیم که آلودگی هوا را فقط مختص به صنایع و نیروگاه ها می دانند درصورتی که مجموعه ای از عوامل باعث چنین شرایطی شده است و باید سهم هرکدام را به صورت جداگانه ببینیم. البته نقش صنایع نیز در اقتصاد مشخص است و اگر بخواهیم دائم جلوی آنها را به دلایل مختلف بگیریم طبیعتا بسیاری از نیازهای داخلی با مشکل مواجه خواهد شد بماند که همین صنایع و پتروشیمی ها صادرات نیز دارند که باعث می شود تا ارزآوری برای کشور هم داشته باشیم.

مازوت سوزی نیروگاه ها را نباید نادیده بگیریم

او ادامه داد: این آلودگی ها در شهرهای بزرگ بیشتر ناشی از خودروها است که دو مشکل عمده دارند. اولین مشکل آن مصرف بالا و دیگری عدم کیفیت مناسب آنها است. طبق مطالعات عمده دلیل آلودگی هوا نیز همین وجود خودروها بوده است البته این موضوع به این معنا نیست که ما نقش مازوت سوزی نیروگاه ها را نبینیم. بماند که هر شهری دارای یک ظرفیت بوده و باید متناسب با ظرفیت آن خودرو شماره گذاری شود اما متاسفانه ما در تهران می بینیم که این موضوع اصلا دیده نمی شود.

خطیبی با بیان اینکه ما سالی یک الی یک و نیم میلیون ماشین تولید می کنیم تاکید کرد: این خودروهایی که هر سال تولید می شوند به شهرهایی می روند که اصلا ظرفیت ندارد. سال ها قبل بنا شده بود که به ازای هر خودرویی که تولید می کنیم، دو خودرو از رده خارج کنیم اما متاسفانه این اتفاق رخ نداده است حتی شهرهای کوچک ایران نیز امروز با مشکل ترافیک روبرو هستند.

خودروسازان به دنبال بی گناه نشان دادن خود در آلودگی هوا

این کارشناس انرژی اضافه می کند: زرنگی خودروسازها در این سال ها این بوده است که شرایط را به گونه ای نشان دهند که گویی خودشان تقصیری در آلودگی هوا ندارند و همه مشکلات بر گرده نیروگاه ها و صنایع است. این درحالی است که خودشان خودروهای بی کیفیت تولید می کنند و متاسفانه سازمان استاندارد نیز در خواب است و هیچ نظارتی روی تولیدات خودروسازان ندارد البته تقصیری هم روی دوش آن نیست چراکه وقتی خودروسازی و سازمان استاندارد در کشور زیر نظر دولت است، طبیعتا چاقو دسته خودش را نمی برد.

نماینده سابق ایران در اوپک در پاسخ به این سوال که آیا نیروگاه ها آیا به خاطر منافع اقتصادی خود از مازوت استفاده می کنند گفت: نیروگاه هایی که برای تولید برق از مازوت استفاده می کنند، چاره ای دیگری ندارند و اگر بخواهیم مازوت در این نیروگاه ها استفاده نشود باید به مردم خاموشی بدهند چون به این نیروگاه ها گاز نمی رسد و مجبور هستند از گاز مایع استفاده کنند. البته اگر ما در این سالها ناوگان حمل و نقل عمومی خود را توسعه می دادیم و کیفیت ماشین هایمان بالا می رفت امروز خیلی از این مشکلات وجود نداشت.

سازمان محیط زیست به عنوان متولی گزارش بدهد

خطیبی در با بیان اینکه ما نباید آدرس غلط بدهیم و تمام آلودگی هوا را به خاطر نیروگاه ها و صنایع بدانیم خاطرنشان کرد: سازمان های متولی مانند محیط زیست باید امروز گزارش بدهند که دقیقا مشکل این مسئله کجاست و چرا در تمام این سالها که شهرهای ما با آلودگی هوا مواجه است فکر اساسی برای آن نشده است. این روزها جای گزارش های کارشناسی سازمان های مسئول خالی است و اگر گزارشی هم حتی با بیان راهکار وجود داشته باشد اما می بینیم که در اجرا هیچ اقدامی صورت نگرفته است.

برای آلودگی هوا از کره درس بگیریم

این کارشناس انرژی در پایان اظهار کرد: متاسفانه خودروسازی ما ایرادات زیادی دارد و هر زمان اگر صدایی هم در نقد آنها بلند شده، طرف مقابل را متهم کرده اند که به دنبال بیکار کردن افراد زیادی است در صورتی که اگر واقعا مافیایی پشت صحنه نبود، مثل کره که تا خودروساز 70 درصد تولیدات خود را صادر نکند، اجازه استفاده از بازار 30 درصدی داخل را ندارد، ما امروز می توانستیم محصولات خوبی را تولید و از بسیاری از مشکلات مثل آلودگی هوا جلوگیری کنیم اما متاسفانه در هر دوره شاهد آن هستیم که مسئولان ما چشم های خود را می بندند و به وظایف خود عمل نمی کنند. امروز باید مجلس، سازمان محیط زیست و حتی شوراهای شهر در این زمینه به صورت جدی ورود کنند و با عوامل موثر در آلودگی هوا مقابله کنند.

آلودگی هوا به دلیل ناکارآمدی مسئولان

حسین آخانی، استاد محیط زیست دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد 100 در رابطه با آلودگی هوا و نقش منفی مازوت سوزی ها و حقوق پایمال شده مردم در زندگی گفت: من تخصصی روی علم حقوق ندارم و آدم سیاسی هم نیستم تا راهکاری به مردم بدهم که آنها چگونه حقوق خود را به خاطر ضعف ها و ناکارآمدی مدیریتی که بیش از 3 دهه باعث شده شهرهای بزرگ ما مثل تهران و حتی اراک با آن روبرو است، دنبال و بدست بیاورند. اما تنها چیزی که به نظر من خیلی اهمیت دارد این است که مسئولان ما کارآمدی لازم را برای حل مشکلات و مسائل کشور ندارند.

او ادامه می دهد: بحران های محیط زیستی زیادی را در کشور شاهد هستیم اما وقتی برای مسئله ساده ای مثل آلودگی هوا که بسیاری از کشورهای دنیا به خصوص کشورهای اروپایی برای آن راهکارهای خوبی پیدا کرده اند هیچ کاری نمی توانیم انجام دهیم طبیعی است که بحران های دیگر نیز حل نخواهند شد و هرگونه راهکار و پیشنهاد ما نیز فایده ندارد چراکه ساختار مدیریتی ما در حل مسائل اینچنین، ناکارآمد و ناتوان است.

70 درصد آلودگی هوا به دلیل خودروهای موجود

آخانی افزود: عامل اصلی آلودگی هوا در تهران و شهرهای ما، مسئله حرکت خودروهای متحرک است که 70 درصد از آن را شامل می شود و در کنار آن روزهای سرد سال ما با مسئله مازوت سوزی نیز روبرو می شویم. درباره مسئله خودروها و آلودگی های ناشی از آن به راحتی در این سال ها حل شدنی بود و اگر مدیران به دنبال حل مسئله بودند سالهای قبل می توانستیم مسئله الودگی هوا را حل بکنیم.

منفعل بودن شورای شهر در بهبود شرایط حمل و نقل

این فعال محیط زیست اظهار کرد: مسئولان توان و انگیزه برای گسترش حمل و نقل عمومی را ندارد و تصمیم گیرنده  اصلی  در این ماجرا، مافیا خودرو هستند و در کنار آن شوراهای شهر نیز وقتی می بینند که مردم از حمل و نقل شخصی یا تاکسی های اینترنتی استفاده می کنند دیگر لزومی برای توسعه حمل و نقل عمومی نمی بینند و پول های شهر را صرف توسعه حمله و نقل خصوی مثل ساخت زیرگذرها و پل ها می کنند درصورتی که اگر آن هزینه ها برای حمل و نقل عمومی صرف می شد امروز بسیاری از مشکلات حل می شدند.

این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه فساد در دستگاه های عمومی باعث شده تا یکسری پروژه ها حتما اجرا شود خاطر نشان کرد: پل صدر وقتی ساخته شد طبق گفته اعضای شورای شهر سابق بالغ بر 6 هزار میلیارد تومان زمانی که دلار، 3 هزار تومان بود، هزینه شد. یعنی دو میلیارد دلار هزینه برای پلی شد که می توانستیم با آن حمل و نقل عمومی شهر را با تجهیز مینی بوس و اتوبوس های برقی حل کنیم منتی در کشور ما این مسائل دیده نمی شود. برای مثال ما سد می سازیم در صورتی که به سد نیازی نداریم یا پل و زیر گذر و .... می سازیم اما حاضر نیستیم سیستم حمل و نقل عمومی شهر را تجهیز کنیم.

آخانی با بیان این مسئله که باید از مسئولان شهر و کشور پرسید که چرا حاضر نیستند، هزینه های مازاد را حذف و بودجه آن را صرف حمل و نقل عمومی کنند تاکید کرد: بودجه حمل و نقل عمومی شهرداری تهران نسبت به نیازی که در شهر وجود دارد بسیار ناچیز است و از طرفی اگر در حوزه ای مثل مترو که یکی از بهترین ناوگان های حمل و نقل عمومی است، سرمایه گذاری می کنیم و هزینه هنگفتی خرج می کنیم اما با تصمیمات اشتباه عملا کار پول مردم را هدر می دهیم.

او ادامه می دهد: ایستگاه مترویی با صرف میلیاردها تومان در بوستان گفت‌وگو می سازیم در صورتی که عملا هیچ کارایی برای مردم منطقه ندارد. چراکه موقعیت مکانی آن بگونه ای است که اصلا دسترسی آن آسان نبوده و گویا آن افرادی که چنین تصمیمی گرفته اند با شهر و منطقه آشنایی نداشته اند. در صورتی که اگر همان ایستگاه مترو، یک کیلومتر آن طرف تر و در خود گیشا تاسیس می شد، روزانه بسیاری از افراد می توانستند به راحتی از مترو استفاده کنند بنابراین مسئولان ما باید جابجا شوند و با حضور آنها هیچ موقع ما نمی توانیم انتظار هوای پاک یا حل بحران دیگر داشته باشیم.