نرخ بهره بین بانکی عقب‌نشینی کرد

بانک‌ها، مشابه افراد، می‌توانند از یکدیگر وام بگیرند و مبلغ وام به همراه سود آن را بازپرداخت کنند. این فرایند زمانی اتفاق می‌افتد که بانکی منابع مالی اضافی داشته باشد و بانکی دیگر با کمبود منابع مواجه باشد. این وام‌دهی در چارچوب بازار شبانه یا بازار بین بانکی صورت می‌گیرد.

در حال حاضر و بر اساس سیاست‌های بانک مرکزی، نرخ بهره بین بانکی در حدود ۲۳ تا ۲۴ درصد متغیر است. کاهش یا افزایش این نرخ متأثر از تأمین مالی بانک‌ها توسط بانک مرکزی است. به بیان ساده‌تر، اگر تقاضای بانک‌ها برای منابع مالی بیشتر از عرضه باشد، نرخ بهره افزایش پیدا می‌کند و در صورت تأمین کافی منابع، این نرخ کاهش می‌یابد. افزایش نرخ بهره بین بانکی که در هفته‌های اخیر مشاهده شده، نشان‌دهنده این است که اعتبارات بانک مرکزی در بازار باز پاسخگوی نیاز بانک‌ها نبوده و فشار تقاضا افزایش پیدا کرده است.

در مباحث اقتصادی، تغییرات نرخ بهره بین بانکی به‌عنوان شاخصی از وضعیت تورمی در کشور شناخته می‌شود. تغییرات این نرخ می‌توانند بازتاب‌دهنده شرایط تورمی باشند. در هفته‌های اخیر، این شاخص به سطح بالایی رسیده که نزدیکی آن به سقف دالان بانک مرکزی را نشان می‌دهد.

چه عواملی نرخ بهره را افزایش می‌دهند؟

کارشناسان معتقدند افزایش نرخ بهره بین بانکی می‌تواند در دو حالت رخ دهد: ۱) کاهش عرضه نقدینگی یا ۲) افزایش تقاضای وام از سوی بانک‌ها. هر دو حالت نشان‌دهنده کمبود منابع مالی در سیستم بانکی هستند، به‌طوری که نقدینگی موجود پاسخگوی نیازهای بانک‌ها نبوده است.

آغاز روند نزولی نرخ بهره بین بانکی

نرخ بهره بین بانکی که از ابتدای آبان ماه تا هفته گذشته روند صعودی مداومی را طی کرده بود، در هفته منتهی به ۱۷ بهمن برای اولین بار کاهش یافت و به ۲۳.۹۶ درصد رسید. البته این کاهش جزئی است و همچنان فشار تقاضا در شبکه بانکی بالا باقی مانده است. جالب است بدانید که این نرخ در سه هفته متوالی قبل از این کاهش، در بالاترین سطح تاریخی خود یعنی ۲۳.۹۸ درصد باقی مانده بود.

وضعیت تقاضای نقدینگی در بازار بانکی

در عملیات بازار باز هفته‌های اخیر، درخواست‌های سیستم بانکی برای تأمین نقدینگی افزایش یافته است. بانک مرکزی اگرچه تمام این درخواست‌ها را تأیید نکرده، اما در دو هفته گذشته حدود ۸۰ درصد درخواست‌ها را پذیرفته است. پیش از آن، این میزان تنها ۷۰ درصد بود. بااین‌حال، تقاضای کلی برای منابع مالی در بازار بانکی همچنان در سطحی بالاتر از ۲۵۰ هزار میلیارد تومان (معادل همت) باقی مانده است. این چالش کسری نقدینگی، موجب تثبیت نرخ بهره بین بانکی در نزدیکی سقف دالان تعیین‌شده توسط بانک مرکزی (۲۴ درصد) شده است.