مردم موافق افزایش سن بازنشستگی هستند؟

ساماندهی صندوق‌های بازنشستگی به عنوان یکی از مهم‌ترین محورهای لایحه برنامه هفتم توسعه با زندگی آحاد ایرانیان گره خورده و همین موضوع تصمیم گیری درباره منابع و مصارف آنها را به پدیده‌ای چند وجهی برای سیاست‌گذاران تبدیل کرده است.

از آنجا که طی چند هفته آینده گزارش کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه به صحن مجلس می‌رسد، دفتر افکارسنجی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی نتایج افکارسنجی درباره نگرش مردم نسبت به وضعیت صندوق‌های بازنشستگی کشور را منتشر کرد.

در این گزارش آمده است: در سال‌های اخیر، مشکلات و چالش‌های صندوق‌های بازنشستگی در کشور به یکی از چالش‌های جدی نظام حکمرانی تبدیل شده است به طوری که بسیاری از کارشناسان و مسئولان مربوطه نسبت به پیامدهای این بحران هشدار داده‌اند. تداوم وضعیت فعلی ممکن است برخی صندوق‌ها را با مشکل جدی مواجه کند. از این رو به نظر می‌رسد تدوین و اجرای اصلاحات بنیادین در نظام بازنشستگی کشور امری اجتناب ناپذیر است. برای این منظور طرح‌ها و ایده‌های مختلفی از سوی کارشناسان و خبرگان این حوزه مطرح شده است.

دفتر افکارسنجی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: پرواضح است که اجرای طرح‌ها و ایده‌ها بدون در نظر گرفتن افکار عمومی و پیامدهای پیش‌بینی نشده، ممکن است چالش‌های جدی، سیاسی اجتماعی و امنیتی به دنبال داشته باشد؛ این پروژه به منظور شناخت دقیق و معتبر نگرش مردم به صندوق‌های بازنشستگی و ابعاد مختلف اصلاحات آن توسط دفتر افکارسنجی ملت با همکاری دفتر مطالعات بخش عمومی و دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی انجام شده است. در این گزارش به برخی از یافته‌های آن اشاره شده است.

داده‌های این گزارش از ۱۷ تا ۲۷ دی ماه سال ۱۴۰۱ گردآوری شده است؛ جامعه آماری پیمایش، همه افراد ۱۸ سال و بیشتر در کل کشور بوده‌اند و در این پیمایش تعداد ۱۲۰۰ پرسشنامه به صورت تلفنی و یا روش نمونه‌گیری تصادفی ساده متناسب با جمعیت، گردآوری شده است.

دفتر افکارسنجی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی درباره ضرورت بیمه بازنشستگی عنوان کرد: از نظر ۸۵/۵ درصد از مردم لزوم داشتن بیمه بازنشستگی خیلی زیاد یا زیاد است. در حالی که ۶/۶ درصد ضرورت داشتن بیمه را کم یا خیلی کم عنوان کرده‌اند.

این گزارش درباره سن مناسب برای بازنشستگی مردان و زنان بیان کرد: میانگین سن مناسب مردان برای بازنشستگی از نظر مردم ۵۵ سالگی و سن مناسب زنان ۴۸ سالگی برآورد شده است.

دفتر افکارسنجی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی درباره منبع درآمد در دوران سالمندی تصریح کرد: ۶۲/۲ درصد از مردم مستمری بازنشستگی را به عنوان منبع درآمد خود در دوران سالمندی در نظر گرفته‌اند. ۱۶/۷ درصد نیز «درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری در ملک و بازار» را در نظر دارند. ۲۴/۴ درصد هم گفته‌اند هیچ منبع درآمدی را برای دوران سالمندی خود در نظر نگرفته‌اند.

این گزارش درخصوص وضعیت مالی صندوق‌های بازنشستگی یادآور شد: از نظر ۳۱/۸ درصد از مردم وضعیت صندوق‌های بازنشستگی از لحاظ مالی خوب یا بسیار خوب است. در حالی که ۲۲/۳ درصد وضعیت را بد و ۲۵/۶ درصد آن را بحرانی می‌دانند؛ ۲۳/۷ درصد از آنها علت این وضع بد و بحرانی را مدیریت ناکار آمد صندوق‌ها، ۲۲ درصد فساد مالی، ۲۰/۴ درصد بی‌ثباتی اقتصادی در کشور، ۱۹ درصد عملکرد نامناسب دولت و ۴/۴ درصد افزایش تعداد بازنشستگان می‌دانند.

دفتر افکارسنجی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی درخصوص تمایل بازنشستگان به ادامه اشتغال در صورت نبود محدودیت سنی افزود: بیش از نیمی از بازنشستگان (۵۳/۲ درصد) اذعان کرده‌اند که اگر در زمان بازنشستگی خود محدودیتی برای سن وجود نداشت، مایل به ادامه اشتغال بودند اما ۴۰/۳ درصد از آنها تمایلی به ادامه اشتغال نداشتند.

این گزارش خاطرنشان کرد: ۴۲/۷ درصد از بازنشستگان معتقدند اگر دیرتر بازنشسته می‌شدند وضعیت مالی خانواده شان بهتر بود. در حالی که ۱۴/۹ درصد معتقدند در چنین شرایطی وضعیت شان بدتر می‌بود. ۳۸/۳ درصد نیز گفته‌اند وضعیت مالی شان فرقی نمی‌کرد.

دفتر افکارسنجی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی درباره مهم‌ترین دلیل اشتغال مجدد پس از بازنشستگی بیان کرد: مهم‌ترین دلیل اشتغال مجدد بازنشستگانی که پس از بازنشستگی در شغل دیگری فعالیت داشته‌اند. «کافی نبودن حقوق بازنشستگی» عنوان شده است.

در این گزارش درخصوص مهم‌ترین مشکل صندوق بازنشستگی آمده است: بیش از نیمی از بازنشستگان (۵۵/۶ درصد) مهم‌ترین مشکل خود در ارتباط با صندوق‌های بازنشستگی را به غیر از مشکل مالی در زمینه خدمات درمانی می‌دانند.

این گزارش افزود: به طور متوسط بازنشستگان معتقدند میانگین حقوق ۴ سال و ۴ ماه آخر خدمت باید مبنای محاسبه مستمری بازنشستگی قرار گیرد.

دفتر افکارسنجی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی درخصوص موضوع احتمال بیمه پردازی در آینده خاطرنشان کرد: نیمی از افرادی که هرگز تجربه پرداخت بیمه نداشته‌اند (۵۰/۳ درصد) اصلاً احتمال نمی‌دهند در چند سال آینده خود را بیمه بازنشستگی کنند و ۲۴/۳ درصد احتمال آن را کم می‌دانند. در حالی که ۱۷/۷ درصد به میزان زیاد یا خیلی زیادی احتمال می‌دهند که در آینده خود را بیمه کنند.

در این گزارش درخصوص تمایل به پرداخت بیمه در صورت اختیاری بودن یادآور شد: ۸۳/۷ درصد از افرادی که دارای تجربه پرداخت بیمه هستند معتقدند اگر بیمه بازنشستگی اختیاری بود باز هم خود را بیمه می‌کردند، در حالی که ۱۲/۹ درصد اذعان داشتند که در صورت اختیاری بودن بیمه بازنشستگی خود را بیمه نمی‌کردند.