وقتی قیمت مسکن در ایران رکورد تاریخی زد! / 48 درصد فقیرتر از همیشه
اقتصاد 100- بر اساس آمارهای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، افزایش هزینه‌های اجاره مسکن یکی از عوامل اصلی تشدید فقر در کشور شناخته شده است. در استان‌های البرز، قم و گیلان، بخش عمده‌ای از خانوارهای فقیر، به دلیل بار اضافه اجاره، در شرایط سخت‌تری قرار گرفته‌اند.
در سال‌های اخیر، به ویژه از سال ۱۳۹۶، شاهد افزایش بی‌سابقه‌ای در قیمت مسکن در ایران بوده‌ایم که به مراتب سریع‌تر از رشد تورم و درآمد خانوارها حرکت کرده است. این روند باعث شده که فشار هزینه‌ای ناشی از اجاره‌بها سال به سال بیشتر بر دوش خانوارهای مستأجر بیفتد و در برخی مناطق، فقری که به‌واسطه اجاره‌نشینی ایجاد شده، به بحرانی جدی تبدیل شود.
بررسی‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان می‌دهد که از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۱، تعداد خانوارهای مستأجر گرفتار فقر بیش از ۴۸ درصد افزایش داشته است. در این بین، سیاست‌هایی همچون نهضت ملی مسکن، وام ودیعه مسکن و تعیین سقف برای افزایش اجاره‌بها با هدف کاهش فشارها بر مستأجران و مقابله با فقر مسکن معرفی شدند، اما در عمل، بسیاری از این اقدامات نتواسته‌اند به‌طور مؤثر با چالش‌های موجود مقابله کنند.
از یک‌سو، فقر ناشی از اجاره‌نشینی بیشتر در مناطق شهری مشهود است، به‌گونه‌ای که ۹۲ درصد از خانوارهای مستأجر فقیر در این مناطق زندگی می‌کنند. در مقابل، محرومیت مسکونی که بیشتر به ویژگی‌های کالبدی و فنی خانه‌ها مربوط می‌شود، به‌طور غالب در مناطق روستایی مشاهده می‌شود.
در سال ۱۴۰۱، بیش از ۱۶ درصد از خانوارهای مستأجر کشور با بحران محرومیت مسکونی روبرو بودند؛ واحدهایی که حداقل یکی از شاخص‌های ضروری مانند آب‌لوله‌کشی، حمام، اسکلت‌بندی مناسب یا فضای حداقل ۱۲ مترمربعی را نداشتند. این مشکل در استان‌های مختلف شدت متفاوتی داشت، به‌طوری‌که سیستان و بلوچستان با ۵۸.۷ درصد بالاترین نرخ محرومیت مسکونی را تجربه می‌کرد و استان سمنان با کمترین میزان در حدود ۲.۷ درصد قرار داشت.
در مجموع، بحران مسکن و اجاره‌نشینی در ایران نه تنها بر طبقات کم‌درآمد اثر گذاشته است، بلکه به یکی از مشکلات اساسی برای بخش بزرگی از جامعه تبدیل شده که نیازمند توجه جدی و سیاست‌گذاری‌های نوآورانه است.
