عرضه خودرو در بورس کالا؛ کارآمد یا مُسکن موقت؟

در نگاه نخست، این‌که عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند فاصله قیمت‌های کارخانه و بازار را برای خودروسازان جبران کند، به نظر منطقی می‌آید، اما از دیدگاه عملی، این روش چندان کارآمد نیست. بورس کالا در واقع یک مکان برای عرضه است، اما آیا شرایط عرضه به اندازه کافی فراهم است؟ در حال حاضر، دو خودروساز بزرگ کشور برای ماه‌های آینده محصولات خود را پیش‌فروش کرده‌اند و در صورت‌های مالی‌شان سود تاخیر مشتری را شناسایی و منعکس می‌کنند. این یعنی خودروسازان احتمالا تعهداتی برای فروش به مشتریان دارند و اساساً توانایی عرضه خودرو به صورت نقدی برای فروش در بورس را ندارند. حتی اگر هم امکان عرضه وجود داشته باشد، به تعداد محدودی خواهد بود و بنابراین، عرضه محدود عملاً رقابت در بورس را خنثی می‌کند و مفهوم بورس به مزایده تبدیل می‌شود.

اگرچه در برخی مواقع عرضه خودرو در بورس به عنوان یک راه‌حل موقت برای تامین نقدینگی خودروسازان مطرح شده است، اما این روش عملاً راه‌حل پایدار و مناسبی نیست. وزیر محترم صمت نیز به درستی بر این نکته تأکید کرده‌اند که تکرار این روش نادرست فقط مشکلات جدیدی را ایجاد می‌کند. در واقع، یکی از مسائلی که خودروسازان باید به آن توجه داشته باشند، عدم توجه به اصول صحیح تأمین نقدینگی است. پیش‌فروش محصولات در شرایطی که نقدینگی مورد نیاز خودروساز وارد چرخه تأمین نمی‌شود، موجب می‌شود که متریال خودرو را به قیمت روز خریداری کنند، در حالی که قیمت پیش‌فروش ثابت مانده و خودروساز متحمل زیان می‌شود.

زیان‌های انباشته خودروسازان به‌دلیل همین اشتباهات است که در نهایت، نتیجه‌گیری می‌شود که برای عبور از بحران خودرو، باید به اصلاح روش‌ها و برنامه‌ریزی صحیح توجه بیشتری داشت. در صورتی که خودروسازان بتوانند فرآیند پیش‌فروش و تأمین نقدینگی را به درستی مدیریت کنند و عرضه خودرو در بورس در شرایطی مناسب و با خودروهای کافی انجام شود، می‌توان به یک راه‌حل پایدار دست یافت.

نتیجه‌گیری نهایی این است که قیمت‌گذاری دستوری ریشه بسیاری از مشکلات فعلی صنعت خودرو است و برای عبور از این بحران، نباید مرتکب اشتباهات جدید شویم. عرضه خودرو در بورس، بدون اصلاح ساختارهای بنیادین صنعت خودرو، نه‌تنها مشکل را حل نمی‌کند بلکه باعث ایجاد مشکلات جدید خواهد شد. این شیوه فاقد هیچ الگوی موفق جهانی است و احتمالاً با اضافه کردن فرآیندهای پیچیده دیگر، اشتباهات بزرگتری را رقم خواهیم زد. به‌جای آزمون و خطا، باید از الگوهای موفق برندهای معتبر دنیا استفاده کرد تا از این بحران عبور کنیم و صنعت خودرو را به مسیر صحیح بازگردانیم.