بساز و بفروش ها چقدر سود می کنند؟

بازار مسکن در سال جاری به ثبات نسبی رسیده و از شوک‌های قیمتی خبری نیست. اما در این میان، برخی فعالان حوزه ساخت‌وساز با ارائه ارقام اغراق‌آمیز و نادرست درباره هزینه‌های ساخت، تلاش می‌کنند تقاضا در بازار را تحریک کنند و زمینه را برای کسب سود بیشتر فراهم سازند.

به‌تازگی ادعاهایی درباره افزایش شدید هزینه ساخت مسکن مطرح شده که بررسی‌ها نشان می‌دهد مبالغه‌آمیز است. برای مثال، هزینه ساخت مسکن در طرح نهضت ملی که در ابتدا حدود ۳ میلیون تومان برای هر مترمربع تخمین زده می‌شد، اکنون به بیش از ۱۰ میلیون تومان رسیده و همچنان احتمال افزایش آن وجود دارد. اما واقعاً هزینه ساخت یک مترمربع آپارتمان چقدر است؟

دلایل گرانی مسکن

گرانی مسکن یکی از چالش‌های ساختاری اقتصاد ایران است که بخش زیادی از آن به سفته‌بازی در بازار زمین مربوط می‌شود. علاوه بر آن، عواملی چون افزایش قیمت مصالح ساختمانی، فرآیند طولانی دریافت مجوزهای ساخت‌وساز، و خواب سرمایه در پروژه‌ها نیز تأثیرگذار هستند. با این حال، آمارها نشان می‌دهد هزینه‌های ساخت مسکن، به‌تنهایی نمی‌تواند جهش‌های متوالی قیمت را توجیه کند.

سهم عوامل مختلف در هزینه ساخت

بر اساس آمار وزارت راه و شهرسازی، ۵۳ درصد از هزینه ساخت‌وساز مربوط به مصالح ساختمانی است و ۴۷ درصد دیگر به مواردی چون دستمزد نیروی کار، بیمه، مالیات، عوارض، خدمات مهندسی، و سود سازنده اختصاص دارد. در پروژه‌های عادی، خواب سرمایه می‌تواند هزینه نهایی را به‌شدت افزایش دهد. به همین دلیل، دولت‌ها در طرح‌هایی مانند مسکن مهر و نهضت ملی تلاش کرده‌اند با حذف هزینه زمین و کاهش هزینه سرمایه، مسکن ارزان‌تری عرضه کنند. اما عدم همکاری بانک‌ها در تأمین تسهیلات، باعث کندی اجرای این طرح‌ها شده است.

آمار رسمی و اظهارات سازندگان

طبق آمار بانک مرکزی، میانگین هزینه ساخت یک مترمربع زیربنا در تهران بدون احتساب قیمت زمین در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۰.۲ میلیون تومان بوده است. این رقم با در نظر گرفتن تورم تولیدکننده در سال جاری به ۱۲.۵ میلیون تومان رسیده است. با این حال، سازندگان بخش خصوصی معتقدند این رقم حداقل ۱۵ میلیون تومان است و در برخی پروژه‌ها به دلیل مشاعات و تجهیزات استاندارد، این عدد ممکن است دو برابر شود.

جمع‌بندی

با توجه به اینکه سهم زمین در مناطق مختلف متفاوت است و برخی هزینه‌ها در آمارهای رسمی لحاظ نشده‌اند، هزینه ساخت مسکن بسته به کیفیت ساخت و تجهیزات می‌تواند متغیر باشد. اما ادعاهای اغراق‌آمیز درباره هزینه‌های ساخت، بیش از آنکه مبنای واقعی داشته باشد، تلاش‌هایی برای تأثیرگذاری بر بازار و تحریک تقاضا است. این موضوع نیازمند شفاف‌سازی و نظارت دقیق‌تر بر اطلاعات ارائه‌شده از سوی سازندگان و فعالان حوزه مسکن است.