راه‌حل تازه دولت برای باز کردن گره بازار مسکن!
اقتصاد 100- دولت با طرح ورود مستقیم به بازار اجاره مسکن و اجاره واحدهای خریداری‌شده به زوج‌های جوان و دهک‌های پایین، به دنبال کاهش مشکلات اجاره‌نشینی است؛ اما موفقیت این طرح به عوامل متعددی بستگی دارد.
آن‌گونه که مسئولان وزارت راه و شهرسازی عنوان کرده‌اند، دولت در راستای مصوبات شورای عالی مسکن قصد دارد با خرید واحدهای مسکونی آماده تحویل، این واحدها را با اولویت به زوج‌های جوان و دهک‌های پایین‌تر اجاره دهد.
مداخله مستقیم دولت در بازار اجاره
به عبارت دیگر، دولت وارد حوزه اجاره‌داری به‌طور مستقیم خواهد شد. این درحالی است که با توجه به افزایش چشمگیر قیمت واحدهای مسکونی، بعید به نظر می‌رسد این طرح بتواند در مقیاس وسیعی اجرا شود. ضمن اینکه اساساً ورود دولت به عرصه اجاره‌داری جای بحث دارد. تاکنون نیز قانون سامان‌دهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، مسیر دیگری برای ترویج اجاره‌داری در کشور مشخص کرده است.
نقش دولت در اجاره‌داری حرفه‌ای
مسئولان وزارت راه بیان کرده‌اند که بخشی از مشکل اجاره‌بها در کشور از طریق خرید واحدهای مسکونی آماده تحویل برای اجاره به زوج‌های جوان و دهک‌های پایین حل خواهد شد. این رویکرد نشان‌دهنده عزم واقعی دولت برای حمایت از مستأجران نیازمند است. با این حال، سابقه طرح‌های مشابه مانند مسکن مهر و نهضت ملی مسکن نشان داده است که هرگونه مداخله غیرتنظیمی توسط دولت می‌تواند این پروژه‌ها را به تعویق بیندازد یا غیراقتصادی کند.
چالش اجاره‌داری دولتی
در بخش دیگری از طرح‌ها، دولت از طریق تهاتر یا خرید مستقیم، برنامه‌ای برای خرید خانه جهت اجاره‌داری ارائه کرده است. اما با توجه به افزایش شدید هزینه‌های ساخت و فروش، به نظر می‌رسد اجرای این برنامه برای پوشش جامع دهک‌های یادشده دشوار باشد. به گفته وزیر راه، اعداد و ارقام تعیین‌شده فاصله زیادی با نیاز واقعی دارند.
راهبردهای قانونی برای اجاره‌داری
طبق ماده 2 قانون سامان‌دهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن مصوب سال 1387، دولت مجاز است از طریق ارائه تخفیف، تقسیط یا واگذاری حق بهره‌برداری از زمین‌هایی که در مالکیت خود دارد، از تولید و عرضه مسکن اجاره‌ای توسط بخش غیردولتی حمایت کند. این فرایند می‌تواند شامل:
راهکارها شرح| حمایت از تولید مسکن اجاره‌ای | ایجاد سازوکارهایی برای بهره‌برداری توسط بخش غیردولتی |
| اجاره به شرط تملیک | واگذاری واحدهای مسکونی با شرایط مناسب برای گروه‌های کم‌درآمد |
نظرات کارشناسان درباره اجاره‌داری حرفه‌ای
برخی کارشناسان اعتقاد دارند با نظارت و استفاده از راهکارهای کنترل بازار، می‌توان تولید واحدهای مسکونی استیجاری را مقرون‌به‌صرفه کرد. همچنین، نظام اجاره‌داری حرفه‌ای می‌تواند از افزایش بی‌رویه اجاره‌بها جلوگیری کرده و شفافیت بیشتری در بازار اجاره ایجاد کند. خدماتی مانند تنظیم قراردادهای اصولی، تعمیر و نگهداری واحدهای استیجاری و کنترل افزایش سالانه اجاره‌بها، از دیگر مزایای این طرح هستند.
تدوین آیین‌نامه اجاره‌داری حرفه‌ای
به گفته وزیر راه، قرار است آیین‌نامه‌ای برای اجاره‌داری حرفه‌ای در آینده نزدیک تدوین و به دولت ارائه شود. باید دید که آیا این آیین‌نامه قادر خواهد بود مشکل بازار اجاره‌بها را به‌طور مؤثر حل کند یا خیر.
