چه چک هایی حکم جلب ندارند؟

چک‌ها را می‌توان از جنبه‌های مختلف به دو دسته «چک حقوقی» و «چک کیفری» تقسیم کرد. این تقسیم‌بندی اهمیت زیادی در نحوه وصول چک‌ها دارد و تأثیرات مختلفی در روند قانونی آن‌ها ایجاد می‌کند.

چک حقوقی معمولاً مربوط به قراردادهای تجاری یا تعهدات مالی است که در آن طرفین به‌صورت توافقی اقدام به صدور چک می‌کنند. در این نوع چک‌ها، اقدام قانونی بیشتر از جنبه حقوقی و طبق قرارداد صورت می‌گیرد.

چک کیفری در صورتی که پرداخت نشود یا خلف وعده صورت گیرد، ممکن است به شکایت کیفری منجر شده و شامل مجازات‌هایی مانند حکم جلب و دیگر اقدامات قضایی باشد.

با این حال، تمامی چک‌ها قابلیت شکایت کیفری ندارند. برخی چک‌ها از نظر قانونی قابل پیگیری کیفری نبوده و فقط از نظر حقوقی قابل وصول هستند. چک‌هایی که قابلیت شکایت کیفری ندارند عبارتند از:

چک‌های وعده‌دار یا دارای سر رسید : این چک‌ها زمانی که تاریخ معینی برای پرداخت دارند، معمولاً تا تاریخ سر رسید نمی‌توانند شکایت کیفری ایجاد کنند.

چک‌های بدون تاریخ و چک‌های سفید امضاء : این چک‌ها به دلیل عدم تکمیل مشخصات لازم برای پیگیری قانونی، فاقد قابلیت پیگیری کیفری هستند.

چک‌های با شرایط توافقی : چک‌هایی که پرداخت آن‌ها مشروط به انجام یک عمل خاص یا توافق دیگری هستند، معمولاً به‌عنوان چک‌های حقوقی در نظر گرفته می‌شوند.

چک‌های بابت تضمین : این چک‌ها به عنوان ضمانت برای یک بدهی صادر شده و معمولاً در صورت عدم پرداخت به‌عنوان ابزار قانونی برای پیگیری کیفری قابل استفاده نیستند.

چک‌های مربوط به معاملات نامشروع : چک‌هایی که بابت معاملات غیرقانونی و یا ربوی صادر می‌شوند، قابلیت شکایت کیفری ندارند.

چک‌هایی که تاریخ سر رسید آن‌ها بیش از ۶ ماه گذشته باشد : اگر چک بیش از ۶ ماه از تاریخ سر رسید آن گذشته باشد، حتی اگر برگشت خورده باشد، دیگر امکان شکایت کیفری وجود ندارد.

چک‌هایی که ۶ ماه پس از برگشت خوردن هیچ اقدام قضائی برای آن‌ها انجام نشده باشد : اگر اقدامات قانونی برای چک برگشتی بعد از ۶ ماه صورت نگیرد، دیگر امکان پیگیری کیفری آن وجود ندارد.

بنابراین، مهم است که هر فرد قبل از اقدام به صدور یا دریافت چک، تمامی شرایط قانونی مربوط به آن را به‌دقت بررسی کند تا از بروز مشکلات حقوقی و کیفری جلوگیری شود.