ردپای احمدی‌نژاد در بحران معیشت کارگران/حقیقتی تلخ اما واقعی !
اقتصاد 100- افت شدید قدرت خرید کارگران از سال‌های جنگ تا دهه ۶۰، با توزیع کالاهای کوپنی تا حدودی جبران شد، اما دوران اصلاحات را می‌توان نقطه طلایی بهبود دستمزدها دانست، جایی که حداقل مزد کارگران به نسبت قیمت سکه به رشد چشمگیری رسید.
سال ۱۳۵۹ جنگ هشت‌ساله ایران و عراق با تجاوز نیروهای نظامی رژیم بعثی به مرزهای ایران آغاز شد. در این سال، دستمزد ماهانه کارگران معادل ۱۹۰۵ تومان تقریباً برابر با ۷۹ درصد قیمت یک سکه بهار آزادی بود. اما در طول سال‌های ۶۰ تا ۶۳ و با تداوم عدم افزایش دستمزدها، این نسبت به تدریج کاهش یافت. به عنوان مثال، در سال ۱۳۶۵ این نسبت به مرز ۲۱ درصد رسید و حداقل مزد کارگران در برابر قیمت هر سکه بهار آزادی تقریباً به یک چهارم این برابری اولیه در سال ۱۳۵۹ کاهش یافت. باوجوداین، توزیع کالاهای اساسی با سیستم کوپنی در دوران جنگ باعث شد این افت شدید در سفره مردم به طور مستقیم احساس نشود.
طلایی‌ترین دوران دستمزد کارگران در دولت اصلاحات
در دولت اصلاحات، دستمزد کارگران همراه با کنترل تورم افزایش یافت. نسبت حداقل مزد ماهیانه کارگران به قیمت سکه که در سال ۱۳۷۶ برابر با ۶۶ درصد بود، در سال ۱۳۸۰ به ۹۴ درصد رسید و از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۴ به حالت برابری کامل نزدیک شد. دوران ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴ را می‌توان طلایی‌ترین دوران قدرت خرید کارگران پس از انقلاب دانست.
شوک اقتصادی در دوران احمدی‌نژاد
با روی کار آمدن دولت احمدی‌نژاد، شرایط ثبات اقتصادی به تدریج برهم خورد. اگرچه میزان صادرات نفت و درآمدها به بیشترین حد خود رسید، اما سیاست‌های اقتصادی دولت منجر به کاهش آرام قدرت خرید کارگران شد. این کاهش تا زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها که تورم شدیدی به دنبال داشت، چندان ملموس نبود. نسبت حداقل مزد به قیمت سکه که در سال ۱۳۸۸، ۹۱ درصد بود، در پایان سال ۱۳۸۹ به ۷۰ درصد کاهش یافت. در ادامه و با اعمال تحریم‌های بین‌المللی، این نسبت تا سال ۱۳۹۱ به ۴۳ درصد رسید که نشان از سقوط قابل ملاحظه قدرت خرید کارگران داشت.
سال نسبت حداقل دستمزد به قیمت سکه رخدادهای مهم اقتصادی| ۱۳۵۹ | ۷۹% | آغاز جنگ ایران و عراق |
| ۱۳۷۶ | ۶۶% | پایان دولت سازندگی |
| ۱۳۸۰ | ۹۴% | کنترل تورم در دولت اصلاحات |
| ۱۳۸۹ | ۷۰% | اجرای هدفمندی یارانه‌ها |
| ۱۳۹۱ | ۴۳% | اعمال تحریم‌های بین‌المللی |
| ۱۴۰۲ | ۱۴%-۱۵% | تورم بالای ۴۰% |
اثرات تحریم‌های ترامپ بر معیشت کارگران
با روی کار آمدن دولت روحانی و تاکید بر مذاکرات بین‌المللی، روند نزولی قدرت خرید متوقف شد و تا سال ۱۳۹۶، شاخص حداقل مزد به قیمت طلا به ۵۲ درصد رسید. اما خروج آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷ و سیاست فشار حداکثری باعث افت شدید این شاخص به ۲۴ درصد در پایان سال ۱۳۹۷ شد.
تداوم کاهش قدرت خرید در سال‌های اخیر
از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۲، تورم‌های بالا و نوسانات قیمت ارز به کاهش مداوم قدرت خرید کارگران منجر شد. این نسبت در پایان سال ۱۴۰۲ به حدود ۱۴ تا ۱۵ درصد کاهش یافت. در سال جاری، همزمان با افزایش شدید قیمت‌ها، این نسبت به زیر ۰.۱ رسید. بدین ترتیب، شرایط فعلی نشان‌دهنده کاهش چشمگیر قدرت خرید کارگران در مقایسه با دوران طلایی دولتی همچون اصلاحات است.
