جولان افغانستانی ها در بازار کار ایران

اعتراضات گسترده نمایندگان کارگری در هفته‌های اخیر، به وضوح نشان‌دهنده نارضایتی عمیق از وضعیت اقتصادی و مشکلات دستمزدها است. از زمان روی کار آمدن دولت مسعود پزشکیان، بسیاری از کارگران امیدوار بودند که شاهد تغییرات مثبت در این زمینه باشند، اما متأسفانه مشکلات و بی‌عدالتی‌ها همچنان به قوت خود باقی مانده است. در حالی که شعارهای حمایتی از حقوق کارگران در دولت جدید مطرح شد، عمل‌گرایی و اجرای این وعده‌ها هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

وضعیت نامساعد شورای عالی کار

در حالی که سال ۱۴۰۳ به نیمه خود نزدیک می‌شود، هنوز شورای عالی کار جلسه‌ای برگزار نکرده است و کارگران همچنان در انتظار رسیدگی به مشکلات خود هستند. این بی‌توجهی‌ها نشان‌دهنده یک عدم درک از وضعیت معیشتی کارگران است؛ کارگرانی که در این شرایط اقتصادی طاقت‌فرسا، زیر فشار سنگین تورم و دستمزدهای نازل، به سختی روزگار می‌گذرانند. وزیر کار دولت، هنوز هیچ جلسه رسمی با نمایندگان کارگری برگزار نکرده و این وضعیت، نشان‌دهنده کم‌توجهی به یکی از مهم‌ترین اقشار جامعه است.

طرح اصلاح ماده ۴۱ قانون کار در بن‌بست

یکی از مهم‌ترین طرح‌ها که در مجلس در حال بررسی است، اصلاح ماده ۴۱ قانون کار برای تطبیق دستمزدها با نرخ تورم است. این طرح به‌منظور بهبود وضعیت معیشتی کارگران مطرح شد، اما به دلیل اولویت نداشتن در کمیسیون اجتماعی، هنوز هیچ تحولی در این زمینه مشاهده نشده است. حتی بسیاری از اعضای کمیسیون از جزئیات این طرح بی‌خبرند و این ناآگاهی، باعث افزایش نگرانی در میان کارگران شده است.

مهاجرت کارگران و تبعات آن

در سال‌های اخیر، مهاجرت نخبگان به کشورهای دیگر آسیب جدی به کشور وارد کرده است، اما حالا با شرایط جدیدی روبه‌رو هستیم: مهاجرت کارگران ایرانی به کشورهای همسایه. فعالان صنفی کارگران به‌ویژه از کشورهای همسایه نظیر عراق و ترکیه به‌عنوان مقصدهای جدید مهاجرت کارگران یاد می‌کنند، جایی که شرایط کاری و دستمزدها بسیار بهتر از ایران است. به‌عنوان مثال، یک کارگر ساده در عراق، به‌طور متوسط ماهانه ۳۵ میلیون تومان درآمد دارد، در حالی که در ایران، کارگران به زحمت حتی به نصف این میزان دستمزد دریافت می‌کنند.

رقابت با کارگران خارجی

با کاهش تعداد کارگران ایرانی به دلیل شرایط نامساعد اقتصادی، فرصت‌های شغلی بیشتری برای اتباع خارجی، به‌ویژه افغان‌ها، فراهم شده است. این مسأله می‌تواند به رقابت شدیدتر در بازار کار داخلی منجر شود و در بسیاری از صنایع، مانند ساختمان و کشاورزی، کارگران خارجی جایگزین ایرانی‌ها می‌شوند. این تغییرات نه‌تنها بر شرایط کاری تأثیر می‌گذارد، بلکه دستمزدها را نیز تحت فشار قرار می‌دهد. آیت اسدی، عضو شورای عالی کار، در این خصوص می‌گوید: "افغان‌ها به‌دنبال شغل در ایران هستند و حتی به مشاغل غیررسمی روی آورده‌اند که هزینه‌های زندگی کمی دارند." این روند نگرانی‌هایی را در مورد تأثیر منفی بر شرایط کارگران ایرانی ایجاد کرده است.

چشم‌انداز آینده

در شرایطی که امیدی به تغییرات جدی در وضعیت دستمزدها و شرایط کاری کارگران دیده نمی‌شود، این قشر از جامعه به تدریج به سمت مهاجرت به کشورهای همسایه سوق پیدا می‌کنند. در حالی که این روند می‌تواند آسیب‌های جدی به بازار کار کشور وارد کند، دولت و مجلس هنوز در حال بررسی طرح‌ها و اصلاحات برای بهبود وضعیت معیشتی کارگران هستند. به نظر می‌رسد تا زمانی که این اقدامات به طور جدی و فوری انجام نشود، وضعیت کارگران به همین روال ادامه خواهد یافت.

سخن پایانی

اگر دولت و مجلس به‌طور جدی به رفع مشکلات دستمزدها و امنیت شغلی کارگران نپردازند، باید انتظار داشته باشیم که موج مهاجرت کارگران ایرانی به کشورهای همسایه افزایش یابد و این کشور با معضلی بزرگ‌تر از مهاجرت نخبگان روبه‌رو شود. فعالان اجتماعی و کارگری خواستار اقدام فوری در این زمینه هستند و معتقدند که تنها با اصلاحات اساسی در حقوق و شرایط کاری کارگران، می‌توان از بروز یک بحران بزرگ‌تر جلوگیری کرد.