ریخت و پاش بانک‌ ها برای چه کسانی است؟

تسهیلات بانکی در نیمه اول سال ۱۴۰۳: آمار و چالش‌ها

طبق گزارش بانک مرکزی، در نیمه اول سال ۱۴۰۳، تسهیلات پرداختی بانک‌ها به بخش‌های مختلف اقتصادی و خانوارها به حدود ۲,۲۹۵ هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۴۴۳ هزار میلیارد تومان (معادل ۲۳.۹ درصد) افزایش یافته است. از این مجموع، ۵۵۹ هزار میلیارد تومان (معادل ۲۴.۴ درصد) به مصرف‌کنندگان نهایی (خانوارها) اختصاص یافته است.

تسهیلات خرد و کارت‌های اعتباری

آمارها نشان می‌دهد که از کل تسهیلات پرداختی در این دوره، ۸۳۱.۵ هزار میلیارد ریال (معادل ۲۵.۴ درصد) به صورت تسهیلات خرد اعطا شده و ۳۱۵ هزار میلیارد ریال از طریق کارت‌های اعتباری پرداخت شده است. مجموع تسهیلات پرداختی خرد (کمتر از سه میلیارد ریال) به ۱۴۷.۶ هزار میلیارد ریال (معادل ۲۶.۷ درصد) می‌رسد.

صف‌های طولانی برای دریافت وام

در حال حاضر، صف‌های طویلی برای دریافت وام‌های خرد حمایتی مانند وام ازدواج، مسکن و فرزندآوری وجود دارد. به گفته سارا جلالی، معاون اداره اعتبارات بانک مرکزی، حدود ۵۰۰ هزار متقاضی در صف انتظار برای دریافت وام ازدواج هستند. این وضعیت نارضایتی عمومی را به همراه داشته و ضرورت رسیدگی به این مشکلات را دوچندان کرده است.

مشکلات در پرداخت تسهیلات مسکن

علی‌رغم وعده‌ها، ۱۵ بانک تا پایان شهریورماه امسال حتی یک ریال هم در بخش نهضت ملی مسکن تسهیلات پرداخت نکرده‌اند. این در حالی است که این بانک‌ها به کارمندان و شرکت‌های خود، به‌طور کلی ۱۸۸ هزار میلیارد تومان وام اعطا کرده‌اند. طبق قانون جهش تولید مسکن، بانک‌ها موظف به پرداخت ۲۰ درصد از تسهیلات خود به ساخت مسکن هستند و در صورت عدم اجرای این قانون، باید جریمه‌هایی به دولت پرداخت کنند.

بی‌عدالتی در سیستم بانکی

انتقادات زیادی به سیستم بانکی وارد شده است، به ویژه در زمینه پرداخت وام‌های خرد. به گفته امیرحسین بانکی‌پورفرد، رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت، بانک‌ها به جای پرداخت تسهیلات کم‌بهره به عموم مردم، بیشتر به پرداخت تسهیلات برای کارکنان خود توجه می‌کنند. این رویکرد موجب نارضایتی عمومی و انتقادات از بی‌عدالتی در سیستم بانکی شده است.

نیاز به اصلاحات اساسی

مردم خواستار شفافیت و عدالت در پرداخت وام‌ها هستند و معتقدند که دولت و بانک مرکزی باید در این خصوص اقدامات جدی انجام دهند. اگر منابع برای پرداخت وام محدود است، این محدودیت باید شامل همه افراد شود، نه تنها عده‌ای خاص. به‌نظر می‌رسد زمان آن رسیده است که دولت و بانک‌ها برای حل مشکلات اقتصادی مردم فکری اساسی کنند و از محدودیت‌های بی‌مورد برای اقشار ضعیف و متوسط جلوگیری کنند.