دلیل تملک بانک سینا اعلام شد / پای دلار وسط ماجرا است

به گزارش خبرگزاری مهر، مهدی غضنفری رئیس هیأت عامل صندوق توسعه ملی در چهارمین همایش بین‌المللی صندوق توسعه ملی گفت: یکی از موضوعات ما در نظام حکمرانی صندوق این است که چرا این صندوق تشکیل شد؟ برخی از مشکلاتی که صندوق در ۱۰ سال گذشته مواجه شده، ناشی از مأموریت ما بوده است. در دنیا صندوق‌های تثبیتی، صیانتی و توسعه‌ای وجود دارد و ما یک صندوق صیانتی و توسعه‌ای هستیم که هدف ما تبدیل بخشی از درآمدهای ناشی از فروش نفت و گاز به ثروت‌های ماندگار و سرمایه‌های زاینده اقتصادی است و هر کاری جز این اشتباه است.

وی با بیان اینکه فعالیت‌های صندوق باید معطوف به مأموریت‌های آن باشد، افزود: تعیین نرخ مشارکت در طرح‌های سرمایه‌گذاری از وظایف هیأت امنای صندوق توسعه است. برخی صندوق را با موضوع سرمایه‌گذاری بیگانه می‌دانند، در حالی که در شیوه‌نامه ما صندوق اجازه دارد وارد بحث سرمایه‌گذاری شود.

به گفته غضنفری، صندوق موفق شده از نظر عاملیت ارزی و سپرده‌گذاری از ۳۶۰ طرح ارزی پشتیبانی کند و ۳۶ میلیارد دلار هم در این بخش سرمایه‌گذاری کرده است، همچنین طبق قانون ۱۰ درصد از درآمد صندوق باید به ریال تبدیل می‌شد که سرمایه‌گذاری‌های مرتبط صورت گرفت.

۴.۴ میلیارد دلار از بدهی‌های صندوق در دولت سیزدهم وصول شد

رئیس صندوق توسعه ملی اظهار کرد: در دولت سیزدهم، عملکرد صندوق در بخش‌های مختلف ۲۶.۸ میلیارد دلار بوده است که یکی از وام‌گیرندگان اصلی هم دولت است. نفت و گاز سهم بیشتری از تسهیلات صندوق را تشکیل داده و بعد از آن پالایشگاه و نیروگاه که با معیار ارزآفرینی و ایجاد شغل حائز اهمیت است.

غضنفری ادامه داد: فارغ از عاملیت ارزی یا سپرده‌گذاری ارزی، از مجموع ۳۶.۵ میلیارد دلار تسهیلات و سپرده‌گذاری صندوق توسعه، ۲۶ و خورده‌ای سررسید شده، ۸.۳۷ میلیارد دلار وصول شده و ۱۷.۷۶ میلیارد دلار در مسیر مانده است؛ این یعنی حدود ۴۸ درصد عدم کارآمدی در تسهیلات ما مشاهده می‌شود؛ یعنی اگر همین‌طور پیش برویم ثروت ماندگاری نخواهد ماند و این باعث شد در صندوق به فکر تغییر باشیم. البته بیشترین وصول مطالبات در دولت سیزدهم بوده است.

به گفته وی، تا پیش از دولت سیزدهم ۱.۱ میلیارد دلار از بدهی‌های صندوق وصول شده بود و در این دولت ۴.۴ میلیارد دلار وصول شد که در مجموع ۵.۵ میلیارد دلار وصول مطالبات از محل عاملیت بوده است. از طریق سود سپرده نیز ۲.۷ میلیارد دلار وصول شده و از طریق تهاتر ۰.۱۲ میلیارد دلار. تهاتر ما ۳۳ درصد از بانک سینا با مجوز بانک مرکزی بوده است. در واقع آن‌ها گفتند؛ «ما جای پول، بانک سینا را داریم.»، که ما همان را تملیک کردیم.

رئیس صندوق توسعه ملی ادامه داد: برخی اعتراض می‌کنند که چرا صندوق توسعه ۳۳ درصد از بانک سینا را خریده؟ می‌گویند صندوق برای این کار ارز را به ریال تبدیل کرده است، در حالی که نه آن کسی که تسهیلات گرفت و نه بانک نتوانستند اقساط خود را بپردازند و به همین دلیل ۰.۱۲ میلیارد دلار را از این طریق وصول کردیم. این عدد ابتکاری است که به خرج دادیم اما به ما نامه می‌دهند و اعتراض می‌کنند. ما به‌عنوان امانت‌دار نسل آتی مجبور شدیم از این طریق پولمان را وصول کنیم.

شرکت ملی نفت بزرگ‌ترین بدهکار صندوق توسعه ملی است

غضنفری با بیان اینکه اگر بازگشت پول را در برنامه قرار دهیم، فرهنگ امهال و اهمال از بین خواهد رفت، گفت: یکی‌از بزرگ‌ترین بدهکاران به صندوق، شرکت ملی نفت ایران است و پس از آن طرح‌های نیروگاهی؛ این یعنی طرح‌هایی که به نظر می‌رسد باید سودده باشند، در بازگشت تسهیلات به صندوق موفق نبودند. باید به کسانی که مطالبات خود را به صندوق پرداخت نمی‌کنند بگوییم ما علاقمندیم با شما هم همان برخورد را داشته باشیم که با کسانی که پولمان را ندادند انجام دادیم.

رئیس صندوق توسعه ملی در ادامه گفت: نزدیک به ۹ میلیارد دلار طرح امروز امضا خواهد شد؛ ۲ طرح آب‌رسانی از دریای عمان به سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی و رضوی است، طرح بعدی شیرین‌سازی و انتقال آب‌های خلیج فارس به استان‌های فارس و اصفهان است. طرح دیگر pdh پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس و pdh پتروشیمی تدبیر و طرح‌های دیگر است.

وی ادامه داد: البته غیر از طرح‌های امروز حدود ۴.۷ میلیارد دلار نیز طرح در دست بانک‌هاست که در آینده عناوین آن‌ها اعلام می‌شود البته عمدۀ آن‌ها در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر است.

دو شرط تسهیلات دهی صندوق

غضنفری گفت: در پاسخ به سؤالی که «آیا صندوق همچنان تسهیلات می‌دهد یا خیر؟» باید بگویم که تسهیلات‌دهی در صندوق همچنان وجود دارد اما دو شرط دارد؛ نخست آنکه صندوق باید سودآوری خوبی از مشارکت یا تسهیلات‌دهی داشته باشد و نکته دیگر این است که ریسک کاهش داشته باشد.

وی تصریح کرد: در گذشته صندوق صرفاً تسهیلات می‌داد، اما کاری که صندوق سرمایه‌گذاری می‌کند بنگاه‌داری نیست بلکه سرمایه‌گذاری صندوق، سرمایه‌گذاری غیرمداخله‌ای است، این‌که چقدر ما به بنگاه‌داری یا سرمایه‌گذاری مداخله‌گونه نزدیک شویم بستگی به fs [طرح توجیهی] طرح‌ها دارد.

غضنفری گفت: یک پروژه برای اینکه شروع شود ۵ فاز دارد؛ گام نخست تأمین مالی است و در ادامه اجرای طرح، تولید و بهره‌برداری، پیامد و سناریوهای خروج مطرح است. صندوق توسعه ملی با اجرای طرح و تولید و بهره‌برداری کاری ندارد. صندوق در پیامدهای محصول (مثلاً ۲۰ درصد از فروش یا محصول شرکت را به ما بدهید) و بعد از آن طرح خارج می‌شویم.

وی افزود: البته چه کسی گفته بنگاه داری بد است؟ البته من تاکید می‌کنم صندوق به دنبال بنگاه داری نیست چرا که کار سختی است و ما نهاد مالی هستیم. هیچ صندوق ثروت ملی در دنیا منفعل نیست.

غضنفری همچنین گفت: به طور میانگین ۲.۷ میلیارد دلار شاخص تعداد امهال ها به ازای هر پروژه بوده است. شاخص تعهدپذیری بانک‌های عامل نسبت به منابع صندوق حدود ۸ میلیارد دلار از ۲۵ میلیارد دلار بوده است.

دولت باید بدهی خود را بپردازد

وی در ادامه با بیان اینکه حدود ۱۰۰ میلیارد دلار به دولت‌ها وام داده‌ایم که می‌گویند از روال قانونی پس بگیرید، اضافه کرد: حرف ما این است میادین نفت و گاز کشور به ویژه میادین مشترک که هیچ دستی به آن نزدید در اختیار صندوق قرار بدهید، صندوق سراغ بخش خصوصی برود. بخش خصوصی اکتشاف و همه کارها را انجام بدهد در پایان یک قسمت از کیک تقسیم که سهم دولت است را به جای طلب دولت به ما بدهید؛ اما طرح در پیچ و خم مجلس و شورای نگهبان و مجمع تشخیص گیر کرده و تصویب نمی‌‎شود.

غضنفری افزود: طبق محاسبات ما حدود یک میلیون بشکه می‌توانست از این ذخایر به دست آید که حدوداً سالی ۱۲ میلیارد دلار خالص برای ما درآمد ارزی داشت. من همچنان قانع نشده‌ام که چرا این طرح ما رأی نمی‌آورد و اجرا نمی‌شود.