«دلالان» بازیگران اصلی بازار خودرو

این صنعت با پیوندهای گسترده‌ای که با زنجیره‌های تأمین و توزیع دارد، نه‌تنها به رونق تولید کمک می‌کند، بلکه به عنوان شاخصی برای سنجش پیشرفت صنعتی کشورها شناخته می‌شود. در ایران، با سهم ۲۰ درصدی از ارزش افزوده بخش صنعت و حدود ۴ درصدی در تولید ناخالص داخلی، صنعت خودروسازی به‌عنوان موتور محرک اقتصاد ملی، تأثیر بسزایی در رشد و توسعه فرهنگی و اقتصادی کشور دارد. آیا این صنعت می‌تواند با چالش‌های پیش‌رو به مسیر رشد ادامه دهد یا به بن‌بست‌هایی خواهد خورد؟

صنعت خودروسازی در ایران، با وجود جایگاه مهم اقتصادی‌اش، دچار چالش‌های جدی است که ریشه در سیاست‌گذاری‌های نادرست دارد. این صنعت با مشکلاتی مانند نرخ پایین بهره‌وری، کیفیت نامطلوب، زیان‌های انباشته و بدهی‌های سنگین مواجه است. در این شرایط، نارضایتی عمومی از عملکرد خودروسازان به وضوح قابل مشاهده است.

طی چهار دهه اخیر، دولت‌ها وعده‌های مختلفی برای بهبود وضعیت این صنعت داده‌اند، اما هر بار با اجرای برنامه‌های موقت، نه‌تنها مشکلات حل نشده بلکه بر شدت آن‌ها افزوده شده است. سامانه‌های فروش خودرو مانند سامانه یکپارچه و قرعه‌کشی، همگی در تلاش برای مدیریت بازار بوده‌اند، اما در عمل بیشتر باعث پیچیدگی و ناکارآمدی شده‌اند.

کارشناسان به چالش‌های اصلی فروش خودرو اشاره کرده و معتقدند که حذف قرعه‌کشی و عرضه خودرو در بورس می‌توانست به شفافیت و رقابت در بازار کمک کند. با این حال، تغییرات مکرر در سیاست‌ها نشان‌دهنده عدم ثبات و برنامه‌ریزی در این حوزه است.

به گفته رسول سلیمانی، کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس، یکی از دلایل اصلی مشکلات، سرکوب قیمت‌ها به‌وسیله دولت و عدم به‌روزرسانی آن‌ها متناسب با تورم است. این شکاف بین قیمت کارخانه و بازار موجب افزایش تقاضای غیرمصرفی و شکل‌گیری دلالی شده است.

حذف شرط‌های غیرضروری در فرآیند خرید خودرو، مانند نیاز به گواهی‌نامه، و پیشنهاد فروش مستقیم توسط خودروسازان، می‌تواند به ساماندهی بازار کمک کند. همچنین، ایجاد فضایی رقابتی از طریق کاهش تعرفه‌های واردات و آزادسازی قیمت‌ها، می‌تواند به بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌ها منجر شود.

در نهایت، برای برون‌رفت از این شرایط، ضروری است که سیاست‌گذاران به سمت تصمیم‌گیری‌های منطقی و پایدار حرکت کنند و اجازه دهند که مکانیزم‌های بازار، قیمت و عرضه خودرو را تعیین کنند. با این اقدام، نه تنها مصرف‌کنندگان از دسترسی بهتر به خودرو بهره‌مند خواهند شد، بلکه خودروسازان نیز به سمت بهبود کیفیت و کارایی سوق داده خواهند شد.