پیگیری شاهکار رانت بورسی جدی شد / سازمان تعزیرات هم وارد شد

به گزارش اقتصاد100، برنامه میز اقتصادی پنجشنبه ۸ خرداد ۱۴۰۲ به موضوع بررسی ابعاد افزایش قیمت نرخ خوراک پتروشیمی‌ها اختصاص داشت. در این برنامه نیما میرزایی و مهدی محمود رباطی کارشناسان بازار سرمایه، ابهری  دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت پتروشیمی، غلامی مدیر توسعه پایین دستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی از بخش دولتی و اسفنانی سخنگوی تعزیرات حکومتی حضور داشتند.

سوال: آقای میرزایی یک روایت بکنیم ببینیم اصلاً اساساً چه اتفاقی افتاده نامه به ما چه می‌گوید و برای چه تاریخی است ؟
نیما میرزایی کارشناس بازار سرمایه: عرض سلام دارم خدمت بینندگان محترم و همچنین تبریک عید مبارک ببینید ما هر سال یک پرونده بازی را داریم در خصوص نرخ خوراک واحدهای شیمیایی و فولادی که شامل بخش خوراک می‌شود و هم بخش سوختشان متاسفانه یک چهارچوب کلی برای ایجاد یک دیدگاه چند ساله برای سرمایه گذاران وجود ندارد و یک کشمکشی را ما هر سال شاهد هستیم بین دولت و مجلس.

حالا بخش تولید کننده که بازار سرمایه هم جز آن هست و متاسفانه ما در روزهای گذشته با خبر شدیم که در تاریخ هفدهم اردیبهشت ماه یک مصوبه بسیار مهم آمده در خصوص افزایش قابل توجه نرخ گاز می‌تواند تاثیرگذار باشد مستقیماً روی بسیاری از شرکت‌های مختلف که همین دیشب هم خبرش را شنیدیم که یکی از شرکت‌های فولادی اعلام کرد که من با این قیمت‌ها توجیه پذیر نیست فعالیتم و طبیعی هم هست و متاسفانه این رویه وجود دارد و یک کشمکشی رخ می‌دهد یک قیمت تعادلی بسته می‌شود ولی به جز ترس کوتاه مدتی که داده می‌شود به تولید کننده و سرمایه‌گذاران مختلف در بازار سرمایه که دیگر امروزها ۵۰ میلیون سهام‌دار دارد بازار سرمایه افق سرمایه‌گذاری راهم تحت تاثیر می‌گذارد حالا البته این اتفاق افتاد تایید و تکذیبیه‌ها هم در در خصوص زمانش مطرح شد ولی به قوت خودش باقی است و مخالفت شدید انجمن پتروشیمی را هم داشتیم .

برای اینکه شما بیایید عین این می‌ماند که شما یک مالی را دارید یک نفر بیاید به شما بگوید که آقا شما حق دارید این مالت را این قیمت بخری و این قیمت بفروشی وقتی که یک شرکت سهامی عام است یعنی سهامداران این شرکت مردم هستند و در واقع اتفاق ریشه‌ای که وجود دارد این است که علی رغم سیاست‌های بالادستی اقتصادی نظام که مصوب شده کماکان دولت‌ها نه در این دولت در دولت‌های گذشته هم بوده خودشان را صاحب اختیار و صاحب حق می‌دانند که وارد بحث قیمت گذاری در نهاده‌های دولت و قیمت نهایی این محصولات بشوند.

دلیل ریشه‌ای که این اتفاقات می‌افتد این است ضمن اینکه یک دلیل برای این موضوع وجود دارد این است که هنوز متاسفانه مثل اتفاقی که در سال ۹۹ دیدیم دولت‌ها در ایران بورس را جدی نگرفتند یعنی کماکان در تصمیمگیری‌های خودشان به طور جدی در نظر نمی‌گیرند که این تصمیمی که دارد اتخاذ می‌شود چه تاثیری بر اموال سهامداران دارد و در واقع ارزش دارایی آنها دارد و شرکت های سهامی عام دارد و صرفاً یک تصمیمی را بدون در نظر گرفتن جنبه‌های مختلفش می‌گیرند.

این دلیل دوم ریشه‌ای است که این اتفاق افتاده یک دلیل هم هست که خودتان هم اشاره کردید برمی‌گردد به اینکه حالا بالاخره این دلایل ریشه‌ای وجود دارد متولی بازار سهام ما متاسفانه برعکس بورس های دنیا که سازمان‌های بورس و سازمان‌های رگولاتور یک نهاد مستقل مردمی هستند و تنظیمگرها مردم آنجا نماینده دارند در شورای عالی بورس نماینده سهامداران اینطور نیست که توسط دولت سازمان بورس مدیریت شود ولی در ایران سوال خیلی ریشه‌ای است که می‌شود در برنامه‌های آتی به این پرداخت رباتی به این می‌خواهم اشاره کنم که وقتی که این مسئله وجود دارد بالاخره این سازمان یک متولی دارد دیگر وقتی که این تصمیم در دولت گرفته شده وظیفه وزارت اقتصاد است که این را ابلاغ کند به سازمان بورس که شما این را به اطلاع سهامداران برسانید که این تصمیم گرفته شده به هر حال چه شما در نظر بگیرید. 

سوال: یعنی همان ۵۲ یا ۵۳ روز پیش باید؟
رباطی: بله چه این ابلاغ آقای خاندوزی ابلاغ شده یا نشده یا مصوب شده به هر حال اتفاقی که افتاده این است که بازار سهام از آن روز ۴۱ درصد ریخته و یک سری کدها به طور هماهنگ فروش کردند در روزی که این نامه امضا شده و به هر حال زیان به سهامداران وارد شده به هر دلیلی .

سوال: سهامداران خرد دیگر؟
رباطی: بله هم خرد و هم صندوق‌های سهامی سبدگردان و اگر واقعاً این تصمیم حالا چه ابلاغ شده چه گرفته شده چه مصوب شده به هر حال باید افشا می‌شده طبق قانون بازار سرمایه کوچک‌ترین اتفاقی که تاثیرگذار باشد بر روند معاملات باید افشا شود و وقتی این موضوع افشا نشده کم کاری است به نظر من .

سوال: یک سوال از آقای میرزایی بپرسم و برویم سراغ آقای ابهری آقای میرزایی الان ما چقدر می‌توانیم نسبت بگیریم بین اینکه نامه روزی که تصمیم گیری شده چه برود به اینکه ابلاغ شود چه برود به اینکه با کارگروه‌های تخصصی تصمیم گیری شود تاثیر مستقیم داشته روی اتفاقاتی که در مثلاً در هفدهم یا هجدهم اردیبهشت روی بازار سرمایه گذاشته می‌توانیم این نسبت ۱۰۰ درصدی را بگوییم ؟
میرزایی: قطعاً خیر اولاً من تکمیل بکنم ۴۱ درصد بازار نریخته کمتر از این بوده اما اینکه ما بخواهیم ارتباط مستقیم بدهیم از نظر آن چیزی که رسماً اعلام می‌شود نه قابل ردیابی نیست اگر ما برویم از روش تابلوخوانی ببینیم فروش‌های شرکت‌های بزرگ سهامداران بزرگ شرکت‌های فولادی و پتروشیمی این فروش‌ها فروش‌های سنگینی بوده خارج از عرفی بوده ببینید سازمان طبق قاعده و قانون خودش و صلاحدید خودش در یک مقاطعی ممکن است شرکت‌ها را ملزم بکند که بازارگردانی‌شان را به دقت انجام بدهند.

سوال: در آن دوره‌ها خاطرم هست به خاطر رشدی که بازار داشت این عنوان می‌شد که سازمان توصیه کرده به سبدگردان‌ها بازارگردان‌ها که بیایید اصولی رفتار بکنید طبق اصول؟
میرزایی: ولی آن چیزی که روی تابلو داریم می‌بینیم خیلی آن عرف فروش شرکت‌های حقوقی نیست اینکه یک شرکت خودرویی که صف خرید سنگین هست و تبدیل به صف فروش می‌کنند یک مقدار روال طبیعی نیست نمی‌شود مستقیماً این برداشت را کرد ولی احتمالاً بی‌تاثیر نبوده در فروش‌های سنگین و رنج کشیدنی که در بازار رخ داد در شرایطی که ما تقریبا ۷ تا ۸ ماه پرنشاط را در بازار سرمایه داشتیم.

ارزش معاملات تا ۲۰ همت هم رفته بود به نظر من بی تاثیر نبوده. سوال :و اینکه در گزارش هم دیدیم که بهش اشاره شد و شما هم اشاره کردید به این خودروسازها که نامه‌ای منتشر شد که اوضاع اوضاع خوبی نیست این همزمانی‌اش را چطور ارزیابی می‌کنید ؟میرزایی :حالا در واقع نمی‌توانیم روی آن بگوییم که تعمدی بوده روی همزمان بودنش ولی تمام این عوامل باعث شد که ما در واقع بازار سرمایه را شاهد باشیم که از ریل حرکتی خودش خارج شد قطعاً بازار سرمایه برمی‌گردد.

تردیدی نیست در چند ماه آینده مجدد برمی‌گردد به یک روال با ثبات و احتمالرو به بالای خودش با توجه به سودسازی که شرکت‌ها دارند ولی این تغییرات تصمیم گیری اول از همه سرمایه‌گذار را دلسرد می‌کند ببینید نکته‌ای که من می‌خواهم حالا در کمتر از یک دقیقه بهش اشاره بکنم ی هم مهم است این است که ما باید در نظر بگیریم که شرکت‌های فولادی و شرکت‌های پتروشیمی درگاه‌های ورود ارز به کشور هستند .

سوال: دستور رئیس جمهور را چطور ارزیابی می‌کنید روز گذشته به هر حال بعد از همه این؟
میرزایی: چشم این را من بگویم و بعد به دستور ریاست محترم جمهور هم می‌رسیم این‌ها درگاه‌های ورودی ارز به کشور هستند تصمیماتی که ما داریم روی آنها می‌گیریم و عدم شفافیت نرخ خوراک آنها در ده چند ساله و حتی چند ماهه باعث می‌شود که سرمایه‌گذاری روی این واحدها متوقف شود و روز به روز به کشور کمتر شود یعنی دولت‌ها فکر نکنند این تصمیم کوتاه مدتی که می‌گیرند در آینده کم تاثیر است راجع به دستوری که جناب آقای رئیس جمهور دادند بحث افزایش نرخ‌ها است به نظر من حالا اگر بخواهیم کارشناسی بهش نگاه کنیم ما نیازمند این هستیم که چه نرخ خوراک پتروشیمی و حالا صنایعی که مصارف گاز دارند و چه نرخ فروششان را اجازه بدهیم بازار آزاد مشخص بکند و ما بهترین وضعیت تولید و توسعه کشور را اتفاقاً در صنایعی داشتیم که نزدیک بودند یا شبه بازار آزاد قیمت گذاری می‌شدند .

سوال: در واقع می‌شود فرمایش شما را برداشت کرد که می‌فرمایید که دولت اگر نرخ خوراک را افزایش می‌دهد کار غلطی نمی‌کند از آن طرف باید نرخ تسهیلشان هم باید اجازه بدهد که نزدیک بازار باشد یعنی هر دو طرف را می‌فرمایید که باید به بازار آزاد نزدیک بکند؟
میرزایی: تقریباً بله یعنی هم نرخ فروش را اجازه بدهد بالا برود و هم نرخ دلار نیمایی دوم واقعی‌تر شود و دست از قیمت گذاری دستوری بردارد دیگر یک نکته خیلی کوتاه هم بگویم.

سوال: برویم سراغ آقای ابهری و بعد برمی‌گردیم نکته شما را هم داشته باشیم آقای ابهری سلام بر شما بفرمایید که این تصمیمی که در نامه‌ای که منتشر شده به شما ابلاغ شده بوده یا نه شما مطلع بودید یا نمی‌دانستید؟
مهدوی ابهری دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی: عزیزانمان بیشتر نگاهشان به بورس موضوع را بررسی کردند این کاملاً شفاف است که باید اطلاعات به روز افشا شود و سهامداران همه بدانند این یک موضوع است و موضوع دیگر این است که ما بر اساس چه تصمیم گرفتیم یعنی این خوراکی که الان کردیم ۷ تومان با عوارضش می شود ۸ و ۵۰ این سوختی که با عوارضش ۵ تومن این دلیل اقتصادی‌اش و منطق اقتصادی‌اش چه بوده اولاً جناب آقای خاندوزی وزیر محترم اقتصاد گفته بودند که بله این‌ها جلسات داشتند با انجمن تخصصی اصلاً همچین چیزی نبوده ما هرچه فریاد زدیم هرچه خواهش کردیم آخرش رفتیم خدمت آقای دکتر پاداش معاون جناب آقای مخبر و گفتیم آقا این مدارک دنیا گاز دارد می‌آید پایین.

شما اینجا می‌خواهید ببرید بالا آیا محصول ما در دنیا باید فروش برود یا نرود آیا وقتی که قیمت گاز عرض کنم فاکتور اصلیش در تولید دنیا می‌آید پایین و قیمت محصول می‌آید پایین می‌توانیم با محصولات خارجی رقابت کنیم یا نه آیا داستان چیست ببینید من عرض می‌کنم.

سوال: کی شما این گفتگو را داشتید با آقای پاداش؟
ابهری: ۳ هفته پیش حتی رفتیم آنجا.

سوال: مطلع شده بودید از اینکه می‌خواهد این تصمیم گرفته شود که رفتید صحبت کردید؟ ابهری: ما یک چیزهایی شنیدیم ولی هیچ جلسه‌ای نداشتند. سوال: از کجا شنیدید؟
ابهری: میدانید داستانش چیست داستانش این بود که این تصمیم را برده بودند در لایحه لایحه بودجه ۱۴۰۲ ما رفتیم مجلس رفتیم کمیسیون تلفیق جناب آقای شمس الدین حسینی جلسه‌ای گذاشتند همان جا نمایندگان به این نتیجه رسیدند که بحث بحث منطقی نیست بحث بحث کسری بودجه است این‌ها به قیمت اینکه بودجه را مخصوصاً تبصره ۱۴ را تامین کنیم حاضر شدند که تولید را تعطیل کنند من صراحت می‌گویم اگر سهامدار تصمیم نگیرد که با زیان تولید کند شرکت‌های متانولیک کاملاً تعطیل می‌شوند.

شرکت‌های اوره‌ای هم می‌روند در مرز زیان ما حرفمان این است ببینید من یک چیزی را اینجا می‌خواهم بگویم آقایان بدانند که ما رانت نمی‌خواهیم ما گاز ارزان نمی‌خواهیم ما می‌گوییم اولاً قیمت خوراک و سود نباید تابع یک قیمت ثابت باشد شما چرا نمی‌روید چرا قانون را اجرا نمی‌کنید ببینید ممکن است این جواب را بدهند اون موقع قانون جواب نداد ما رفتیم روی عدد ۵۰۰۰ تومان سال گذشته ما هدفمان این است چرا فرمول جواب نداد برای اینکه شما هاب اروپا را بستید به فرمول ما مگر اروپا تولید کننده انرژی است اروپا وارد کننده انرژی است اروپا داستانی که در اوکراین و جنگ اوکراین افتاد اون باعث شد.

سوال: جوابی که شنیدید چه بوده همان سه هفته پیش که جلسه گذاشتید با معاون آقای مخبر؟
ابهری: جلسه که گذاشتیم ایشان قانع شد تقریباً جلوی کار را گرفت گفت باید این دوباره بررسی شود حرف شما درست است ما منطقی با اسناد حرف می‌زنیم الان پرتون متانول داره فروش می‌رود تقریباً عرض کنم خدمت شما ۲۳۰ تومان در بندر مقصد ما فقط باید از این ۱۹۰ دلار پول گاز بدهیم پول یوتولیتی پول حمل ببینید شما این‌ها را نمی‌دانستید ما به سازمان وزارت برنامه به وزارت نفت به ریاست جمهوری همه را اعلام کردیم.