ماجرای افشاگری یک رسانه آمریکایی از مذاکرات برجام چه بود؟

در همین راستا،  دیوید سنگر با بیش از چهار دهه سابقه روزنامه نگاری و نویسنده چندین کتاب در مورد چالش های امنیت ملی آمریکا در تازه ترین نوشتار برای نیویورک تایمز به این پرسش پاسخ داده که چرا روسیه از کره شمالی در برابر بازرسان هسته ای محافظت می کند؟
کارشناسان و ناظران اخیرا به مدارک و شواهد مستدلی دست پیدا کرده اند  که نشان می دهد چگونه روسیه به پیونگ یانگ سوخت و سایر کالاهای مورد نیاز را در ازای تسلیحاتی که می تواند در جنگ اوکراین استفاده کند، می رساند.  در دهه گذشته، یک پروژه وجود داشته است که در آن واشنگتن و مسکو ادعای مشترکی داشته‌اند: جلوگیری از گسترش زرادخانه تسلیحات هسته‌ای کره شمالی. حالا حتی آن هم از هم پاشیده است.

روز پنج‌شنبه، روسیه از حق وتوی خود در شورای امنیت سازمان ملل استفاده کرد تا تلاش گروهی از کارشناسان سازمان ملل را که اقدام های  کره شمالی برای دور زدن تحریم‌ها بر سر برنامه هسته‌ای این کشور را در ۱۵ سال گذشته زیر نظر داشتند، از بین ببرد. مخالفت روسیه با این قبیل گزارش ها درباره کره شمالی امر جدیدی است. مسکو زمانی از گزارش‌های مفصل این هیئت درباره نقض تحریم‌ها توسط کرده شمالی استقبال کرده و برنامه هسته‌ای پیونگ یانگ را تهدیدی برای امنیت جهانی دانسته بود.

اما اخیراً، این هیئت شواهد شفافی ارائه کرده که نشان می‌دهد روسیه چگونه کره شمالی را مملو از سوخت و سایر کالاها نگه می‌دارد، احتمالاً در ازای گلوله‌های توپخانه و موشک‌هایی که رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، برای استفاده در برابر اوکراین به روسیه ارسال می‌کند.  این گروه تصاویر ماهواره‌ای از انتقال نفت از کشتی به کشتی تهیه کرده که نشان می‌دهد چگونه جنگ در اوکراین برای کره شمالی سودآور بوده است.

برچیده شدن ظاهری این هیئت که هیچ قدرت اجرایی نداشت، شاهد دیگری است که نشان می‌دهد آنچه زمانی تلاش جهانی برای محدود کردن اشاعه هسته‌ای بود، طی دو سال گذشته به سرعت از بین رفته است.

رابرت آینهورن، یکی از مقامات وزارت امور خارجه در دوران دولت اوباما که اکنون یکی از اعضای ارشد موسسه بروکینگز است، در این باره می گوید: این یک تغییر قابل توجه است. در بیشتر دوره‌های پس از جنگ سرد، ایالات متحده، روسیه و چین در مقابله با چالش‌های اشاعه، به‌ویژه با کره شمالی و ایران شریک بودند. روسیه و چین در جریان مذاکرات هسته ای با ایران کاملا در کنار آمریکا و اروپا قرار داشتند و در سالهای ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ هم که رابطه با کره شمالی به دلیل فعالیت های هسته ای آن پرتنش بود در جانب غرب ایستادند.

در آن دوران، روسیه مانند چین به طور مرتب به تحریم‌ها علیه کره شمالی رأی می‌داد، حتی در حالی که هر دو آنها با کره شمالی رابطه تجاری داشند و قاچاق کالا به کره شمالی چه در روی دریا و چه بر روی زمین در گذرگاه باریک مرزی در جریان بود.

اما همانطور که آقای آینهورن خاطرنشان کرد، این وحدت میان آمریکا با روسیه با ظهور مجدد رقابت قدرت های بزرگ شکسته شده است. مشارکت برای مهار تهدیدات هسته‌ای حتی از جانب کشورهایی مانند کره شمالی که تأسیسات هسته‌ای آن برای چین و روسیه هم یک چالش امنیتی محسوب می شود از بین رفته است. روسیه در حال حاضر به کره شمالی کمک می کند تا از تبعات تحریم ها دور بماند و نه روسیه و نه چین هیچکدام ایران را برای کاهش انباشت اورانیوم غنی شده خود تحت فشار قرار نمی دهند.

زمانی که قطعنامه هایی برای محکوم کردن کره شمالی به دلیل رگبار مداوم آزمایش های موشکی ارائه شد، روسیه و چین آن را رد کردند. اما حذف «کمیته کارشناسان» که کار خود را در سال ۲۰۰۹ آغاز کرد عملا گام جدیدی برای کاهش فشار بر پیونگ یانگ محسوب می شود.

ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه به نقل از رویترز گفت: برای ما واضح است که شورای امنیت سازمان ملل دیگر نمی تواند از الگوهای قدیمی در رابطه با مشکلات شبه جزیره کره استفاده کند.

این کمیته هیچ قدرت تحقیقاتی زیادی نداشت اما نتایج آن کامل بود که اغلب می توانست مورد استناد در گزارش های مربوط به فعالیت های کره شمالی قرار بگیرد. کارشناسان این کمیته محموله‌های نفتی را دنبال می‌کردند و توضیح می‌دادند که وقتی کشتی‌ها فرستنده‌های خود را خاموش کردند تا در دریا ردیابی نشوند، چه اتفاقی افتاد. این گروه به روابط بانکی و کالاهای لوکسی که علیرغم تحریم‌هایی که ۱۸ سال پیش به تصویب رسیده بود، به کره شمالی راه یافته بودند اشاره می کردند. آنها مشخص می کردند که چگونه رهبر کره شمالی علیرغم تحریم ها می تواند به کالاهای لوکس از جمله اتومبیل های گران قیمت دست پیدا کند.

جنی تاون، کارشناس کره شمالی و کارشناس ارشد در مرکز استیمسون، یک اندیشکده منع اشاعه، روز جمعه خاطرنشان کرد: «هر چیزی که در این گزارش آمده باید توسط اعضای شورای امنیت تأیید شود. بنابراین در حالی که این یک نهاد تحقیقی است، یافته‌های آن عملا در یک فرآیند سیاسی مورد توجه قرار می گیرد.»

وزارت امور خارجه آمریکا تصمیم روسیه را محکوم و اعلام کرد که این کشور صلح و امنیت بین المللی را تضعیف کرده است.

هیچ کس کاملا مطمئن نیست که کره شمالی از زمان اولین بحران هسته ای در سال ۱۹۹۴، یا از زمانی که برای اولین بار در اکتبر ۲۰۰۶ در زمان دولت جورج دبلیو بوش یک سلاح هسته ای را آزمایش کرد، چه تعداد سلاح هسته ای تولید کرده است.

کارشناسان مستقل معتقدند زرادخانه کره شمالی در حال حاضر حدود ۵۰ یا ۶۰ اسلحه دارد، اگرچه تخمین ها از ۴۰ تا ۱۰۰ اسلحه متغیر است اما همین ابهام بازتابی از درک ناچیز آژانس بین المللی انرژی اتمی از فعالیتهای هسته ای کره شمالی در غیاب بازرسان این سازمان در کره شمالی است.  اما بزرگترین نگرانی در مورد کره شمالی ، اندازه زرادخانه هسته ای آن  نیست، بلکه اهداف آن است.

دو کارشناس برجسته کره شمالی، رابرت ال. کارلین، یک مقام ارشد اطلاعاتی سابق که اغلب در مذاکرات کره شمالی شرکت داشت  و زیگفرید هکر، مدیر سابق آزمایشگاه ملی لس آلاموس ( یک مرکز بزرگ علمی متعلق به دولت فدرال در ایالت نیومکزیکو آمریکا ) ، اواخر سال گذشته استدلال کردند که «وضعیت در شبه جزیره کره از اوایل ژوئن ۱۹۵۰، زمانی که جنگ کره آغاز شد، خطرناک تر از هر زمان دیگری است. آنها گفتند که اعلامیه های جدید کره شمالی نشان می دهد که این کشور از ایده اتحاد مجدد دو کره دست کشیده و ممکن است برای یک راه حل نظامی برای تقسیم شبه جزیره آماده شود.

آنها در این باره گفتند: «کیم جونگ اون مانند پدربزرگش در سال ۱۹۵۰ تصمیمی راهبردی برای رفتن به سمت جنگ گرفته است. ما نمی دانیم کیم چه زمانی یا چگونه قصد دارد ماشه را بکشد، اما خطر در حال حاضر بسیار فراتر از هشدارهای معمول در واشنگتن، سئول و توکیو در مورد تحریکات پیونگ یانگ است. در واقع، زبان کره شمالی تغییر کرده است و اکنون آشکارتر - همانطور که مقامات روسی انجام می دهند - در مورد استفاده از سلاح های هسته ای در صورت تهدید شدن صحبت می کند.»