افزایش سرسام‌ آور قیمت برنج / سلطان جدید بازار کیست؟!

نقش ممنوعیت واردات در افزایش قیمت

یکی از عوامل اساسی در بروز کمبود و افزایش قیمت برنج، ممنوعیت دوره‌ای واردات این محصول است. دولت در فصل برداشت برنج داخلی برای حمایت از کشاورزان، واردات برنج خارجی را ممنوع می‌کند. اما ضعف نظارت بر بازار، تاثیرات منفی این سیاست را تشدید کرده و به افزایش قابل‌توجه قیمت‌ها منجر شده است.

احتکار و عرضه قطره‌چکانی؛ عامل دیگری برای گرانی

بررسی‌های بازار نشان می‌دهد که برخی واردکنندگان و عمده‌فروشان با نگه داشتن برنج در انبارها و عرضه تدریجی آن، قیمت‌ها را افزایش داده‌اند. این افراد با سوءاستفاده از شرایط، به دنبال کسب سودهای کلان هستند و مصرف‌کنندگان را مجبور به خرید برنج با قیمت‌های گزاف می‌کنند.

کاهش تولید داخلی؛ دلیل دیگری برای التهابات بازار

عوامل دیگری همچون کاهش تولید داخلی نیز به افزایش قیمت برنج کمک کرده است. امسال به دلیل شرایط آب‌وهوایی، کمبود منابع آبی و افزایش هزینه‌های تولید، برداشت برنج در استان‌های شمالی کشور کاهش یافته است. همین موضوع باعث شده که علاوه بر کمبود عرضه، قیمت‌ها بیش از پیش افزایش یابد.

گرانی برنج خارجی در بازار آزاد

ممنوعیت واردات، به گرانی برنج‌های خارجی که پیش‌تر وارد کشور شده‌اند نیز دامن زده است. این افزایش قیمت باعث شده که برنج‌های با کیفیت خارجی از دسترس بسیاری از خانوارها خارج شود و قیمت برنج داخلی نیز تحت تأثیر این شرایط بیشتر شود.

تدابیر لازم برای کنترل بازار

کارشناسان معتقدند که برای کاهش نوسانات بازار برنج، باید نظارت دقیق‌تری بر عرضه و تقاضا صورت گیرد. اقداماتی نظیر جلوگیری از احتکار، مدیریت دقیق واردات و حمایت از تولید داخلی می‌تواند به کنترل قیمت‌ها و کاهش فشار بر خانوارها کمک کند.

دستورالعمل دولت و پیامدهای آن

حسین فرهادی، سخنگوی اتحادیه بنکداران مواد غذایی، در رابطه با دستورالعمل دولت برای واردات برنج اظهار داشت: طبق این بخشنامه، هر واردکننده باید به ازای واردات دو کیلوگرم برنج خارجی، یک کیلوگرم برنج ایرانی خریداری کند. این سیاست به‌ویژه برای شرکت‌های سرمایه‌دار سودآور بوده، زیرا آنها از این فرصت استفاده کرده و برنج ایرانی را در فصل برداشت با قیمت پایین خریداری کرده‌اند.

کنترل بازار توسط شرکت‌های بزرگ

شرکت‌های دارای سرمایه کلان، اکنون با در اختیار داشتن مقادیر زیادی برنج ایرانی، آن را با قیمت‌های بسیار بالاتر به بازار عرضه می‌کنند. این شرکت‌ها با خرید برنج از کشاورزان با قیمت پایین و فروش آن با چند برابر قیمت، سود عظیمی کسب کرده‌اند. به عنوان مثال، برنج هاشمی که در شهریورماه ۷۰ هزار تومان خریداری شده، اکنون با قیمتی حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.

ظهور سلطان جدید در بازار برنج

فرهادی در این خصوص تأکید کرد که با چنین سیاست‌هایی، شاهد پیدایش "سلطان‌های برنج" خواهیم بود. افرادی که سرمایه فراوان دارند، می‌توانند بازار را کنترل و بر قیمت‌ها اثر بگذارند. در این میان، کشاورزان و مصرف‌کنندگان تنها بازنده‌های این وضعیت خواهند بود.

راهکار پایدار برای تنظیم بازار

به‌منظور جلوگیری از انحصارطلبی و کنترل بازار، لازم است سیاست‌های حمایتی از کشاورزان و مصرف‌کنندگان مورد بازبینی قرار گیرد. هدف باید ایجاد تعادل در بازار و جلوگیری از ایجاد فضای سودجویی باشد تا فشار کمتری بر معیشت خانوارها وارد شود.